Εκλογές ΗΠΑ: Πώς λειτουργεί το Σώμα των Εκλεκτόρων - Πώς θα εκλεγεί ο πρόεδρος

Σε λιγότερο από 24 ώρες ξεκινούν στην άλλη όχθη του Ατλαντικού οι πιο κρίσιμες εκλογές των τελευταίων ετών. Τζο Μπάιντεν και Ντόναλντ Τραμπ, Ντόναλντ Τραμπ και Τζο Μπάιντεν έχουν επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου με τελικό προορισμό τον τερματισμό που δεν είναι άλλος από το Οβάλ γραφείο του Λευκού Οίκου.

Ωστόσο οι εκλογές δεν αποκλείεται να έχουν και εκπλήξεις καθώς είναι πιθανό ο υποψήφιος με τις περισσότερες ψήφους από το κοινό να μην είναι ο τελικός νικητής. Το συγκεκριμένο γεγονός οφείλεται στο ότι ο πρόεδρος της χώρας δεν επιλέγεται απευθείας από τους ψηφοφόρους, αλλά από το Σώμα των Εκλεκτόρων.

Σύμφωνα με το BBC όταν οι Αμερικανοί ψηφοφόροι προσέρχονται στις κάλπες ψηφίζουν τα πρόσωπα που απαρτίζουν το Σώμα Εκλεκτόρων. Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι είναι εκλογείς και καλούνται να επιλέξουν τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο. Το Σώμα Εκλεκτόρων συνεδριάζει μία φορά κάθε τέσσερα χρόνια λίγες εβδομάδες μετά τις εκλογές και είναι εκείνο που θα εκτελέσει αυτό το έργο. 

Πώς λειτουργεί το Σώμα Εκλεκτόρων

Ο αριθμός των εκλεκτόρων από κάθε πολιτεία αντιστοιχεί περίπου στο μέγεθος του πληθυσμού της. Μάλιστα κάθε πολιτεία λαμβάνει όσο το δυνατόν περισσότερους εκλέκτορες όσο και νομοθέτες στο αμερικανικό Κογκρέσο. Η πολιτεία με τους περισσότερους εκλέκτορες - 55 - είναι η Καλιφόρνια.

Την ίδια ώρα αραιοκατοικημένες περιοχές όπως το Ουαϊόμινγκ, η Αλάσκα και η Βόρεια Ντακότα (και η Ουάσιγκτον DC) έχουν κάτω από τρεις. Υπάρχουν συνολικά 538 εκλέκτορες.Κάθε εκλέκτορας αντιπροσωπεύει μία εκλογική ψήφο και ένας υποψήφιος πρέπει να κερδίσει την πλειοψηφία των ψήφων - 270 ή περισσότερες - για να κερδίσει την προεδρία.

Πώς γίνεται η κατανομή των ψήφων σε κάθε Πολιτεία

Εάν ένας υποψήφιος κερδίσει το 50,1% των ψήφων στο Τέξας, του απονέμονται και οι 38 εκλογικές ψήφοι της Πολιτείας. Εναλλακτικά, ένας υποψήφιος θα μπορούσε να κερδίσει με σαρωτικό ποσοστό και να πάρει τον ίδιο αριθμό εκλογικών ψήφων. Έτσι λοιπόν δεν είναι αδύνατο για έναν υποψήφιο να εκλεγεί πρόεδρος εφόσον έχει κερδίσει έναν αριθμό δύσκολης ψηφοφορίας σε ορισμένες Πολιτείες, παρά το γεγονός ότι έχει λιγότερες ψήφους σε ολόκληρη τη χώρα.

Υπάρχουν μόνο δύο πολιτείες (Μέιν και Νεμπράσκα) που διαιρούν τις ψήφους των εκλογικών σωμάτων τους σύμφωνα με το ποσοστό των ψήφων που λαμβάνει κάθε υποψήφιος.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι προεδρικοί υποψήφιοι στοχεύουν συγκεκριμένα «κράτη ταλάντευσης» - κράτη όπου η ψηφοφορία θα μπορούσε να πάει είτε έτσι, είτε αλλιώς - αντί να προσπαθούν να κερδίσουν όσο το δυνατόν περισσότερους ψηφοφόρους σε ολόκληρη τη χώρα. Κάθε Πολιτεία που κερδίζει τους πλησιάζει στις 270 ψήφους που χρειάζονται.

Υπάρχει υποψήφιος που έχει χάσει την ψήφο των πολιτών και εξελέγη πρόεδρος;

Η απάντηση σύμφωνα με το BBC είναι «ναι». Μάλιστα σε δύο από τις πέντε τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις κέρδισαν υποψήφιοι που είχνα λιγότερες ψήφους μέσω της ψηφοφορίας από τους αντιπάλους τους.

Το 2016, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε σχεδόν τρία εκατομμύρια λιγότερες ψήφους από τη Χίλαρι Κλίντον, αλλά κέρδισε την προεδρία επειδή το σώμα εκλεκτόρων του έδωσε την πλειοψηφία.

Το 2000, ο Τζορτζ Μπους κέρδισε με 271 εκλογικές ψήφους, αν και ο Δημοκρατικός υποψήφιος Αλ Γκορ κέρδισε την ψήφο του λαού κατά περισσότερο από μισό εκατομμύριο.

Μόνο άλλοι τρεις πρόεδροι έχουν εκλεγεί χωρίς να κερδίσουν την ψήφο του λαού, όλοι τους τον 19ο αιώνα: ο John Quincy Adams, ο  Rutherford B Hayes και ο Benjamin Harrison.

Για ποιους λόγους έγινε η επιλογή αυτού του συστήματος;

Όταν καταρτίστηκε το αμερικανικό Σύνταγμα, το 1787, η ψηφοφορία του λαού για την εκλογή προέδρου ήταν πρακτικά αδύνατη. Αυτό οφειλόταν στο μέγεθος της χώρας και στη δυσκολία της επικοινωνίας. Παράλληλα, υπήρχε ελάχιστος ενθουσιασμός για να επιτραπεί στον πρόεδρο να επιλεγεί από νομοθέτες στην Ουάσινγκτον. Έτσι λοιπόν οι διαμορφωτές του Συντάγματος δημιούργησαν το Σώμα Εκλεκτόρων, με την κάθε Πολιτεία να επιλέγει Εκλέκτορες. 

Οι μικρότερες Πολιτείες ευνοούσαν το σύστημα καθώς τους έδωσε περισσότερη φωνή από μια λαϊκή δημοτική ψήφο σε εθνικό επίπεδο για την εκλογή του προέδρου. Το Σώμα Εκλεκτόρων ευνοήθηκε επίσης από τις νότιες πολιτείες, όπου οι σκλάβοι αποτελούσαν μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Παρόλο που οι σκλάβοι δεν ψήφισαν, μετρήθηκαν στην απογραφή των ΗΠΑ (ως τα τρία πέμπτα ενός ατόμου).

Πρέπει οι εκλέκτορες να ψηφίσουν τον υποψήφιο που κέρδισε;

Σε ορισμένες πολιτείες, οι εκλέκτορες θα μπορούσαν να ψηφίσουν όποιον υποψήφιο προτιμούν, ανεξάρτητα από το ποιον υποστήριξαν οι ψηφοφόροι. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι οι εκλέκτορες σχεδόν πάντα ψηφίζουν τον υποψήφιο που κερδίζει τις περισσότερες ψήφους στην Πολιτεία τους. Εάν ένας εκλέκτορας καταψηφίσει την προεδρική επιλογή της Πολιτείας τους, τότε ονομάζεται «προδότης». Το 2016, επτά ψήφοι των Σωμάτων Εκλεκτόρων επιλέχθηκαν με αυτόν τον τρόπο, αλλά κανένα αποτέλεσμα δεν άλλαξε από «προδότες» εκλέκτορες.

Τι συμβαίνει εάν κανένας υποψήφιος δεν έχει πλειοψηφία;

Σε περίπτωση που κανένας υποψήφιος δεν έχει πλειοψηφία τότε η απόφαση για τον πρόεδρο λαμβάνεται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Κάτι τέτοιο έγινε μία φορά και συγκεκριμένα το 1824, όταν τέσσερις υποψήφιοι διαίρεσαν την ψήφο των εκλεκτόρων, χωρίς να δίνεται σε κάποιον από αυτούς η πλειοψηφία. Πάντως κάτι τέτοιο είναι απίθανο να συμβεί σήμερα.