Τουρκία: Τι ισχύει με την παραίτηση του γαμπρού του Ερντογάν - Σενάρια για πρόωρες εκλογές

Στραμμένα στον Τούρκο πρόεδρο είναι όλα τα βλέμματα στην Τουρκία για την αποδοχή ή όχι της παραίτησης του υπουργού Οικονομικών του, Μπεράτ Αλμπαϋράκ. Μετά τη δήλωση παραίτησης μέσω… Instagram του Μπεράτ Αλμπαϋράκ, το πολιτικό παρασκήνιο στην Άγκυρα έχει πάρει φωτιά και η κοινή γνώμη και οι αγορές αναρωτιούνται αν η πιθανή παραίτηση θα γίνει τελικά δεκτή από τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Πληροφορίες της φιλο-κυβερνητικής εφημερίδας «Γενί Σαφάκ», αναφέρουν ότι επίκειται εντός των επόμενων ωρών ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας σχετικά με την παραίτηση ή μη Αλμπαϋράκ και συγκεκριμένα έπειτα από τη συνεδρίαση της κεντρικής επιτροπής του κυβερνώντος κόμματος της οποίας θα προεδρεύσει ο Ταγίπ Ερντογάν, ενώ τα αντιπολιτευτικά μέσα κάνουν ήδη λόγο για επικείμενο ανασχηματισμό, ακόμη και πρόωρες εκλογές. Ήδη, ο τουρκικός τύπος αναφέρει ότι ο Τούρκος πρόεδρος συναντήθηκε με τον πρώην αντιπρόεδρο - υπεύθυνο για την οικονομία - Νουρετίν Τζανικλί και τον πρόεδρο της Κεντρικής Τράπεζας Νατζί Αγμπάλ.

Είναι ενδεικτικό πάντως ότι οι αγορές συναλλάγματος στην Τουρκία υποδέχθηκαν θετικά τη δήλωση παραίτησης του υπουργού Οικονομικών της χώρας και η λίρα από το πρωί σήμερα ανακάμπτει έναντι του δολαρίου και του ευρώ.

Το παρασκήνιο της ρήξης πεθερού - γαμπρού

Το παρασκήνιο, το οποίο έχει πάρει φωτιά στον τουρκικό τύπο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κάνει λόγο για μία ξαφνική ρήξη πεθερού και γαμπρού, δηλαδή μεταξύ Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και Μπεράτ Αλμπαϋράκ.

Σύμφωνα με το κανάλι Τ24, που πρόσκειται στην αντιπολίτευση, ο Μπεράτ Αλμπαϋράκ δεν προσκλήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο προεδρικό μέγαρο κατά τις ενημερώσεις που έκανε προς τον Τούρκο πρόεδρο ο Νατζί Αγμπάλ, πρώην σύμβουλος του Ερντογάν και νυν διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας. Ο Αγμπάλ – ερήμην του Αλμπαϋράκ - φέρεται λοιπόν να εξήγησε στον Ερντογάν για κάποια λάθη που έγιναν και οδήγησαν τα αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας να πέσουν σε αρνητικά επίπεδα, προκαλώντας την έκρηξη της κρίσης.

Ο Τούρκος πρόεδρος τηλεφώνησε τότε στο γαμπρό του και ζήτησε πληροφορίες. Εκείνος του ζήτησε ραντεβού για να του εξηγήσει από κοντά, αλλά ο Ταγίπ Ερντογάν δεν τον κάλεσε. Ο Μπεράτ Αλμπαϋράκ πηγαίνει ωστόσο στο προεδρικό μέγαρο, συναντά τον Νατζί Αγμπάλ, ο οποίος μόλις είχε ολοκληρώσει την ενημέρωση στον Ερντογάν κι έφευγε και τότε ξεσπάει ένας άγριος καβγάς μεταξύ τους. Ο Ερντογάν ενημερώνεται για ο περιστατικό, αλλά ο υπουργός Οικονομικών φεύγει λυπημένος από το προεδρικό.

Όταν ο Νατζί Αγμπάλ διορίστηκε πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας το Σαββατοκύριακο, ο Μπεράτ Αλμπαϋράκ μιλά τηλεφωνικώς με τον πατέρα του Σαντίκ, ενημερώνοντάς τον ότι θα παραιτηθεί. «Ο Αλμπαϋράκ ζητά την άδεια του πατέρα του πριν παραιτηθεί. Ο πατέρας του Σαντίκ αναζητά τον Τούρκο πρόεδρο, αλλά ο τελευταίος δεν απαντά. Υποστηρίζει τον γιο του στο θέμα της παραίτησης. Ο κύκλος του Αλμπαϋράκ υποστηρίζει ότι ο υπουργός Οικονομικών δεν θέλει τον Αγμπάλ επειδή ακολουθεί τη γραμμή του Αλί Μπαμπατζάν κα του Μεχμέτ Σιμσέκ», αναφέρει το τουρκικό κανάλι, επισημαίνοντας ότι οι πρόωρες εκλογές πλησιάζουν όλο και πιο πολύ κάθε μέρα που περνά.

Έχουν περάσει σχεδόν 24 ώρες από τη δήλωση παραίτησης του Αλμπαϋράκ κι ακόμη δεν υπάρχει ακόμη επίσημη ανακοίνωση, αν ο Ερντογάν αποδέχεται την παραίτησή του ή όχι. 

Η εφημερίδα «Σοζτζού», επίσης προσκείμενη στην αντιπολίτευση, αναφέρει ότι ο Τούρκος πρόεδρος απέλυσε το διοικητή της τουρκικής κεντρικής τράπεζας Μουράτ Ουουσάλ και διόρισε τον Νατζί Αγμπάλ στη θέση του χωρίς να το γνωρίζει ο υπουργός Οικονομικών του κι ο Αλμπαϋράκ παραιτήθηκε ως αντίδραση σε αυτό.

Μετά την παραίτηση, η αντιπολίτευση ζήτησε και πάλι πρόωρες εκλογές, αν και οι φήμες προς το παρόν μιλούν για πιθανό ανασχηματισμό, αν και ο σύμμαχος του Ερντογάν, αρχηγός του εθνικιστικού κόμματος, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ενδεχομένως να αντιταχθεί σε μια τέτοια κίνηση και ο Τούρκος πρόεδρος να περιοριστεί σε απλή αντικατάσταση του υπουργού των Οικονομικών.

Πάντως, ο αντιπρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) δήλωσε χθες βράδυ: «Βαρεθήκαμε από αυτό το πανηγύρι. Να γίνουν πρόωρες εκλογές το συντομότερο». Ο εκπρόσωπος του κόμματος Φαίκ Οζτράκ ανέφερε ότι «ο οικογενειακός καβγάς βούλιαξε την οικονομία. Ο λαός μας δεν είναι αναγκασμένος να ανεχτεί τα καπρίτσια της ενός ανδρός αρχή». Το στέλεχος του AKP, Μεχμέτ Μους, πάντως, ο οποίος ήταν και ο πρώτος που αντέδρασε από το κυβερνών κόμμα, είπε ότι ελπίζουν ο Αλμπαϋράκ να παραμείνει στο πόστο του με την έγκριση του Ερντογάν.

Ο ειδησεογραφικός ιστότοπος του καναλιού Ahaber αναφέρει πάντως ότι ξεκίνησε μια βρώμικη εκστρατεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εναντίον του Αλμπαϋράκ αλλά παράλληλα κι ένα κίνημα υποστήριξής του με το hashtag «Είμαστε μαζί σου Αλμπαϋράκ». Κι ενώ ο φιλοκυβερνητικός τύπος τηρεί σιγή ιχθύος σήμερα για την παραίτηση Αλμπαϋράκ, αποφεύγοντας να σχολιάσει το ο,τιδήποτε γύρω από την απρόσμενη ρήξη Ερντογάν και γαμπρού, ο αντιπολιτευόμενος είναι εκείνος που αποκαλύπτει όλο το παρασκήνιο και προαναγγέλλει σημαντικές εξελίξεις.

Ενδεικτικά τα σημερινά πρωτοσέλιδα:

Τζουμχουριέτ

Η κρίση ταρακούνησε τον γαμπρό

Σοζτζού

Ο Υπουργός Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ παραιτήθηκε - Πολλά τα σενάρια, τα βλέμματα σήμερα στις αγορές

Μπιργκιούν

Ξεκίνησε με τον γαμπρό, θα έρθει και η συνέχεια

Η αντικατάσταση του κεντρικού τραπεζίτη, θρυαλλίδα της πολιτικής κρίσης

Η θρυαλλίδα αναμφισβήτητα της τουρκικής πολιτικής, οικονομικής αλλά και… οικογενειακής κρίσης που έχει ξεσπάσει από χθες το βράδυ στην Άγκυρα είναι η αντικατάσταση του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας κι όχι οι «λόγοι υγείας», που αναφέρει στη δήλωσή του ο Μπεράτ Αλμπαϋράκ.

Ο τέως κεντρικός τραπεζίτης της Τουρκίας, Μουράτ Ουουσάλ, αντικατέστησε τον Μουράτ Τσετίνκαγια πριν από 16 μήνες, με σκοπό να κατεβάσει –κατ’ εντολή Ερντογάν- τα επιτόκια όπως κι έκανε. Η εφημερίδα «Γενίτσαγ» της Κυριακής αναφέρει ότι ο Ουουσάλ απολύθηκε μετά τις αντιρρήσεις που πρόβαλε στην επιμονή του Τούρκου προέδρου για ακόμη χαμηλότερα επιτόκια.

Γιατί αντικαταστάθηκε ο Μουράτ Ουουσάλ;

Μόλις ο Ουουσάλ ανέλαβε τα καθήκοντά του, πριν από 16 μήνες, άρχισε να μειώνει το επιτόκιο πολιτικής της κεντρικής τράπεζας. Από 24% σε 8,25%. Γιατί λοιπόν απολύθηκε ο «υπάκουος» τραπεζίτης; Όταν η συναλλαγματική ισοτιμία του δολαρίου ξεπέρασε τις 7 λίρες τον Αύγουστο, η κεντρική τράπεζα αύξησε το μέσο επιτόκιο προς τις αγορές, γιατί θεωρήθηκε ότι η τουρκική λίρα έχασε περισσότερη αξία από ό,τι ήταν απαραίτητο και θα κέρδιζε ξανά αξία με την έμμεση αύξηση των επιτοκίων.

Ωστόσο, όταν η συναλλαγματική ισοτιμία με το δολάριο ΗΠΑ δεν αυξήθηκε, η συναλλαγματική ισοτιμία αυξήθηκε κατά 200 μονάδες βάσης τον Σεπτέμβριο - από 8,25% σε 10,25%. Αυτή η αύξηση εξηγήθηκε στον Ερντογάν λέγοντας ότι η χώρα ζούσε μία εξαιρετική περίοδο και το επιτόκιο θα μειωνόταν ξανά.

Το γεγονός ότι η αύξηση αυτή των επιτοκίων δεν επέφερε ταχεία βελτίωση της συναλλαγματικής ισοτιμίας με το δολάριο προκάλεσε αντιδράσεις στο παλάτι. Μετά από αυτό, ο Ουουσάλ ανακοίνωσε ότι θα εφαρμοστεί μια αυστηρή νομισματική πολιτική. Είπε ότι όλα τα εργαλεία, συμπεριλαμβανομένων και των επιτοκίων, θα χρησιμοποιηθούν εάν κριθεί απαραίτητο. Αυτό που εννοούσε ο Ουουσάλ είναι ότι «ίσως να μην αυξήσουμε τα επιτόκια αναφοράς, αλλά το μέσο επιτόκιο δανεισμού προς τις τράπεζες μέσω άλλων καναλιών». Αυτά τα λόγια έρχονταν σε αντίθεση με το νέο οικονομικό μοντέλο που ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών, το οποίο δεν λάμβανε υπόψη την αξία του δολαρίου, αλλά το αν η συναλλαγματική ισοτιμία ήταν ανταγωνιστική. Άρα η απόλυση του Ουουσάλ από τον Ερντογάν ίσως ήταν κάποιου είδους τιμωρία για την αδυναμία του να εξηγήσει τη νέα του οικονομική πολιτική.

Ο νέος κεντρικός τραπεζίτης θα ρίξει την αξιοπιστία της Κεντρικής Τράπεζας

Είναι πάντως η πρώτη φορά, σύμφωνα με την εφημερίδα «Τζουμχουριέτ» της Κυριακής, που ένας πολιτικός (Νατζί Αγμπάλ, πρώην υπουργός Οικονομικών), ο οποίος δεν έχει εργαστεί ποτέ στην Κεντρική Τράπεζα, διορίζεται διοικητής της.

«Το πρόβλημα είναι το κέντρο», σημειώνει η εφημερίδα «Καράρ», προσθέτοντας ότι η Κεντρική Τράπεζα έχει μετατραπεί σε ίδρυμα χωρίς εκτελεστικές εξουσίες και αποτελεσματικότητα. Ο ακαδημαϊκός Εβρέν Μπολγκιούν αναφέρει χαρακτηριστικά: «Στο εξής, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η τουρκική Κεντρική Τράπεζα είναι ανεξάρτητη. Ο διορισμός ενός πρώην υπουργού Οικονομικών και στελέχους του κόμματος, στην πράξη έχει καταργήσει την ανεξαρτησία του θεσμικού οργάνου». Ενώ ο ακαδημαϊκός Μπακι Ντεμιρέλ δήλωσε αντίστοιχα ότι ο διορισμός του Αγμπάλ θα προκαλέσει την απώλεια της αξιοπιστίας και της εμπιστοσύνης του θεσμού της Κεντρικής Τράπεζας.

Στα 232 ευρώ ο βασικός μισθός στην Τουρκία

Ο βασικός μισθός σε μία χώρα είναι πάντως ο καλύτερος δείκτης για του πού πορεύεται η οικονομία της. Και το ίδιο ισχύει και για την Τουρκία, φυσικά. Τον Ιανουάριο του 2016, ο βασικός μισθός στην Τουρκία ήταν 403 ευρώ. Το 2020, ο βασικός μισθός είναι 232 ευρώ.

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Σοζτζού», η Τουρκία βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση από την Κίνα, η οποία δέχεται κριτική για την πρόσληψη φθηνού εργατικού δυναμικού.