Τουρκία: Μνημόνιο με το Ισραήλ προτείνει τώρα ο «αρχιτέκτονας» του τουρκολιβυκού

Μία νέα θαλάσσια συμφωνία Ισραήλ - Τουρκίας, που δεν συνυπολογίζει καν τα κυριαρχικά δικαιώματα και αποκόπτει εντελώς την Κύπρο, προτείνει ο αρχιτέκτονας του τουρκο-λιβυκού μνημονίου, αντιναύαρχος Τζιχάτ Γιαϊτζί, και «έμπιστος» του Ερντογάν, σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα που προδημοσιεύουν σήμερα την πρόταση αναλυτικά του Τούρκου ναυάρχου και τις πρώτες αντιδράσεις του Ισραήλ.

«Μετά από χρόνια διπλωματικών συγκρούσεων, η Τουρκία το τελευταίο διάστημα δείχνει στο Ισραήλ την έντονη επιθυμία της για προσέγγιση. Τη Δευτέρα (7/12/20), ο πρώην αντιναύαρχος Τζιχάτ Γιαϊτζί, αναμένεται να δημοσιεύσει μια πρόταση για συμφωνία με το Ισραήλ για κοινές αποκλειστικές οικονομικές ζώνες (ΑΟΖ) των 2 χωρών στην ανατ. Μεσόγειο. Η πρόταση θα δημοσιευτεί στο ισραηλινό ακαδημαϊκό περιοδικό Turkeyscope - που εκδίδεται από το Κέντρο Moshe Dayan στο πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ», αναφέρει η ισραληνιή εφημερίδα Israel Hayom.

Πρόκειται για το δεύτερο «σήμα» συμφιλίωσης από την Τουρκία προς το Ισραήλ. Πριν από 4 μήνες, Τούρκοι αξιωματούχοι έστειλαν στους Ισραηλινούς ομολόγους τους ένα σαφές μήνυμα ότι η Άγκυρα επιθυμεί να ξεκινήσει συνομιλίες για το θέμα της ενέργειας. Λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, ωστόσο, η «προσέγγιση» αυτή διακόπηκε.

Η επόμενη κίνηση έγινε πριν από λίγες εβδομάδες, όπως αποκάλυψε τουρκικό think tank, κάνοντας λόγο για μυστικές συνομιλίες μεταξύ αξιωματούχων της Μοσάντ και του αρχηγού της ΜΙΤ, Χακάν Φιντάν. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, και σε αυτές τις συνομιλίες οι εκπρόσωποι του Ερντογάν εξέφρασαν την επιθυμία να αναζωογονήσουν τις σχέσεις με το Ισραήλ, ενώ μία άλλη ένδειξη της… διακαούς επιθυμίας για προσέγγιση της Άγκυρας και του Τελ Αβίβ είναι ότι τους τελευταίους μήνες ο Τούρκος ηγέτης έχει σταματήσει να τα βάζει με το εβραϊκό κράτος και τον Νετανιάχου.

Πρόταση εις βάρος της Κύπρου

Τα θαλάσσια σύνορα που προτείνει ο Γιαϊτζί μεταξύ των δύο χωρών θα είναι εις βάρος της Κύπρου. Η συμφωνία που προτείνεται στους Ισραηλινούς είναι παρόμοια με το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο, που υπεγράφη στην Τρίπολη πέρυσι το Νοέμβριο και αποτελεί –σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα- την πηγή της σημερινής έντασης μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας. «Εάν οι Έλληνες είναι ήδη εξοργισμένοι γιατί αποκόπηκε (με το τουρκο-λιβυκό) η συνεκτικότητα με την Κύπρο δια θαλάσσης, τότε μια τέτοια συμφωνία θα έκανε τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα για την Αθήνα και τη Λευκωσία», σχολιάζουν.

Διότι ο πρώην Τούρκος ναύαρχος προτείνει την παραχώρηση των τεμαχίων 8, 9, 11 και 12, που ανήκουν στην κυπριακή ΑΟΖ, στο Ισραήλ. Το θαλασσο-τεμάχιο 12 είναι το οικόπεδο Αφροδίτη, βορειοδυτικά του Λεβάθιαν, που ανήκει στο Ισραήλ και στο οποίο δραστηριοποιείται η ισραηλινή εταιρεία Delek και η αμερικανικές Shell και Noble Energy.

Η συγκεκριμένη περιοχή θεωρείται -μέχρι στιγμής- η πιο πλούσια σε κοιτάσματα φυσικού αερίου στην ανατ. Μεσόγειο. Σύμφωνα με τον Γιαϊτζί, τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ Ισραήλ και Κύπρου στην περιοχή των οικοπέδων Yishai-Αφροδίτης είναι υπό αμφισβήτηση, παρά τις συμφωνίες που έχουν υπογράψει οι δύο χώρες. Ως εκ τούτου, ο Γιαϊτζί προτείνει μία συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, αφήνοντας την Κύπρο έξω εντελώς.

Ως πιθανό όφελος για το Ισραήλ, ο Γιαϊτζί αναφέρει τη δυνατότητα διασύνδεσης του ισραηλινού αγωγού με τον ήδη υπάρχοντα τουρκικό αγωγό. Σύμφωνα με τον Γιαϊτζί, αυτή η επιλογή θα ήταν «πολύ πιο πρακτική και φθηνή για το Ισραήλ σε σύγκριση με το έργο EastMed».

Νέα «εισβολή» για Ελλάδα και Κύπρο

Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης υποστηρίζουν ότι κάτι τέτοιο θα αποτελούσε για την Ελλάδα και την Κύπρο νέα «εισβολή». «Οποιαδήποτε ισραηλινή συναίνεση στην πρόταση Γιαϊτζί, σίγουρα θα πυροδοτούσε έντονη αντίδραση από την Ελλάδα και την Κύπρο. Πρώτα απ’ όλα, θα έβλεπαν οποιαδήποτε ισραηλινο-τουρκική σύμπραξη ως εισβολή στα χωρικά τους ύδατα. Δεύτερον, μία τέτοια συμφωνία με την Τουρκία θα αποτελούσε επίσης αναγνώριση της θέσης της Τουρκίας για την ΑΟΖ των ελληνικών νησιών, ειδικά της Ρόδου και του Καστελόριζου. Τέλος, θα έθετε τις σχέσεις του Ισραήλ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων υπό αίρεση.

Εξάλλου, ο πρίγκιπας του Αμπού Ντάμπι Mohammed bin Zayed υπέγραψε πρόσφατα ένα αμυντικό σύμφωνο με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ενώ πέρα από αυτό, οι εντάσεις μεταξύ των ΗΑΕ και του Ερντογάν και των εταίρων του στο Κατάρ θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πραγματική διπλωματική ρήξη την Ιερουσαλήμ και το Αμπού Ντάμπι», υποστηρίζει η Israel Hayom.

Ισραήλ: Πρόταση με την Κύπρο εκτός, δεν συζητείται

Σχολιάζοντας την τουρκική πρόταση ανώτερος ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε στην ίδια ισραηλινή εφημερίδα ότι «ενώ η βελτίωση των σχέσεων με την Άγκυρα αποτελεί μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη, κάθε πρόταση ωστόσο εις βάρος της Κύπρου δεν είναι καν συζητήσιμη. Η Κύπρος είναι σύμμαχος του Ισραήλ και τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ των χωρών αναγνωρίζονται από τα Ηνωμένα Έθνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση».

«Λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες αναφορές για προσέγγιση μεταξύ των μυστικών υπηρεσιών των 2 χωρών, η πρόταση του Γιαϊτζί δείχνει ξανά την επιθυμία της Άγκυρας για μια νέα αναβάθμιση των σχέσεων [με το Ισραήλ]», δήλωσε ο συντάκτης του Turkeyscope, Dr. Hay Eytan Cohen Yanarocak, προσθέτοντας ότι «για να αναβαθμίσουν οι δύο χώρες τις σχέσεις τους σε σημείο πραγματικής ομαλοποίησης, πρέπει να εφαρμοστούν μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, τα οποία πριν από όλα απαιτούν την επιστροφή πρεσβευτών και προξένων.

Για οποιασδήποτε σχέση που βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, η Τουρκία πρέπει να αλλάξει τη ρητορική της απέναντι στο Ισραήλ. Πέρα από αυτό, η Άγκυρα πρέπει να διαλύσει τη στενή σχέση της με τη Χαμάς. Εάν το κάνει αυτό ο Ερντογάν, είναι λογικό η Ιερουσαλήμ να προσπαθήσει να βρει τρόπους αναζωογόνησης της σχέσης, όπως συνέβη και στο παρελθόν».