Δέκα οικονομικές προβλέψεις για το 2019

Στις αρχές του 2018, η παγκόσµια οικονοµία βρισκόταν σε τροχιά ισχυρής, συγχρονισµένης ανάπτυξης. Στη συνέχεια όµως η αναπτυξιακή δυναµική εξασθένησε και άρχισε να εµφανίζει αποκλίνουσες τάσεις, καθώς οι οικονοµίες της Ευρωζώνης, της Μ. Βρετανίας, της Ιαπωνίας και της Κίνας άρχισαν να κατεβάζουν ταχύτητα, ενώ η οικονοµία των ΗΠΑ επιταχύνθηκε, µε βασικό καύσιµο τις φοροαπαλλαγές της κυβέρνησης Τραµπ.

Σύµφωνα µε την IHS Markit, το 2019 οι ρυθµοί ανάπτυξης της παγκόσµιας οικονοµίας θα διαµορφωθούν στο 3% (από 3,2% το 2018), µε ροπή για περαιτέρω επιβράδυνση τα επόµενα χρόνια. Η προοπτική κλιµάκωσης των εµπορικών εντάσεων παραµένει ορατή, και αν υλοποιηθεί, τότε η συρρίκνωση του εµπορίου θα µπορούσε να αποτελέσει πρόσθετο ανασταλτικό παράγοντα για την παγκόσµια οικονοµία.

Την ίδια στιγµή, η υποχώρηση των τιµών των µετοχών και των εµπορευµάτων -που λαµβάνει χώρα παράλληλα µε τη «σφιχτή» νοµισµατική πολιτική διεθνώς- σηµαίνει ότι το χρηµατοοικονοµικό περιβάλλον διεθνώς καθίσταται πιο δύσκολο. Ολα αυτά, σε συνδυασµό µε την αυξηµένη πολιτική αβεβαιότητα, καταδεικνύουν αυξηµένο κίνδυνο ύφεσης τα επόµενα χρόνια…

1) Οι ΗΠΑ θα παραµείνουν στο τρένο της ανάπτυξης, αλλά…

Το 2018, το ΑΕΠ των ΗΠΑ αναµένεται να αυξηθεί κατά 2,9%, µια ικανοποιητική επίδοση που οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην ισχυρή δόση επεκτατικής δηµοσιονοµικής πολιτικής (µειώσεις φόρων - αυξήσεις δαπανών) που χορηγήθηκε στις αρχές του έτους. Οι επιπτώσεις θα παραµείνουν αισθητές και το 2019, αλλά µε µειούµενη ένταση. Ως αποτέλεσµα, αναµένουµε ρυθµό ανάπτυξης 2,6%, βραδύτερο από το 2018 αλλά πάνω από τον µακροπρόθεσµο µέσο όρο.

2) Η Ευρωζώνη θα κατεβάσει κι άλλο ταχύτητα…

Ο ρυθµός ανάπτυξης στην Ευρωζώνη εκτιµάται στο 1,9% για το 2018 και αναµένεται να υποχωρήσει στο 1,5% το 2019, υπό το βάρος αρνητικών οικονοµικών παραγόντων (λιγότερο χαλαρές πιστωτικές συνθήκες, εµπορικές εντάσεις, επιβράδυνση παγκόσµιου εµπορίου, ανατίµηση του ευρώ). Οι εξελίξεις στη Γαλλία, την Ιταλία και τη Γερµανία θα συνεισφέρουν στην ενίσχυση της πολιτικής αβεβαιότητας, ενώ οι συνεχείς αναταράξεις που συνδέονται µε το Brexit θα επηρεάσουν αρνητικά την οικονοµία της Μ. Βρετανίας, όπου το ΑΕΠ θα αυξηθεί µόνο κατά 1,1% το 2019.

3) …όπως και ο κινεζικός «δράκος»

Το ΑΕΠ της Κίνας εκτιµάται ότι θα αυξηθεί κατά 6,3% το 2019 (έναντι 6,8% το α’ εξάµηνο του 2018 και 6,9% το 2017). Θεωρείται βέβαιο ότι οι αρχές του Πεκίνου θα λάβουν δραστικά µέτρα αν χρειαστεί για να αποτρέψουν µια πιο απότοµη επιβράδυνση, έχοντας το βλέµµα στραµµένο και στις δυνητικές επιπτώσεις των δασµών των ΗΠΑ που µέχρι τώρα ήταν περιορισµένες. Και κατά το 2018, εξάλλου, αναλήφθηκαν πρωτοβουλίες στο µέτωπο τόσο της νοµισµατικής όσο και της δηµοσιονοµικής πολιτικής για τη στήριξη της ανάπτυξης και τη σταθεροποίηση των χρηµαταγορών.

4) Ισχνή ανάκαµψη… made in Japan

Η Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου αναµένεται να αναπτυχθεί κατά 0,8% το 2018 και κατά τι περισσότερο (0,9%) το 2019. Η νοµισµατική πολιτική διατηρείται µεν υπερχαλαρή, όµως η ανάπτυξη επηρεάζεται αρνητικά από δύο παράγοντες: την επιβράδυνση της κινεζικής οικονοµίας και το πλήγµα στο διεθνές εµπόριο συνεπεία του εµπορικού «κλεφτοπόλεµου» µεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Η αναµενόµενη αύξηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας εν όψει των Ολυµπιακών Αγώνων του 2020 συνιστά θετικό καταλύτη, αλλά οι ευεργετικές συνέπειες θα εξασθενήσουν έως το τέλος του έτους.

5) Τέλος του πάρτι στις αναδυόµενες αγορές

Οι ρυθµοί ανάπτυξης στις αναδυόµενες αγορές εκτιµώνται στο 4,8% για το 2018 και θα επιβραδυνθούν έτι περαιτέρω, στο 4,6% το 2019, υπό την πίεση της επιβράδυνσης των ανεπτυγµένων οικονοµιών, του «σφιξίµατος» των χρηµατοοικονοµικών συνθηκών και του ισχυρού δολαρίου και της συνεχιζόµενης µεταβλητότητας στις τιµές των εµπορευµάτων. Υπάρχει επίσης και η προοπτική αυξηµένης πολιτικής αβεβαιότητας σε χώρες όπως η Βραζιλία και το Μεξικό που µπορεί να αποθαρρύνει τις εισροές ξένων κεφαλαίων. Κάποιες χώρες, ωστόσο, θα κατορθώσουν να κινηθούν «κόντρα στο ρεύµα», ιδίως οι δυναµικές οικονοµίες της Ασίας µε χαµηλά επίπεδα χρέους.

6) Συνεχιζόµενη µεταβλητότητα στις αγορές εµπορευµάτων

Η πιο αδύναµη παγκόσµια ανάπτυξη, οι «σφιχτότερες» πιστωτικές συνθήκες και το ισχυρό δολάριο αποτελούν προκλήσεις για τα εµπορεύµατα το 2019. Παρ’ όλα αυτά, η αύξηση της ζήτησης το επόµενο έτος προβλέπεται αρκετά ισχυρή για να στηρίξει τις αγορές και εκτιµούµε ότι στο τέλος του 2019 οι τιµές δεν θα είναι πολύ διαφορετικές απ’ ό,τι τώρα. Στο µεσοδιάστηµα, όµως, οι ισχυρές αναταράξεις δεν µπορούν να αποκλειστούν…

7) Οι πληθωριστικές πιέσεις θα παραµείνουν ελεγχόµενες

Ο πληθωρισµός διεθνώς εκτιµάται ότι αυξήθηκε στο 3% το 2018 από 2% το 2015, εξέλιξη που αποδίδεται εν πολλοίς στην εξασθένηση των αποπληθωριστικών πιέσεων στις ανεπτυγµένες οικονοµίες, µε διαµόρφωση των ποσοστών πληθωρισµού κοντά στα επίπεδα του 2% (που αποτελεί το σηµείο αναφοράς για τη σταθερότητα των τιµών για πολλές κεντρικές τράπεζες). Για το ορατό µέλλον, η Markit προβλέπει ότι ο πληθωρισµός στις ανεπτυγµένες οικονοµίες θα παραµείνει κοντά στο 2%, ενώ για την παγκόσµια οικονοµία συνολικά θα διατηρηθεί στα επίπεδα του 3%.

8) Οι κεντρικές τράπεζες σε αποκλίνουσες τροχιές

Επειτα από τέσσερις αυξήσεις (της τάξης των 25 µονάδων βάσης εκάστη) κατά το 2018 που διαµόρφωσαν το βασικό επιτόκιο του δολαρίου στο 2,25 - 2,50%, η αµερικανική κεντρική τράπεζα Fed αναµένεται να προχωρήσει σε 2 ή 3 ακόµα αυξήσεις το 2019. Ανάλογα µε τις εξελίξεις στο «µέτωπο» του Brexit, και η Τράπεζα της Αγγλίας ίσως αυξήσει τα επιτόκια της στερλίνας και το ίδιο αναµένεται να πράξουν και οι κεντρικές τράπεζες της Βραζιλίας, της Ινδίας και της Ρωσίας. Στον αντίποδα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα -που µόλις ολοκλήρωσε το πρόγραµµα αγοράς οµολόγων- δεν αναµένεται να αυξήσει τα επιτόκια του ευρώ πριν από το 2020, ενώ η Τράπεζα της Ιαπωνίας θα διατηρήσει την πολιτική των αρνητικών επιτοκίων έως το 2021. Η δε Κεντρική Τράπεζα της Κίνας, εν µέσω φόβων για την ανάπτυξη, θα παραµείνει σε τροχιά «λελογισµένης» χαλάρωσης της νοµισµατικής πολιτικής.

9) Το δολάριο θα διατηρήσει την ισχύ του

Θεωρούµε ότι το δολάριο θα παραµείνει ισχυρό και το 2019, καθώς προβλέπεται ότι οι ΗΠΑ θα διατηρήσουν εν πολλοίς την αναπτυξιακή τους δυναµική και η Fed θα αυξήσει κι άλλο τα επιτόκια (αν και µε βραδύτερο ρυθµό απ’ ό,τι φέτος). Από την άλλη πλευρά, τα υψηλά -και αυξανόµενα- επίπεδα πολιτικής αβεβαιότητας στην Ευρώπη µπορούν να λειτουργήσουν ανασταλτικά για την ισοτιµία του ευρώ και της στερλίνας. Αναµένουµε ότι η ισοτιµία ευρώ-δολαρίου στο τέλος του 2019 θα κυµανθεί στο 1,10 δολ./ευρώ (από 1,14 δολ./ευρώ τώρα). Την ίδια στιγµή, προβλέπουµε ότι η ισοτιµία γιουάν/δολαρίου θα παραµείνει εν πολλοίς σταθερή, ακριβώς κάτω από το ψυχολογικό όριο των 7 γιουάν/δολ., ως αποτέλεσµα της επιθυµίας των κινεζικών Αρχών για χρηµατοπιστωτική σταθερότητα.

10) Αυξηµένος ο κίνδυνος πολιτικών λαθών

Τα λάθη πολιτικής παραµένουν µία από τις µεγαλύτερες απειλές για την παγκόσµια ανάπτυξη το 2019 και τα επόµενα έτη. Αυτά περιλαµβάνουν -µεταξύ άλλων- την ανοχή σε υψηλά επίπεδα χρέους και δηµοσιονοµικών ελλειµµάτων στις ΗΠΑ και την Ευρωζώνη και δυνητικά την προοπτική εσφαλµένων χειρισµών από τις µεγάλες κεντρικές τράπεζες. Υπάρχουν ασφαλώς και οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από τις υποβόσκουσες εµπορικές συγκρούσεις, όχι επειδή έχουν προκαλέσει µεγάλες ζηµίες µέχρι τώρα (αυτό ευτυχώς δεν έχει συµβεί), αλλά επειδή µπορούν να οδηγήσουν σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις από τη µια µέρα στην άλλη…