Ρομάν Προτάσεβιτς: O δημοσιογράφος που εξόργισε τον Λουκασένκο - Τι είναι το δίκτυο Nexta

Ο Λευκορωσός δημοσιογράφος Ρομάν Προτάσεβιτς κράτείται στο Μινσκ από την αστυνομία μετά την σύλληψη του στο αεροσκάφος της πτήσης της Ryanair από Αθήνα προς Βίλνιους. Ο 26χρονος δημοσιογράφος μαζί με τον συνάδελφό του Στέπαν Πίτιλο είχαν ιδρύσει το διαδικτυακό ενημερωτικό δίκτυο NEXTA που δραστηριοποιείται μέσω Telegram και το οποίο χρησιμοποιήθηκε για την κινητοποίηση διαδηλώσεων το περασμένο έτος στην πατρίδα του. Το Nexta και το Nexta Live έχουν πλέον σχεδόν δύο εκατομμύρια συνδρομητές και έχουν δεχθεί λογοκρισία από το καθεστώτος Λουκασένκο.

Όπως μεταδίδει το BBC, o Προτάσεβιτς αντιμετωπίζει σοβαρές κατηγορίες. Αυτός και ο Πίτιλο - ο οποίος αποκαλείται Στέπαν Σβέτλοφ - μπήκαν στη λίστα της Λευκορωσίας με «άτομα που εμπλέκονται σε τρομοκρατική δραστηριότητα» το 2020. Η κατηγορία της πρόκλησης μαζικής αναταραχής μπορεί να τιμωρηθεί με ποινή κάθειρξης έως και 15 χρόνια.

Διαβάστε επίσης: Λευκορωσία - Πατέρας Προτάσεβιτς: Προϊόν εξαναγκασμού οι δηλώσεις του γιου μου

Ένας επιβάτης στο αεροπλάνο της Ryanair, η Monika Simkiene, είπε ότι καθώς η πτήση εκτράπηκε προς το Μινσκ, είδε τον Προτάσεβιτς να πανικοβάλλεται. «Απλώς στράφηκε στους ανθρώπους και είπε ότι τον περιμένει η θανατική τιμή», είπε στο πρακτορείο ειδήσεων AFP.

Η φίλη του, Σόφια Σαπέγκα, 23 ετών, συνελήφθη επίσης όταν το αεροπλάνο προσγειώθηκε στο Μινσκ. H 23χρονη από τη Ρωσία, είναι φοιτήτρια Νομικής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών Επιστημών στη Λιθουανία.

Τι είναι το Nexta

Η μικρή ομάδα του Nexta εδρεύει στην Πολωνία, αλλά συνεργάζεται στενά με τους Λευκορώσους αντιφρονούντες στη γειτονική Λιθουανία. Ο κύριος ηγέτης της αντιπολίτευσης, Σβετλάνα Τιχανόσφκαγια, ζει στη Λιθουανία. Και οι δύο χώρες, σε αντίθεση με τη Λευκορωσία, είναι μέλη του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Το Telegram είναι μια ασφαλής εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων για smartphone - είναι ένας από τους λίγους τρόπους με τους οποίους οι Λευκορώσοι αντιφρονούντες μπόρεσαν να οργανωθούν, καθώς οι αρχές είχαν λάβει αυστηρά μέτρα εναντίον των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης, μπλοκάροντας ιστότοπους της αντιπολίτευσης κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων του περασμένου έτους. Οι δημοσιεύσεις του Nexta Live περιελάμβαναν φωτογραφίες και βίντεο αστυνομικής βίας και ενημέρωναν τους πολίτες για τις συγκεντρώσεις της αντιπολίτευσης και τις απεργίες.

Οι μαζικές διαμαρτυρίες ξέσπασαν σε ολόκληρη τη Λευκορωσία όταν ο Λουκασένκο ισχυρίστηκε ότι νίκησε στις προεδρικές εκλογές της 9ης Αυγούστου 2020, αποτέλεσμα το οποίο έχει απορριφθεί από μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας ως δόλιο. Ο Αλεξάντερ Λουκασένκο, ο οποίος αποκαλείται «ο τελευταίος δικτάτορας της Ευρώπης» βρίσκεται στην εξουσία εδώ και 27 χρόνια. Διατήρησε τον κρατικό έλεγχο στο μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας, με λογοκρισία σοβιετικού τύπου και αστυνομική βία εις βάρος διαδηλωτών.

Με συμμετοχή σε ακροδεξιές διαδηλώσεις

Ο Ρομάν Προτάσεβιτς τώρα εργάζεται για το Belamova, ένα διαφορετικό κανάλι του Telegram. Στο αποκορύφωμα των διαδηλώσεων τον περασμένο Αύγουστο, το Nexta δεχόταν εκατοντάδες μηνύματα την ώρα από πολίτες, δήλωσε ο Προτάσεβιτς στο BBC. Όταν ρωτήθηκε από το BBC Russian αν το Nexta ήταν κόμβος διαμαρτυρίας ή μέσο ενημέρωσης, ο κ. Protasevich είπε: «Είναι δύσκολο να πούμε ποιοι είμαστε. Υποθέτω ότι είμαστε κυρίως Λευκορώσοι που θα ήθελαν να έρθουν σπίτι και να ζήσουν σε μια ελεύθερη χώρα χωρίς δικτατορία».

Έφυγε από τη Λευκορωσία το 2019 και τον Ιανουάριο του 2020 υπέβαλε αίτηση για πολωνική υπηκοότητα. Οι γονείς του μετακόμισαν μαζί του στην Πολωνία τον περασμένο Αύγουστο. Ο πατέρας του Ντμίτρι είναι αξιωματικός του στρατού, ο οποίος δίδαξε ιδεολογία σε στρατιωτική ακαδημία της Λευκορωσίας.ο 2012 είχε συλληφθεί ως διαχειριστής αντιπολιτευόμενων ομάδων στα κοινωνικά μέσα. Τότε ήταν μέλος του «Νέου Μετώπου» (Young Front), μιας κεντροδεξιάς φιλοευρωπαϊκής οργάνωσης που διοργάνωνε διαμαρτυρίες κατά του Λουκασένκο. Ο Προτάσεβιτς ήταν μέρος ακροδεξιών διαδηλωτών του Μαϊντάν στο Κίεβο τη διετία 2013-2014, ενώ έχει καταγραφεί σε φωτογραφία να συμμετέχει σε καταστροφή του αγάλματος του Λένιν φέροντας επάνω του την λευκορωσική σημαία.  Είναι οπαδός του αποσπάσματος Pahonia4, μιας πολιτοφυλακής της Λευκορωσίας που έχει πολεμήσει παράλληλα με το νεοναζιστικό τάγμα Αζόφ στον εμφύλιο πόλεμο της Ουκρανίας μετά το Μαϊντάν.

Ο 26χρονος δημοσιογράφος είπε ότι μετακόμισε στην Πολωνία επειδή ένας φίλος και συνάδελφος , ο Βλαντιμίρ Τσούντενσοφ, συνελήφθη στο δρόμο για την Πολωνία. «Ήμουν το πρώτο άτομο που έμαθε για την κράτησή του. Ήμουν το πρώτο άτομο που διέδωσε τις πληροφορίες... Μίλησα επίσης ενεργά στα κοινωνικά δίκτυα», είπε.

Διαβάστε επίσης: Bloomberg: Ελληνας ένας από τους επιβάτες που κατέβηκαν στην Λευκορωσία