Η κλιματική αλλαγή φέρνει καύσωνες και πλημμύρες - Τι λένε οι ειδικοί (infographic)

Κείμενο: Βασίλης Ιγνατιάδης - Infographic: Ζωή Κατσιγιάννη-Πηγή δεδομένων: Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών

Από τον «Ραφαήλ» στη «Σοφία» και από τον «Τηλέμαχο» στην «Υπατία». Τέσσεριςδιαδοχικές ψυχρές εισβολές μέσα σε διάστημα μόλις δέκα ημερών, συμβαίνουν για πρώτη φορά από τότε που άρχισαν να «βαπτίζονται» τα ακραία καιρικά φαινόμενα στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 20 κακοκαιρίες με …όνομα, που χτύπησαν τη χώρα μέσα σε διάστημα δύο ετών (730 ημερών) από τον Ιανουάριο του 2017 μέχρι σήμερα, οι τέσσερις, δηλαδή το 1/5, σημειώθηκαν μέσα σε αυτό το δεκαήμερο.

Το γεγονός δεν αφήνει αδιάφορους τους μετεωρολόγους, οι οποίοι καταγράφουν, παρακολουθούν και μελετούν τα φαινόμενα, αλλά θεωρούν πως τα δύο έτη αποτελούν ένα πολύ μικρό διάστημα για την εξαγωγή συμπερασμάτων. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον στον ελλαδικό χώρο δεν παρουσιάζουν τόσο τακαιρικά φαινόμενα κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αλλά αυτά του καλοκαιριού, τα οποία αποδίδονται στην κλιματική αλλαγή. «Δεν βαδίζουμε σε πιο κρύους χειμώνες, αλλά σε πιο θερμά καλοκαίρια, με μεγαλύτερης συχνότητας, διάρκειας και έντασης καύσωνες, με περισσότερες καταιγίδες και πλημμυρικάφαινόμενα», τονίζει στο «Εθνος της Κυριακής» ο καθηγητής του Τομέα Μετεωρολογίας στο Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ, Χαράλαμπος Φείδας.

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ «ΕΜΠΟΔΙΣΜΟΥ»

Ο ίδιος αποδίδει τις τέσσερις διαδοχικές ψυχρές εισβολές στο φαινόμενο του «εμποδισμού», δηλαδή σε ένα σύστημα αντικυκλώνων που στέκεται επί πολλές μέρες αμετακίνητο στη Δυτική Μεσόγειο και στον Ατλαντικό, λειτουργώντας ως «τείχος». «Αυτό το τείχος εμποδίζει την φυσιολογική μεταφορά των συστημάτων από τα δυτικά προς τα ανατολικά και την αλλαγή του καιρού, αφήνοντας χώρο μόνο στις ψυχρές αέριες μάζες που εισβάλλουναπό το Βορά», εξήγησε. Το φαινόμενο, παρότι είναι εξαιρετικό λόγω της μεγάλης του διάρκειας, και δεν αφήνει αδιάφορους τους μετεωρολόγους δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μη φυσιολογικό. «Κάθε φαινόμενο είναι φυσιολογικό και έχει τις αιτίες του. Αν συμβεί συνεχόμενα για κάποια χρόνια και με αυξανόμενη ένταση, θα αποτελέσει αντικείμενο προβληματισμού και μελέτης, ώστε να αποδοθεί στην κλιματική αλλαγή ή σε κάποια άλλη αιτία», επεσήμανε ο κ.Φείδας και έθεσε ένα παράδειγμα: «Αν π.χ. σε μια τάξη της ΣΤ Δημοτικού εμφανιστεί ένα παιδί με ύψος 1.90 μ. δεν θα πει κανείς ότι συνέβη κάτι μηφυσιολογικό. Αν κάθε χρόνο αυξάνονται τα πολύ ψηλά παιδιά στην ίδια τάξη και φτάσουμε στο σημείο να είναι η πλειοψηφία, πρέπει να το ψάξουμε για να δούμε αν οφείλεται στη διατροφή ή σε κάποια άλλη αιτία. Έτσι και στα καιρικά φαινόμενα αποδίδουμε σε κάποια αιτία μόνο τη μεταβολή της συχνότητας εμφάνισης ή της έντασής τους».

ΑΠΟ ΤΗΝ «ΑΡΙΑΔΝΗ» ΣΤΗΝ «ΥΠΑΤΙΑ»

Η τετραπλή ψυχρή εισβολή, με την οποία έκανε «ποδαρικό» το 2019 στην Ελλάδα, συμπίπτει με την συμπλήρωση δύο ετών από τότε που οι μετεωρολόγοι του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών αποφάσισαν να δίνονται ονόματα στα ακραία καιρικά φαινόμενα που αναμένονταιστην Ελλάδα, κατά τα αμερικανικά και βρετανικά πρότυπα, προκειμένου να διευκολυνθεί η μεταφορά της πληροφορίας στους πολίτες, να αυξηθεί η εγρήγορση και η ετοιμότητά τους για την προστασία της ζωής και της περιουσίας τους.

Από την «Αριάδνη», που αποτέλεσε την πρώτη και πιο σφοδρή μέχρι σήμερα ψυχρή εισβολή, μέχρι την «Υπατία» που χτύπησε την χώρα στα μέσα της περασμένης εβδομάδας, καταγράφηκαν συνολικά 20 ακραία καιρικά φαινόμενα, στην πλειονότητά τους καταστροφικές καταιγίδες που οδήγησαν σε πλημμυρικά φαινόμενα.

Μόνο δύο φορές σε αυτό το διάστημα, καταγράφηκαν «δίδυμες» κακοκαιρίες, που διαδέχτηκαν η μία την άλλη, αλλά ποτέ ως τώρα δεν υπήρξαν τέσσερις συνεχόμενες όπως το περασμένο δεκαήμερο. 

Τον δραματικό Νοέμβριο του 2017, η «Ευριδίκη» που σάρωσε τη Μάνδρα αφήνοντας πίσω της 24 νεκρούς και εικόνα βιβλικής καταστροφής, ακολουθήθηκε από τον «Ζήνωνα», τον μεσογειακό κυκλώνα με τροπικά χαρακτηριστικά που επηρέασε αυτή τη φορά το Ιόνιο και τη Δυτική Ελλάδα, ενώ τον Φεβρουάριο του 2018 ο «Κρέοντας» που έφερε ρεκόρ ύψος βροχής στο Πήλιο ακολούθησε τη μετεωρολογική «βόμβα» «Ιοκάστη».

Μέχρι σήμερα, η ονοματοδοσία των ακραίων καιρικών φαινομένων ακολουθεί αλφαβητική σειρά. Με δεδομένο ότι απομένουν μόλις τέσσερα γράμματα για την ολοκλήρωση του αλφαβήτου, οι μετεωρολόγοι του ΕΑΑ ετοιμάζουν λίστα με νέα ονόματα για τις επόμενες κακοκαιρίες. Ορισμένα απ΄ αυτά αναμένεται να ανακυκλωθούν και να χρησιμοποιούνται τα ίδια, κάθε φορά που «χτυπάει» κάποιο φαινόμενο με παρόμοια χαρακτηριστικά, με σκοπό να ταυτιστούν στη συνείδηση του κόσμου με συγκεκριμένα φαινόμενα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της «Αριάδνης».