SR-71 Blackbird: Το κατασκοπευτικό αεροπλάνο του Ψυχρού Πολέμου είναι ακόμα το ταχύτερο στον κόσμο

Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, αυτό το αεροπλάνο μπορούσε να πετάξει ψηλότερα και γρηγορότερα από οποιοδήποτε άλλο - και 55 χρόνια μετά την πρώτη του πτήση, εξακολουθεί να το καταφέρνει.

Το Lockheed SR-71, που σχεδιάστηκε με υπό καθεστώς άκρας μυστικότητας στα τέλη της δεκαετίας του 1950, ήταν σε θέση να ταξιδεύει κοντά στην άκρη του διαστήματος και να ξεπερνά σε ταχύτητα έναν πύραυλο. Μέχρι σήμερα, κατέχει τα ρεκόρ για το μεγαλύτερο ύψος σε οριζόντια πτήση και την ταχύτερη ταχύτητα για αεροσκάφος που δεν κινείται με πυραυλοκίνητο κινητήρα.

Ήταν μέρος μιας οικογένειας τύπων κατασκοπευτικών αεροσκαφών που κατασκευάστηκαν για να επιχειρούν σε εχθρικά εδάφη, χωρίς να καταρρίπτονται ή έστω να εντοπίζονται, σε μια εποχή πριν από τους δορυφόρους και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Η μαύρη βαφή, σχεδιασμένη για να διαχέει τη θερμότητα, του χάρισε το παρατσούκλι Blackbird, και σε συνδυασμό με τις κομψές γραμμές της μακράς ατράκτου, έκανε το αεροπλάνο να μη μοιάζει με οτιδήποτε άλλο είχε προηγηθεί - ένας σχεδιασμός που δεν έχει χάσει τίποτα από τη λαμπρότητά του.

Μοιάζει με κάτι από το μέλλον αλλά σχεδιάστηκε το 1950

«Μοιάζει ακόμα με κάτι από το μέλλον, παρόλο που σχεδιάστηκε τη δεκαετία του 1950», δήλωσε ο Peter Merlin, ιστορικός της αεροπορίας και συγγραφέας του βιβλίου «Σχεδιασμός και ανάπτυξη του Blackbird», σε τηλεφωνική συνέντευξη. «Λόγω του τρόπου με τον οποίο η άτρακτος λυγίζει και η πτέρυγα καμπυλώνει και στρίβει, μοιάζει περισσότερο οργανικό παρά μηχανικό. Τα περισσότερα συμβατικά αεροπλάνα μοιάζουν σαν να τα κατασκεύασε κάποιος - αυτό εδώ μοιάζει σχεδόν σαν να μεγάλωσε», λέει.

Ένας κατάσκοπος της CIA

Τον Μάιο του 1960, ένα αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροσκάφος U-2 καταρρίφθηκε στον σοβιετικό εναέριο χώρο ενώ έπαιρνε αεροφωτογραφίες. Αρχικά, η κυβέρνηση των ΗΠΑ δήλωσε ότι επρόκειτο για ένα «αδέσποτο» αεροσκάφος έρευνας καιρού, αλλά το αφήγημα κατέρρευσε όταν η σοβιετική κυβέρνηση έδωσε στη δημοσιότητα φωτογραφίες του πιλότου που συνελήφθη και του εξοπλισμού παρακολούθησης του αεροπλάνου.

Το περιστατικό είχε άμεσες διπλωματικές επιπτώσεις στον Ψυχρό Πόλεμο και ενίσχυσε την ανάγκη για έναν νέο τύπο αναγνωριστικού αεροπλάνου που θα μπορούσε να πετάξει ταχύτερα και ψηλότερα, ασφαλές από αντιαεροπορικά πυρά. ]Η CIA ήθελε ένα αεροπλάνο που θα μπορούσε να πετάξει πάνω από τα 90.000 πόδια ή περίπου εκεί, με μεγάλη ταχύτητα και όσο το δυνατόν πιο αόρατο στα ραντάρ», δήλωσε ο Merlin.

Το έργο του σχεδιασμού μιας τέτοιας φιλόδοξης μηχανής έπεσε στον Clarence "Kelly" Johnson, έναν από τους μεγαλύτερους σχεδιαστές αεροσκαφών στον κόσμο, και στο μυστικό τμήμα μηχανικών του στη Lockheed, που ονομαζόταν Skunk Works. «Τα πάντα έπρεπε να εφευρεθούν. Τα πάντα», είπε ο Johnson, ο οποίος πέθανε το 1990, την ίδια χρονιά που τα Blackbirds αποσύρθηκαν για πρώτη φορά από την υπηρεσία. Το αρχικό αεροπλάνο της οικογένειας Blackbird ονομαζόταν A-12 και πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση στις 30 Απριλίου 1962. Συνολικά, κατασκευάστηκαν 13 A-12 και το αεροπλάνο ήταν ένα άκρως απόρρητο πρόγραμμα ειδικής πρόσβασης που διαχειριζόταν η CIA.

«Δέρμα» τιτανίου

Επειδή το αεροσκάφος σχεδιάστηκε για να πετάει με ταχύτητα άνω των 2.000 μιλίων/ώρα, η τριβή με την περιβάλλουσα ατμόσφαιρα θα θέρμαινε την άτρακτο σε σημείο που θα έλιωνε ένα συμβατικό αεροσκάφος. Το αεροπλάνο κατασκευάστηκε, λοιπόν, από τιτάνιο, ένα μέταλλο που μπορούσε να αντέξει σε υψηλές θερμοκρασίες, ενώ παράλληλα ήταν ελαφρύτερο από το ατσάλι.

Ωστόσο, η χρήση τιτανίου παρουσίαζε άλλα προβλήματα. Πρώτον, έπρεπε να κατασκευαστεί μια εντελώς νέα σειρά εργαλείων - επίσης από τιτάνιο - επειδή τα κανονικά ατσάλινα εργαλεία θρυμμάτιζαν το εύθραυστο τιτάνιο όταν έρχονταν σε επαφή. Δεύτερον, η προμήθεια του ίδιου του μετάλλου αποδείχθηκε δύσκολη. «Η ΕΣΣΔ ήταν, εκείνη την εποχή, ο μεγαλύτερος προμηθευτής τιτανίου στον κόσμο. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έπρεπε να αγοράσει μεγάλο μέρος αυτού, πιθανώς χρησιμοποιώντας ψεύτικες εταιρείες», δήλωσε ο Merlin.

Τα αρχικά αεροσκάφη πέταξαν εντελώς άβαφα, έχοντας ένα ασημένιο «δέρμα» τιτανίου. Βαφτήκαν για πρώτη φορά μαύρα το 1964, μετά τη συνειδητοποίηση ότι η μαύρη βαφή - η οποία απορροφά και εκπέμπει αποτελεσματικά θερμότητα - θα βοηθούσε στη μείωση της θερμοκρασίας ολόκληρου του αεροσκάφους. Το "Blackbird" γεννήθηκε.

Ίδιο αεροπλάνο, διαφορετικά ονόματα

Το Α-12 σύντομα εξελίχθηκε σε μια παραλλαγή που είχε σχεδιαστεί ως αναχαιτιστικό - ένα είδος μαχητικού αεροσκάφους - και όχι ως αεροπλάνο επιτήρησης. Πρακτικά, αυτό σήμαινε την προσθήκη πυραύλων αέρος-αέρος και ενός δεύτερου πιλοτηρίου, για ένα μέλος του πληρώματος που θα χειριζόταν τον απαραίτητο εξοπλισμό ραντάρ. Αυτό το νέο αεροπλάνο, το οποίο έμοιαζε πανομοιότυπο με το A-12 εκτός από το ρύγχος, ονομάστηκε YF-12.

Ενώ το Α-12 παρέμεινε άκρως απόρρητο, η ύπαρξη του YF-12 αποκαλύφθηκε από τον Πρόεδρο Λίντον Τζόνσον το 1964, και τρία από αυτά κατασκευάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ. Μια τρίτη παραλλαγή κατασκευάστηκε περίπου την ίδια εποχή, που ονομάστηκε M-21, το οποίο είχε έναν πυλώνα στο πίσω μέρος του για την τοποθέτηση και εκτόξευση ενός από τα πρώτα μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Κατασκευάστηκαν δύο, αλλά το πρόγραμμα σταμάτησε το 1966 μετά τη σύγκρουση ενός μη επανδρωμένου αεροσκάφους με το μητρικό του σκάφος, σκοτώνοντας έναν από τους πιλότους.

Το τελικό παράγωγο του A-12, με διπλό πιλοτήριο και μεγαλύτερη χωρητικότητα καυσίμων, ονομάστηκε SR-71 - για τη "Στρατηγική Αναγνώριση" - και πέταξε για πρώτη φορά στις 22 Δεκεμβρίου 1964. Αυτή είναι η έκδοση που θα εκτελούσε αποστολές πληροφοριών για την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ για πάνω από 30 χρόνια, ενώ κατασκευάστηκαν συνολικά 32 αεροσκάφη, με αποτέλεσμα ο τελικός απολογισμός της οικογένειας Blackbird να φτάσει τα 50.

Stealth πριν από το stealth

Η άτρακτος του SR-71 περιλάμβανε μερικά από τα πρώτα σύνθετα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν ποτέ σε αεροσκάφος, γεγονός που έκανε το αεροπλάνο πιο δύσκολο να εντοπιστεί από τα εχθρικά ραντάρ. «Ήταν ουσιαστικά αόρατο πριν καν χρησιμοποιηθεί η λέξη stealth», δήλωσε ο Merlin.

Πετώντας σε μεγαλύτερο ύψος από αυτό που μπορούσαν να φτάσουν τα αντιαεροπορικά πυρά, ταχύτερα από έναν πύραυλο και ελάχιστα ορατό στα ραντάρ, το Blackbird μπορούσε να εισέλθει στον εχθρικό εναέριο χώρο πρακτικά ανενόχλητο. «Η ιδέα ήταν ότι μέχρι να το εντοπίσει ο εχθρός και να εκτοξεύσει τον πύραυλό του, αυτό θα είχε ήδη φύγει», εξήγησε ο Merlin. «Αλλά αυτό συνέβαινε προτού να έχουμε συνδέσεις δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, οπότε έπαιρναν φωτογραφίες σε φιλμ και έφερναν το φιλμ πίσω στη βάση για να το επεξεργαστούν και να το μελετήσουν».

Ως αποτέλεσμα, κανένα Blackbird δεν καταρρίφθηκε ποτέ από εχθρικά πυρά. Ωστόσο, η αξιοπιστία του ήταν ένα ζήτημα και 12 από τα 32 χάθηκαν σε ατυχήματα. Ήταν επίσης ένα πολύπλοκο αεροπλάνο στη λειτουργία και την πτήση. «Χρειαζόταν μία στρατιά ανθρώπων για να προετοιμάσει το αεροσκάφος. Μια επιχειρησιακή αποστολή του Blackbird είχε ουσιαστικά μια αντίστροφη μέτρηση, όπως μια διαστημική αποστολή, επειδή υπήρχε τόσο μεγάλη προετοιμασία τόσο για την ετοιμότητα του πληρώματος όσο και για την ετοιμότητα του οχήματος, μια απίστευτη ποσότητα προσπάθειας και ανθρώπινου δυναμικού», δήλωσε ο Merlin.

Οι πιλότοι έπρεπε επίσης να ντυθούν με ειδικό τρόπο, λόγω των ακραίων συνθηκών που επικρατούσαν σε μεγάλο υψόμετρο. «Βασικά φορούσαν μια διαστημική στολή, το ίδιο πράγμα που θα βλέπατε αργότερα τα πληρώματα των διαστημικών λεωφορείων να φορούν», δήλωσε ο Merlin. «Το πιλοτήριο επίσης ζεσταίνονταν πολύ όταν πετούσαν με υψηλές ταχύτητες, τόσο πολύ που οι πιλότοι συνήθιζαν να ζεσταίνουν το γεύμα τους σε μακρινές αποστολές πιέζοντας το στο τζάμι».

Κανένα Blackbird δεν πέταξε ποτέ πάνω από τον σοβιετικό εναέριο χώρο -κάτι που η κυβέρνηση των ΗΠΑ σταμάτησε να κάνει εντελώς μετά το περιστατικό του 1960- αλλά εξακολουθούσαν να παίζουν σημαντικό ρόλο στον Ψυχρό Πόλεμο και εκτελούσαν αποστολές σε άλλα κρίσιμα θέατρα, όπως η Μέση Ανατολή, το Βιετνάμ και η Βόρεια Κορέα.

Ένα ρεκόρ που κρατά ακόμα

Το 1976, το SR-71 σημείωσε τα ρεκόρ που εξακολουθεί να κατέχει: πέταξε σε υψόμετρο 85.069 ποδών και πέτυχε μέγιστη ταχύτητα 2.193,2 μιλίων ανά ώρα, ή Mach 3,3. Το πρόγραμμα σταμάτησε το 1990 - με μια σύντομη αναβίωση στα μέσα της δεκαετίας του 1990 - όταν τεχνολογίες όπως οι κατασκοπευτικοί δορυφόροι και τα UAV (μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα ή drones) έγιναν πιο εφικτές και προσέφεραν άμεση πρόσβαση σε δεδομένα παρακολούθησης.

Το SR-71 πέταξε για τελευταία φορά από τη NASA το 1999, η οποία χρησιμοποίησε δύο από τα αεροσκάφη για αεροναυτική έρευνα υψηλών ταχυτήτων και μεγάλου ύψους. Έκτοτε, όλα τα επιζώντα Blackbirds έχουν βρεθεί σε μουσεία.

Όλες οι ειδήσεις

Μητσοτάκης για φωτιές: Συγνώμη για τις όποιες αδυναμίες - Θα αποδοθούν ευθύνες

Φωτιά Εύβοια: Απειλούνται και πάλι χωριά – Συνεχείς αναζωπυρώσεις

Φωτιά Εύβοια: Στιγμές ανθρωπιάς στον αέρα – Δημοσιογράφος ξεσπά σε κλάματα με ηλικιωμένο που κινδυνεύει

Φωτιά: Έρευνα από Άρειο Πάγο για πιθανό οργανωμένο σχέδιο εμπρησμού

Φωτιές: Η Ρωσία στέλνει στην Ελλάδα επιπλέον πυροσβεστικά αεροσκάφη και ελικόπτερα

Κορονοϊός - ΕΟΔΥ: Νέες οδηγίες για καραντίνα κρουσμάτων και απομόνωση στενών επαφών