Τρεις χώρες με σχολεία πρότυπα

Στα μνημονιακά χρόνια, το Κοινωνικό Κράτος χτυπήθηκε σκληρά στη χώρα μας, με κυριότερο πρόβλημα την έλλειψη προσωπικού, τόσο στις δομές υγείας ανά την επικράτεια, όσο και στα σχολεία. Ειδικότερα για το δεύτερο, όμως, οι ελλείψεις σε δασκάλους και καθηγητές είναι το μόνο ζήτημα που θα εντοπίσει κανείς αν ψάξει να βρει τις παθογένειες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος; Σαφώς και όχι.

Με το τελευταίο νομοσχέδιο που πέρασε στη Βουλή και αφορά μεταξύ άλλων στις μόνιμες προσλήψεις εκπαιδευτικών αλλά και στην ενίσχυση της Ειδικής Αγωγής, η Παιδεία βρέθηκε για ακόμη μια φορά στο επίκεντρο συζητήσεων και αντιπαραθέσεων τόσο εντός όσο και εκτός Κοινοβουλίου. Σε κάποια άλλα κράτη, όμως, σε αυτόν τον τομέα συντελούνται μικρά, καθημερινά «θαύματα». Ας δούμε τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις. 

Φινλανδία: Ένα σύστημα - πρότυπο

Τα παιδιά σε αυτή τη χώρα της Σκανδιναβικής χερσονήσου ξεκινούν τη φοίτηση στο σχολείο στα 7 τους έτη, αλλά εδώ έχει μεγαλύτερη σημασία τι συμβαίνει πριν από αυτό. Υπάρχουν «κέντρα ημερήσιας φροντίδας», στα οποία η έμφαση δεν δίνεται στα μαθηματικά, τη γραφή και την ανάγνωση αλλά στο δημιουργικό παιχνίδι. Κι αυτό γιατί το υπουργείο Παιδείας διαχρονικά διακατέχεται από τη νοοτροπία ότι τα παιδιά κάτω των επτά ετών δεν είναι έτοιμα για το «επίσημο» σχολείο, χρειάζονται χρόνο να παίξουν και να ενεργοποιηθούν σωματικά. Γι' αυτό και στα εν λόγω κέντρα δίνεται προτεραιότητα στην υγεία και την καλή φυσική κατάσταση του παιδιού. Επιπλέον, στα κέντρα αυτά τα παιδιά μαθαίνουν να αναπτύσσουν καλές κοινωνικές συνήθειες: ευχάριστο παιχνίδι, επικοινωνία με τους συμμαθητές, εμπλουτισμός της γλώσσας τους.  

Όσον αφορά στο κόστος αυτής της στρατηγικής, ανέρχεται έως 290 ευρώ το μήνα για πέντε ημέρες, 40 ώρες την εβδομάδα. Ωστόσο, όπως αναφέρει ο Guardian, για όσους έχουν χαμηλά εισοδήματα, αυτό καλύπτεται εξολοκλήρου από την κυβέρνηση. Μάλιστα, στη βάση της ισότητας (τόσο για ηθικούς όσο και για οικονομικούς λόγους), η χώρα απαγορεύει την επιλογή σχολείων από τους γονείς, τις επίσημες εξετάσεις (έως την ηλικία των 18 ετών) και την κινητικότητα βάσει ικανοτήτων. 

Αποδίδει; Η απάντηση είναι ξεκάθαρα «ναι». Αν δεν αρκεί να πούμε ότι η Φινλανδία είναι σταθερά τα τελευταία 20 χρόνια ανάμεσα στα κορυφαία εκπαιδευτικά συστήματα της Ευρώπης, τότε ίσως πειστεί και ο πιο καχύποπτος αν πούμε ότι σύμφωνα με τις τελευταίες σχετικές αναφορές (η τελευταία διαθέσιμη είναι του 2012), η Φινλανδία βρίσκεται στην κορυφή της Ευρώπης για τις αποδόσεις των μαθητών της στα μαθηματικά, τις επιστήμες και τη μελέτη. 

Γαλλία: Η χώρα του Διαφωτισμού τιμά την παρακαταθήκη της

Η εκπαίδευση στη Γαλλία βασίζεται σε ένα εθνικό πρόγραμμα σπουδών και η φοίτηση στο σχολείο είναι υποχρεωτική από τα 6 έως τα 16 έτη, αν και στην πραγματικότητα πολλοί είναι εκείνοι οι μαθητές που φοιτούν και στην προσχολική αγωγή αλλά κι εκείνοι που προχωρούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. 

Όπως αναφέρει το US News, η Φιλοσοφία παίζει σημαίνοντα ρόλο στη χώρα του Βολταίρου, του Καρτέσιου και των υπολοίπων θρύλων. Κάθε χρόνο, οι απόφοιτοι λαμβάνουν το «baccalauréat», μια συγκεκριμένη φιλοσοφική έκθεση. Στο γυμνάσιο, οι μαθητές καλούνται να διαλέξουν ανάμεσα σε Αγγλικά, Γερμανικά και Ισπανικά από τις σύγχρονες γλώσσες για να διδαχθούν, ενώ στο Λύκειο μπορούν να διαλέξουν τα Κινεζικά, τα Ρωσικά, τα Πορτογαλέζικα, τα Ιαπωνικά κ.ά. 

Σύμφωνα με το silc-international.com, έχουν απαραίτητα μία με δύο ώρες διαλείμματος το μεσημέρι για φαγητό, ενώ μετά το πέρας των μαθημάτων τα παιδιά παρακολουθούν σε ειδικούς χώρους αθλήματα, μουσική, θέατρο (και τέχνες, γενικότερα) κ.ά.  Επιπλέον, απέχουν από τα μαθήματα κάθε Τετάρτη και το μισό Σάββατο. 

Γερμανία: «Ακαδημαϊκά» μονοπάτια από νωρίς 

Ο όρος «προσχολική αγωγή» εισήχθη στη Γερμανία για πρώτη φορά το 1840 από τον Friedrich Froebel, τον Γερμανό παιδαγωγό που έβαλε τις βάσεις του «νηπιαγωγείου», αναγνωρίζοντας ότι η σύγχρονη εκπαίδευση πρέπει να βασιστεί στην παραδοχή πως το κάθε παιδί έχει διαφορετικές ανάγκες και ικανότητες. 

Σύμφωνα με το studying-in-germany.org, αφού ολοκληρώσουν την πρωτοβάθμια εκπαίδευση σε τέσσερις τάξεις, οι Γερμανοί μαθητές καλούνται να διαλέξουν ανάμεσα σε τρεις πιθανές εναλλακτικές: το «Γυμνάσιο» για όσους θέλουν να συνεχίσουν στο Λύκειο, το «Realschule» για εκείνους που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με διοικητικές θέσεις και το «Hauptschule» που τους προετοιμάζει για οικονομικά επαγγέλματα. Αυτό το σύστημα είναι ένα από τα λίγα παγκοσμίως που καλεί τους μαθητές να μπουν από νωρίς σε συγκεκριμένες πορείες. 

Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, τα παιδιά διδάσκονται μεταξύ άλλων χειρωνακτικές τέχνες, μουσική, αθλήματα, όπως επίσης διαπολιτισμικά μέσα, υγιεινή κ.ά. Η δευτεροβάθμια εστιάζει κυρίως στην ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων των μαθητών, λαμβάνοντας υπόψη τις εξειδικευμένες ανάγκες των παιδιών σε πνευματικό και σωματικό επίπεδο.