Βενεζουέλα: Ψυχροπολεµικό πόκερ στην πλάτη της - 26 οι νεκροί

Σκηνές χάους που µοιάζουν βγαλµένες µέσα από τις πιο σκοτεινές σελίδες του ψυχροπολεµικού παρελθόντος, µε τις µεγαλύτερες δυνάµεις της υφηλίου να ερίζουν γύρω από το πολιτικό µέλλον µιας χώρας που βρίσκεται στα πρόθυρα του εµφυλίου, εκτυλίσσονται τα τελευταία 24ωρα στη Βενεζουέλα.

Ενδεικτικό της βαθιάς κρίσης στην οποία έχει πια βυθιστεί η Μπολιβαριανή ∆ηµοκρατία της Βενεζουέλας είναι το γεγονός ότι πλέον, για πρώτη φορά έπειτα από πολλά χρόνια, φαντάζει ως πρακτικά πιθανό ακόµη και το σενάριο µιας στρατιωτικής επέµβασης από το εξωτερικό.

Ο Αµερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραµπ προειδοποίησε ότι «όλες οι επιλογές βρίσκονται στο τραπέζι», προετοιµάζοντας έτσι το έδαφος για την ανατροπή του προέδρου της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, µε κάθε µέσο... αν και οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν προς το παρόν δύσκολο υλοποιήσιµο το ενδεχόµενο µιας έξωθεν στρατιωτικής επέµβασης. Η Βενεζουέλα βρέθηκε, πάντως, ξαφνικά να πορεύεται µε... δύο προέδρους.

Ο 35χρονος Χουάν Γκουαϊδό, πρόεδρος της ελεγχόµενης από την αντιπολίτευση Εθνοσυνέλευσης, πήρε θέση την Τετάρτη µπροστά από χιλιάδες διαδηλωτές στο Καράκας και µε το χέρι στην καρδιά ορκίστηκε µεταβατικός πρόεδρος, αναθέτοντας στον εαυτό του την αποστολή να οδηγήσει τη χώρα σε «ελεύθερες και δηµοκρατικές εκλογές». Μέσα σε λίγα λεπτά ο Αµερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραµπ τον είχε ήδη αναγνωρίσει ως τον νέο νόµιµο πρόεδρο της Βενεζουέλας, στη θέση του Μαδούρο, τον οποίο άλλωστε η Ουάσιγκτον αποκηρύσσει ως «δικτάτορα».

Στο πλευρό του αυτοανακηρυχθέντος προέδρου Γκουαϊδό, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Βρετανία και οι πολλές χώρες της Λατινικής Αµερικής

Το παράδειγµα του Αµερικανού προέδρου ακολούθησαν στις αµέσως επόµενες ώρες και πολλές άλλες χώρες της ∆ύσης καθώς και της Λατινικής Αµερικής: ο Καναδάς, το Ηνωµένο Βασίλειο, η Βραζιλία, η Κολοµβία, η Χιλή, το Περού, το Εκουαδόρ, η Αργεντινή, η Παραγουάη, η Κόστα Ρίκα κ.ά. έσπευσαν επίσης να αναγνωρίσουν ως µεταβατικό πρόεδρο της Βενεζουέλας τον 35χρονο Χουάν Γκουαϊδό, έναν µέχρι πρότινος άγνωστο στη διεθνή σκηνή πολιτικό που προέρχεται από την κεντρώα-σοσιαλδηµοκρατική παράταξη VP, µια παράταξη που ιδρύθηκε το 2009 και σήµερα διαθέτει µόλις 14 έδρες στην Εθνοσυνέλευση των συνολικά 167 εδρών.
Στον αντίποδα ωστόσο, σειρά άλλων χωρών έσπευσε να πάρει θέση στο πλευρό του προέδρου Μαδούρο, αποκηρύσσοντας ως «προϊόν ξένης παρέµβασης» την ξαφνική προεδροποίηση του 35χρονου Γκουαϊδό.

Η Ρωσία, η Κίνα, η Τουρκία, το Ιράν, η Κούβα, η Βολιβία, το Μεξικό, η Ουρουγουάη κ.ά. ξεκαθάρισαν ότι συνεχίζουν να αναγνωρίζουν ως νόµιµο πρόεδρο της Βενεζουέλας τον 56χρονο πολιτικό διάδοχο του Ούγκο Τσάβες. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έσπευσε µάλιστα να καλέσει στο τηλέφωνο τον Μαδούρο, τον οποίο χαρακτήρισε «αδελφό», µε τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου παράλληλα να καταγγέλλει από την πλευρά του ότι «οι ΗΠΑ και ορισµένες χώρες της Λατινικής Αµερικής έχουν παρέµβει επανειληµµένα στις εσωτερικές υποθέσεις της Βενεζουέλας».

Παρέµβαση από ΟΗΕ

Σε µια προσπάθεια να λειτουργήσει πυροσβεστικά, ο γενικός γραµµατέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, απηύθυνε έκκληση για περιεκτικό και αξιόπιστο διάλογο προκειµένου να αντιµετωπιστεί η παρατεταµένη κρίση και να αποτραπεί περαιτέρω κλιµάκωση. Οι Ευρωπαίοι, από την πλευρά τους, επιχείρησαν να κρατήσουν τις ισορροπίες, ζητώντας µεν από τον Μαδούρο να σεβαστεί τα πολιτικά δικαιώµατα και τις δηµοκρατικές ελευθερίες, χωρίς όµως να αναγνωρίσουν τον Γκουαϊδό ως νέο πρόεδρο της χώρας, όπως έχουν κάνει οι Ηνωµένες Πολιτείες και ο Καναδάς. Ως επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωµατίας, η Φεντερίκα Μογκερίνι ζήτησε να ξεκινήσει στη χώρα άµεσα η πολιτική διαδικασία που θα οδηγήσει σε ελεύθερες και αξιόπιστες εκλογές.

Υπενθυµίζεται ότι προεδρικές εκλογές πραγµατοποιήθηκαν για τελευταία φορά στη Βενεζουέλα τον Μάιο του 2018, µε τον Μαδούρο τότε να εξασφαλίζει µια νέα εξαετή θητεία στην προεδρία µε ποσοστό σχεδόν 68%. Μεγάλο µέρος της αντιπολίτευσης, ωστόσο, επέλεξε τότε να µποϊκοτάρει την εκλογική διαδικασία, µε τη διεθνή κοινότητα -στην ίδια γραµµή- να απορρίπτει το εκλογικό αποτέλεσµα ως προϊόν νοθείας και παρατυπιών. Ο δυτικός κόσµος, στο µεγαλύτερο µέρος του, δεν αναγνώρισε και δεν έχει αναγνωρίσει έως σήµερα εκείνο το αποτέλεσµα των προεδρικών εκλογών του Μαΐου του 2018, σε αντίθεση µε χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Τουρκία, το Ιράν κ.ά. που το έχουν αναγνωρίσει.

Ρωσία, Κίνα, Τουρκία, Ιράν, Κούβα, Βολιβία, Μεξικό, Ουρουγουάη κ.ά. στηρίζουν τον διάδοχο του Τσάβες

Με δύο εθνοσυνελεύσεις

Παράλληλα, αξίζει να σηµειωθεί ότι στη Βενεζουέλα από το 2017 και µετά υπάρχουν ουσιαστικά δύο εθνοσυνελεύσεις που λειτουργούν παράλληλα... αναιρώντας η µία την άλλη: η παλαιά που προήλθε από τις εκλογές του ∆εκεµβρίου του 2015 και ελέγχεται από την αντιπολίτευση µε πρόεδρο τον 35χρονο Χουάν Γκουαϊδό, και µια νεότερη συντακτική Εθνοσυνέλευση που συστάθηκε µόλις το 2017 και ελέγχεται σχεδόν αποκλειστικά από δυνάµεις προσκείµενες στον πρόεδρο Μαδούρο. Αξίζει να σηµειωθεί, επίσης, ότι από το 2017 το Ανώτατο ∆ικαστήριο της Βενεζουέλας (που επίσης πρόσκειται στον Μαδούρο) έχει αφαιρέσει κάθε εξουσία από την παλαιά αντιπολιτευόµενη Εθνοσυνέλευση, την οποία ωστόσο το µεγαλύτερο µέρος του δυτικού κόσµου εξακολουθεί να αναγνωρίζει ως νόµιµη, καθώς εκείνη προήλθε από τις εκλογές του 2015.

Πατώντας ακριβώς πάνω σε αυτά τα δεδοµένα, η κυβέρνηση Τραµπ παρουσιάζει σήµερα τον πρόεδρο της παλαιάς Εθνοσυνέλευσης, Χουάν Γκουαϊδό, και ως µεταβατικό πρόεδρο της χώρας στη θέση του Μαδούρο, τον οποίο αποκηρύσσει ως «δικτάτορα». Προς µεγάλη απογοήτευση της Ουάσιγκτον ωστόσο, ο Μαδούρο συνεχίζει ακόµη και σήµερα να ελέγχει τον στρατό και το δικαστικό σώµα. Υπό αυτήν την έννοια, θα είναι πολύ δύσκολο εκείνος να ανατραπεί... χωρίς µια δραστική έξωθεν επέµβαση. Οι ΗΠΑ εµφανίζονται, πάντως, να εξετάζουν διάφορα σενάρια.

Ο αντιπρόεδρος Μάικ Πενς δήλωσε ότι οι Αµερικανοί πρόκειται να ασκήσουν «διπλωµατικές και οικονοµικές πιέσεις», αναζητώντας παράλληλα τρόπους ώστε να πάρουν από τον Μαδούρο τα έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου και να τα «εκτρέψουν» προς τα ταµεία της Εθνοσυνέλευσης του Χουάν Γκουαϊδό. Ο σύµβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζον Μπόλτον, ξεκαθάρισε από την πλευρά του ότι η Ουάσιγκτον θα προσπαθήσει να «αποκόψει» το «παράνοµο» καθεστώς Μαδούρο από τις πηγές εσόδων του. Μένει βέβαια να φανεί εάν και πώς µπορεί να γίνει κάτι τέτοιο.

Εν τω µεταξύ, πάντως, τουλάχιστον 14 άνθρωποι έχουν ήδη χάσει τη ζωή τους στις συγκρούσεις εντός της Βενεζουέλας, µε τον υπουργό Αµυνας της χώρας, Βλάντιµιρ Παντρίνο, να προειδοποιεί για τον κίνδυνο εµφυλίου χάους και αναρχίας, στέλνοντας το µήνυµα ότι οι ένοπλες δυνάµεις παραµένουν στο πλευρό του Μαδούρο, ενάντια στις απόπειρες πραξικοπήµατος. Οπως έχουν πια διαµορφωθεί τα δεδοµένα, είναι πολύ πιθανό το καθεστώς Τσάβες να προχωρήσει στη σύλληψη του Χουάν Γκουαϊδό, ενώ µένει να φανεί και το τι θα γίνει µε το διπλωµατικό προσωπικό των ΗΠΑ, στο οποίο ο Μαδούρο έδωσε µια διορία 72 ωρών για να εγκαταλείψει τη χώρα.

Ακολουθήστε το ethnos.gr στο Instagram