COP26: Βυθίζεται το Τουβαλού - «Θέλουμε να παραμείνουμε κράτος και όχι να γίνουμε κλιματικοί μετανάστες»

Ελάχιστα ήταν τα περιστατικά στη σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα στη Γλασκώβη Cop26 που έγιναν viral και τα περισσότερα είχαν σχέση με τα φλογερά συνθήματα της νεαρής ακτιβίστριας Γκρέτα Τούνμπεργκ και την… υπνηλία του Μπάιντεν. To Twitter ασχολήθηκε και με την παρουσία του Λεονάρντο ΝτιΚάπριο στην COP26, ο οποίος φωτογραφήθηκε με τη γνωστή ιθαγενή ακτιβίστρια Juma Xipaia, υπερασπιζόμενος την προστασία του Αμαζονίου.

Για ακόμη μία φορά ο 94χρονος Σερ Ντέιβιντ Ατέμπορο αποθεώθηκε στη συγκλονιστική ομιλία του για την κλιματική κρίση - παρουσιάζοντας εικόνες-σοκ για τη μεταβολή του CO2 στην ατμόσφαιρα του πλανήτη, τα τελευταία 300 χιλιάδες χρόνια. 

Ένα όμως ήταν το περιστατικό το οποίο συγκίνησε όλους όσοι παρακολούθησαν τα τεκτενόμενα της συνόδου κορυφής.

Υπουργός βυθισμένος στο νερό κάνει έκκληση για το κρατίδιο Τουβαλού

Έναν ευρηματικό τρόπο για να στείλει μήνυμα στη σύνοδο του ΟΗΕ στη Γλασκώβη ο υπουργός Εξωτερικών του μικροσκοπικού νησιωτικού κρατιδίου του κεντρικού Ειρηνικού, με το όνομα Τουβαλού. Ντυμένος με κοστούμι και γραβάτα ο υπουργός Σιμόν Κόφε εκφώνησε την ομιλία του υπογραμμίζοντας τους κινδύνους της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, ενώ στεκόταν μέσα στο νερό μέχρι τα γόνατα. Το βίντεο με την ομιλία ξεκίνησε τελείως φυσιολογικά, όταν όμως το πλάνο «άνοιξε» συνειδητοποιήσαμε με έκπληξη ότι ο πολιτικός βρισκόταν μέσα στο νερό. Με αυτόν τον απλό τρόπο ο Σιμόν Κόφε ήθελε καταδείξει πως το νησιωτικό αυτό κράτος βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του κινδύνου από την κλιματική αλλαγή και πιέζει για επιθετική δράση και μέτρα που έπρεπε να παρθούν... χθες!

«Δεν πιστεύαμε ότι θα γινόταν viral. Ήμαστε πολύ ευχαριστημένοι με αυτό και ελπίζουμε ότι η εικόνα θα μεταφέρει το μήνυμα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στο Τουβαλού αυτή τη στιγμή», είπε ο Κόφε. «Η ιδέα ήταν να δείξουμε στους ηγέτες του κόσμου πώς είναι να νιώθεις επάνω σου τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, από πρώτο χέρι. Το μήνυμα που στέλνουμε είναι ότι πρέπει οι ηγέτες να κοιτάξουν πέρα από τα μεσοπρόθεσμα συμφέροντά τους και να βάλουν σε προτεραιότητα την παγκόσμια ασφάλεια. Ζούμε σε έναν αλληλο-εξαρτώμενο κόσμο. Αυτό που θα κάνεις σε ένα μακρινό μέρος του κόσμου έχει επίδραση πάνω σε όλους μας» είπε σε τηλεοπτική του συνέντευξη.

Σύμφωνα με τον Κόφε, το μέρος από το οποίο εκφώνησε την ομιλία για τη Σύνοδο, ήταν κάποτε ξηρά, και αν στεκόταν στο ίδιο σημείο πριν από 20 χρόνια θα ήταν απόλυτα στεγνός. Όταν ερωτήθηκε πώς αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι του Τουβαλού την άνοδο της στάθμης της θάλασσας είπε ότι οι ηλικιωμένοι λένε ότι θα «πέσουν» ευχαρίστως μαζί με τη γη. «Οι άνθρωποι εδώ είναι πολύ δεμένοι με τον τόπο τους», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Και αυτό δεν ισχύει μόνο για το Τουβαλού, αλλά και για τους κατοίκους πολλών νησιωτικών συμπλεγμάτων του κόσμου που βλέπουν τα σπίτια τους να βουλιάζουν. Οι Μαλδίβες στον Ινδικό Ωκεανό, οι Νήσοι Μάρσαλ στον Ειρηνικό και το Κιριμπάτι με τα 33 νησιά που ανήκουν στην Ωκεανία, κινδυνεύουν με αφανισμό. Πέρα από τα νησιωτικά κράτη, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα επηρεάσει σύμφωνα με τους επιστήμονες και ευάλωτες ακτογραμμές, όπως το Μπαγκλαντές και το Μαϊάμι.

Τουβαλού – Ένας παράδεισος που βουλιάζει

Το Τουβαλού είναι ένα νησιωτικό σύμπλεγμα στον νότιο Ειρηνικό ωκεανό και βρίσκεται ανάμεσα στη Χαβάη και την Αυστραλία. Είναι το τέταρτο μικρότερο κρατίδιο στον κόσμο. Αποτελείται από τρία νησιά και έξι ατόλες με μήκος 579 χλμ. και συνολική έκταση λίγο μεγαλύτερη από 26 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Έχει πληθυσμό λίγο πάνω από 11.000 κατοίκους και το υψηλότερο σημείο του είναι μόλις 4,6 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Από το 1993, η στάθμη της θάλασσας έχει ανέβει περίπου 0,5 εκατοστά ετησίως, σύμφωνα με μια έκθεση του 2011 της αυστραλιανής κυβέρνησης. Υπολογίζεται ότι η στάθμη της θάλασσα θα ανέβει 20-40 εκατοστά τα επόμενα 100 χρόνια, που σημαίνει ότι οι κάτοικοι θα χάσουν τα σπίτια τους.

Το Τουβαλού υπήρξε βρετανική αποικία μέχρι το 1978 οπότε και ανεξαρτητοποιήθηκε. Το 2000 έγινε μέλος του ΟΗΕ, ενώ συμμετέχει στην ομάδα κρατών που έχουν υπογράψει τη Σύμβαση για τη Βιολογική Ποικιλότητα (Convention on Biological Diversity - CBD).

Υπό τον κίνδυνο να βυθιστεί πλήρως εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, το Τουβαλού εξετάζει νομικές οδούς προκειμένου να παραμείνει αναγνωρισμένο ως κράτος. Τα νησιά Τουβάλου μαζί με τα Φίτζι, αποτελούν μέρος του Προγράμματος Κλιματικής Αλλαγής, Μετανάστευσης και Ανθρώπινης Ασφάλειας του Ειρηνικού Ωκεανού, το οποίο αντιμετωπίζει το πρόβλημα των προσφύγων και μεταναστών που εγκαταλείπουν τα εδάφη που πλήττονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή.

«Στην πραγματικότητα φανταζόμαστε το χειρότερο σενάριο κατά το οποίο θα αναγκαστούμε σε μετεγκατάσταση γιατί τα εδάφη μας βυθίζονται», είπε ο Σάιμον Κόφε, σε συνέντευξή του στο Reuters. «Ψάχνουμε νομικές οδούς όπου μπορούμε να διατηρήσουμε την κυριαρχία μας στις θαλάσσιες ζώνες μας, να διατηρήσουμε την αναγνώρισή μας ως κράτος σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο» συμπλήρωσε.

Κιριμπάτι, νησιά Σολομώντα - «Βουλιάζουμε! Θα γίνει πολύ νωρίτερα από ό,τι πιστεύετε»

Δεν είναι μόνο η άνοδος της στάθμης της θάλασσας που «βυθίζει» τα νησιά αυτά, είναι και οι ακραίες καιρικές συνθήκες, που σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Μετεωρολογίας: «θα είναι η νέα κανονικότητα». Κατά τη διάρκεια καταιγίδων τα κύματα «χτυπούν» αλύπητα το Τουβαλού και όπως λένε οι κάτοικοι «πνίγουν τη χώρα». Πολλοί γηγενείς - σύμφωνα με τον Guardian - βλέπουν εφιάλτες ότι η θάλασσα θα τους πνίξει ένα πρωί και προβλέπουν: «θα γίνει πολύ νωρίτερα από ό,τι πιστεύετε».

«Δεν θέλουμε να γίνουμε κλιματικοί μετανάστες. Αυτοί οι άνθρωποι, έχουν παραδόσεις, σπίτια, οικογένειες, δεν θέλουν να φύγουν από τον τόπο τους. Θέλουν να πεθάνουν εδώ» είχε πει ο πρώην Πρόεδρος του Κιριμπάτι, Ανότε Τονγκ. «Προετοιμάζουμε τους ανθρώπους μας να φύγουν από τα σπίτια τους με αξιοπρέπεια. Θέλω να διατηρήσουμε το κράτος μας αναγνωρισμένο και την κυριαρχία στις θαλάσσιες ζώνες μας, ώστε οι επόμενες γενιές να έρχονται κάποτε και να λένε "εδώ είναι οι ρίζες μας"» είπε σε μήνυμά του προς τον ΟΗΕ.

Ίδια τα διλήμματα και στα νησιά Σολομώντα, ένα από τα πιο εντυπωσιακά αλλά και απομακρυσμένα σημεία του Ειρηνικού ωκεανού. Η απομόνωση δεν βοήθησε στην προστασία τους, αφού και εκεί έφτασε η κλιματική αλλαγή με τους κατοίκους να είναι απελπισμένοι. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του «60 Minutes Australia» στα νησιά Σολομώντα η άνοδος των υδάτων που παρατηρείται είναι τρεις φορές πάνω από το παγκόσμιο όριο. Νησάκια στα οποία οι ντόπιοι πήγαιναν με βάρκα για να κάνουν πικ-νικ και μία οικογενειακή εκδρομή, αυτή τη στιγμή έχουν βουλιάξει. Τα παιδιά των γηγενών που φεύγουν για σπουδές στη Νέα Ζηλανδία ή την Αυστραλία όταν επιστρέφουν βρίσκουν τα σημεία της παιδικής τους ηλικίας ... κάτω από το νερό.

«Είναι τρομερό να σκέφτεται κανείς ότι σε ένα σημείο που η οικογένειά μου έκανε μπάρμπεκιου πριν από πέντε χρόνια, αυτή τη στιγμή... κολυμπάει» αναφέρει νεαρή κάτοικος. Και όπως επισημαίνει ο δημοσιογράφος του 20 Minutes: «Για αυτούς τους ανθρώπους η κλιματική αλλαγή δεν είναι μία ακαδημαϊκή συζήτηση ή μία κουβέντα για να περάσει η ώρα σε ένα πάρτι. Είναι η πραγματικότητά τους, όταν βλέπουν τα σπίτια τους να ξεβράζονται στη θάλασσα και το μέλλον τους να διαγράφεται αβέβαιο. Οι άνθρωποι αυτοί δεν ζητάνε πολλά, δεν θέλουν ένα τεράστιο κομμάτι του πλανήτη. Είναι δυνατοί και αξιοπρεπείς. Θέλουν αυτό το ελάχιστο κομμάτι γης και είναι ευχαριστημένοι με πολύ λίγα».

*Με στοιχεία από: ΑΠΕ, Guardian, DW, 60 Minutes Australia, CNN