Χιλή: Θριαμβευτική εκλογική νίκη του υποψήφιου της Αριστεράς Γκαμπριέλ Μπόριτς

Ο υποψήφιος της Αριστεράς στη Χιλή, ο Γκαμπριέλ Μπόριτς, κατάφερε μία θριαμβευτική νίκη στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών την Κυριακή, 19 Δεκεμβρίου, επικρατώντας με άνεση του αντιπάλου του, υποψήφιου της άκρας δεξιάς Χοσέ Αντόνιο Καστ, ο οποίος παραδέχθηκε την ήττα του.

Ο συνασπισμός της Αριστεράς που υποστήριξε τον κ. Μπόριτς  –συμμετέχει το Κομμουνιστικό Κόμμα–  πιστώνεται καθαρή νίκη σε αυτή την αναμέτρηση άνευ προηγουμένου μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη χώρα των Άνδεων, ανάμεσα σε δύο υποψηφίους με οράματα διαμετρικά αντίθετα.

Σύμφωνα με τα επίσημα τελικά αποτελέσματα, ο κ. Μπόριτς  –στα 35 του χρόνια, μόλις είχε συμπληρώσει το ηλικιακό όριο για να είναι υποψήφιος και θα γίνει ο νεότερος αρχηγός του κράτους στην ιστορία της Χιλής– συγκέντρωσε σχεδόν το 56% των ψήφων, έναντι κάπου 44% του κ. Καστ, που αυτοπροβλήθηκε ως πολιτικός κληρονόμος της δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοτσέτ και υποστηρίχθηκε από πρακτικά το σύνολο των δυνάμεων της δεξιάς.

Η συμμετοχή πλησίασε το 55%. Πρόκειται για ιστορικό υψηλό αφότου η ψήφος έπαψε να είναι υποχρεωτική, το 2012. Στον πρώτο γύρο ήταν 47%. Σε αυτόν, ο Χοσέ Αντόνιο Καστ είχε αναδειχθεί στην πρώτη θέση (27,9% έναντι 25,8% του κ. Μπόριτς), σαγηνεύοντας ιδίως τους κατοίκους των σικ προαστίων του Σαντιάγο και μέρος των λαϊκών στρωμάτων εκτός της πρωτεύουσας, επαναλαμβάνοντας πως είναι ο υποψήφιος «της τάξης, της δικαιοσύνης και της ασφάλειας». Επέμενε πως «αν ο Πινοτσέτ ζούσε ακόμη, εμένα θα ψήφιζε».

Αλλά, με το πρόγραμμά του για το κράτος πρόνοιας, υποσχόμενος τη μεταστροφή μιας χώρας που έχει χαρακτηριστεί εργαστήρι του νεοφιλελευθερισμού στη Λατινική Αμερική, ο Γκαμπριέλ Μπόριτς μπόρεσε να τον κερδίσει, συσπειρώνοντας γύρω του τη μεσαία τάξη, κυρίως στο Σαντιάγο.

Οι πρώτες μεταρρυθμίσεις

Ο Γκαμπριέλ Μπόριτς σκοπεύει να προωθήσει μείζονα φορολογική μεταρρύθμιση, ώστε όπως υπόσχεται να συνεισφέρουν αυτό που τους αναλογεί οι πλουσιότεροι Χιλιανοί –το 1% του πληθυσμού έχει στην κατοχή του το 26,5% του πλούτου, σύμφωνα με τους υπολογισμούς μιας υπηρεσίας του ΟΗΕ–, ενώ εξαγγέλλει καλύτερη πρόσβαση στην υγεία, στην παιδεία, καθώς και τη δημιουργία νέου συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων, πεδίου που σήμερα βρίσκεται σχεδόν κατά το 100% υπό τον έλεγχο του ιδιωτικού τομέα.

Ο Χοσέ Αντόνιο Καστ, αναγνωρίζοντας το εκλογικό αποτέλεσμα, ανέφερε μέσω Twitter πως «μόλις έκλεισα το τηλέφωνο με τον Γκαμπριέλ Μπόριτς, τον οποίο συνεχάρην για τον θρίαμβό του. Από σήμερα είναι ο εκλεγμένος πρόεδρος της Χιλής και αξίζει όλο μας τον σεβασμό και την εποικοδομητική συνεργασία. Η Χιλή έρχεται πάντα πρώτη».

Οι κόρνες αυτοκινήτων άρχισαν να ηχούν στους δρόμους της πρωτεύουσας εν είδει πανηγυρισμού όταν ο κ. Καστ αναγνώρισε την ήττα του, ενώ η γιορτή αναμενόταν να κρατήσει όλη νύχτα, καθώς αρκετοί φοβούνταν την επιστροφή του οπαδού αυτού του Πινοτσέτ στην εξουσία.

Ο απερχόμενος πρόεδρος Σεμπαστιάν Πινιέρα, που βρέθηκε αντιμέτωπος με κοινωνικό ξεσηκωμό άνευ προηγουμένου στα τέλη του 2019, συνεχάρη και αυτός μέσω βιντεοδιάσκεψης τον νέο αρχηγό του κράτους, ο οποίος θα αναλάβει τα καθήκοντά του την 11η Μαρτίου.

Πρόεδρος όλων των Χιλιανών

«Θέλω εσείς και ο λαός να γνωρίζετε πως έκανα ό,τι καλύτερο μπορούσα για να ανέλθω στο ύψος των περιστάσεων αυτής της μεγάλης πρόκλησης και ότι η χώρα μας ζει την καλύτερη ώρα της όταν είμαστε ενωμένοι», είπε ο κ. Μπόριτς, διαβεβαιώνοντας πως θέλει να είναι «πρόεδρος όλων των Χιλιανών».

Ο κ. Πινιέρα απάντησε στον εκλεγμένο πρόεδρο πως «η ιστορία μας διδάσκει ότι όταν διχαζόμαστε και εμπλεκόμαστε σε αδελφοκτόνους πολέμους, τα πράγματα τελειώνουν πάντοτε άσχημα. Όλη η χώρα ελπίζει (...) πως θα έχουμε μια πολύ καλή κυβέρνηση, για τη Χιλή και για τους Χιλιανούς».

Στους δρόμους, η νίκη του άλλοτε ηγέτη των φοιτητών που έγινε γνωστός πρωτοστατώντας στις μαζικές κινητοποιήσεις του 2011 προκάλεσε έκρηξη χαράς.

«Είμαι ευτυχής διότι θα έχουμε πολλές αλλαγές που θα βοηθήσουν τον λαό και την εργατική τάξη, τους ξεχασμένους σε αυτή τη χώρα», είπε ο Λουίς Αστόργα, 58 ετών, εργάτης οικοδομών που βγήκε στον δρόμο να πανηγυρίσει.

«Αυτός ο αγώνας κρατάει πάρα πολλά χρόνια, τον έδωσαν οι γονείς μας, οι παππούδες μας, και θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε ενάντια σε όλα όσα αντιπροσωπεύει ο Καστ στη Χιλή», είπε η Ντανιέλα, σερβιτόρα, 27 ετών. «Είμαστε εμείς, οι νέοι, που πρέπει να προχωρήσουμε τα πράγματα. Τον πιστεύω, πιστεύω αυτά που λέει», πρόσθεσε, αναφερόμενη στον Γκαμπριέλ Μπόριτς.

«Κλαίω από χαρά. Νικήσαμε τον φασισμό, είναι σαν να ξαναγεννήθηκα. Θα γυρίσω στο σπίτι, θα πάρω αγκαλιά τα παιδιά μου και θα πιω», είπε η Τζένι Ενρίκες, 45 χρονών, εργαζόμενη σε φαρμακείο.

«Οι νέοι κατάλαβαν πως τα πράγματα έπρεπε να αλλάξουν και ότι ένας υποψήφιος όπως ο Χοσέ Καστ ήταν πολύ επικίνδυνος. Οι νέοι βγήκαν στον δρόμο και έδειξαν πως έχουν αιτήματα που πρέπει να ικανοποιηθούν», είπε ο Πέδρο Καρμπαγέδα, 19 χρονών, φοιτητής νομικής.

«Τα καταφέραμε!» είπε με δάκρυα στα μάτια η Πάολα Φερνάντες, 39 χρονών, σφίγγοντας στην αγκαλιά της την κόρη της.

Ο ξεσηκωμός του 2019 εναντίον των οικονομικών ανισοτήτων οδήγησε στο δημοψήφισμα με το οποίο εγκρίθηκε η αναθεώρηση του Συντάγματος, κληρονομιάς της δικτατορίας, που βρίσκεται το τρέχον διάστημα σε εξέλιξη.

Η Λουκρέσια Κορνέχο, 72 ετών, εργαζόμενη σε ραφείο, είπε πως θέλει ο Γκαμπριέλ Μπόριτς να κάνει πράξη τις δεσμεύσεις του να μειώσει τις ανισότητες στην εκπαίδευση, στην υγεία, στις συντάξεις. «Αυτό που θέλω να δω είναι ισότητα (...) δικαιοσύνη στην παιδεία, στην υγεία, στους μισθούς, στις συντάξεις. Θέλω αληθινή αλλαγή».

«Μπορούμε τώρα να γυρίσουμε τη σελίδα του σκοτεινού, επιζήμιου, καταχρηστικού μοντέλου που ωφελούσε μόνο μια μικρή μειοψηφία», είπε ο 54χρονος επιχειρηματίας Χόρχε Βαλδίβια.

Ο Μιγκέλ Άνχελ Λόπες, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Χιλής, προειδοποιεί ωστόσο πως ο Μπόριτς έχει μπροστά του μια δύσκολη θητεία και θα χρειαστεί να διαπραγματευτεί με την αντιπολίτευση, καθώς στο Κογκρέσο καμία πλευρά δεν έχει την πλειοψηφία.

«Πρέπει να προσπαθήσει να βάλει τέλος στην αβεβαιότητα. Πολλά θα εξαρτηθούν από το τι θα πει, ποιους θα διορίσει (στην κυβέρνηση) και ποιες αποφάσεις θα πάρει. Όλη η προσοχή των διεθνών επενδυτών είναι πλέον στραμμένη πάνω του».