Η προέλευση του φιλιού: Γιατί ξεκίνησαν να φιλιούνται οι άνθρωποι;

Το φιλί στα χείλη δεν είναι τόσο καθολικό όσο νομίζουμε. Μπορεί λοιπόν οι διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι φιλιούνται να αποκαλύψουν τι είναι αυτό που θεωρούμε σημαντικό σε αυτή την οικεία πράξη;

Λιγότερο από το 50% των κοινωνιών φιλιούνται στα χείλη, σύμφωνα με μια μελέτη που εξέτασε 168 πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο. Ο William Jankowiak, καθηγητής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδα Λας Βέγκας, διαπίστωσε ότι μόνο το 46% χρησιμοποιεί το φιλί με τα χείλη με ρομαντική έννοια, εξαιρώντας πράγματα όπως το φιλί γονέα-παιδιού ή τους χαιρετισμούς.

Δύο θεωρίες για το γιατί οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να φιλιούνται πηγάζουν από την ιδέα ότι ως μωρά έχουμε μια έμφυτη προτίμηση στο άγγιγμα των χειλιών. Στη μία περίπτωση, μπορεί να οφείλεται στο ότι συνδέουμε το άγγιγμα των χειλιών με το θηλασμό, και αυτό το αντανακλαστικό είναι έμφυτο σε όλους. Υπάρχει επίσης η άποψη ότι οι μητέρες και τα παιδιά τους συνδέονται με το φιλί χείλος με χείλος εξαιτίας μιας συμπεριφοράς που ονομάζεται «μεταφορά τροφής πριν από τη μάθηση». Οι μητέρες των αρχαίων προγόνων μας μπορεί να μασούσαν από πριν την τροφή προτού τη δώσουν στα παιδιά τους και να και να τη μετέφεραν απευθείας στο στόμα τους. Αυτό είναι κάτι που παρατηρείται στους πλησιέστερους προγόνους μας - τους χιμπατζήδες - καθώς και σε άλλους μεγάλους πιθήκους.

Στο βίντεο του BBC Reel διερευνώνται μερικές από τις θεωρίες για την προέλευση του φιλιού, οι οποίες περιλαμβάνουν και την πρόταση ότι τα ρούχα μπορεί να ήταν ένας σημαντικός κινητήριος παράγοντας, καθώς σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους όσο περισσότερα ρούχα φορούσαν οι άνθρωποι τόσο μεγαλύτερη ήταν η συχνότητα των φιλιών στα χείλη . «Αλλά νομίζω ότι το κλειδί για την ανθρώπινη οικουμενικότητα του φιλιού ή την απουσία του είναι ότι ο αισθησιασμός των ανθρώπων μπορεί να ικανοποιηθεί με πολλούς άλλους τρόπους εκτός από το φιλί», λέει ο Jankowiak. Οι πολιτισμοί που δεν φιλιούνται στα χείλη βρίσκουν άλλους τρόπους για να είναι οικείοι, λέει η συγγραφέας Sheril Kirshenbaum. «Υπάρχει το φιλί της Μαλαισίας που περιέγραψε ο Δαρβίνος, όπου οι γυναίκες κάθονταν οκλαδόν στο έδαφος και οι άνδρες κάπως κρέμονταν από πάνω τους και μύριζαν γρήγορα ο ένας τον άλλον - έπαιρναν ένα δείγμα από το άρωμα του συντρόφου τους».

Στα νησιά Trobriand, στα ανοικτά της ανατολικής ακτής της Παπούα Νέας Γουινέας, οι εραστές φιλιούνται καθισμένοι πρόσωπο με πρόσωπο και τσιμπώντας ο ένας τις βλεφαρίδες του άλλου, «κάτι που νομίζω ότι σε πολλούς από εμάς σήμερα δεν ακούγεται σαν το αποκορύφωμα του ρομαντισμού, αλλά γι' αυτούς λειτουργούσε», λέει ο Kirshenbaum. Αυτό που είναι σημαντικό με το φιλί χείλη με χείλη και με άλλα είδη φιλιού είναι ότι η στιγμή αφορά το μοίρασμα στενών, προσωπικών πληροφοριών για τον άλλον.

Το φιλί με το να πιέζουμε τα χείλη μας μεταξύ τους είναι μια σχεδόν μοναδικά ανθρώπινη συμπεριφορά. Αν το φιλί έχει εξελικτικό σκοπό, γιατί δεν βλέπουμε περισσότερα ζώα να φιλιούνται; Η Melissa Hogenboom απάντησε σε αυτό το ερώτημα για το BBC Earth το 2015. Ένας από τους λόγους για τους οποίους ίσως αναγκαστήκαμε να πλησιάσουμε το πρόσωπο του συντρόφου μας είναι για να τον μυρίσουμε καλά. Η μυρωδιά μπορεί να αποκαλύψει ένα σωρό χρήσιμες πληροφορίες: διατροφή, παρουσία ασθενειών, διάθεση και συγγένεια, για παράδειγμα. Πολλά ζώα έχουν πολύ πιο εξελιγμένες αισθήσεις όσφρησης από εμάς, οπότε δεν χρειάζεται να είναι τόσο κοντά και για αυτό δεν εντοπίζεται αντίστοιχη συμπεριφορά.