Ο δημιουργός της viral εικόνας του μαύρου εμβρύου θα δημοσιεύσει τις εικονογραφήσεις του σε βιβλίο

Μια εικονογράφηση ενός μαύρου εμβρύου στη μήτρα έγινε viral τον περασμένο Δεκέμβριο με πολλούς να σχολιάζουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι ήταν η πρώτη φορά που έβλεπαν απεικόνιση ενός σκουρόχρωμου εμβρύου ή μιας εγκύου γυναίκας. Η έκταση που πήρε το θέμα εξέπληξε τον Chidiebere Ibe, τον Νιγηριανό πρωτοετή φοιτητή ιατρικής που δημιούργησε την εικόνα και την περιγράφει ως «μία από τις ζωγραφιές μου για να υποστηρίξω την ποικιλομορφία στις ιατρικές απεικονίσεις».

Η εικόνα ήταν η αφορμή για να ξεκινήσει μια συζήτηση σχετικά με την έλλειψη εκπροσώπησης των μαύρων σε αυτές τις εικονογραφήσεις - εικόνες που συναντώνται κυρίως σε εγχειρίδια και επιστημονικά περιοδικά για να παρουσιάσουν ιατρικές παθολογίες και διαδικασίες.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του CNN, o 25χρονος Ibe, ο οποίος είναι διευθυντής δημιουργικού τμήματος στην Ένωση Μελλοντικών Αφρικανών Νευροχειρουργών, κλήθηκε να δημοσιεύσει ορισμένες από τις εικονογραφήσεις του στη δεύτερη έκδοση ενός εγχειριδίου που έχει σχεδιαστεί για να δείξει πώς μια σειρά παθήσεων εμφανίζονται στο σκούρο δέρμα.

Το βιβλίο "Mind the Gap: A clinical handbook of signs and symptoms in Black and Brown Skin", εκδόθηκε για πρώτη φορά το 2020. Ο συν-συγγραφέας Malone Mukwende, φοιτητής ιατρικής στο Λονδίνο, έγραψε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ότι «η εργασία του Chidiebere ... αποκαλύπτει μερικές από τις προκαταλήψεις που υπάρχουν στην ιατρική σε κοινή θέα και τις οποίες μπορεί να μην γνωρίζουμε. Η εκπροσώπηση στην υγειονομική περίθαλψη είναι επιτακτική ανάγκη για να διασφαλίσουμε ότι δεν θα επιτρέψουμε να καλλιεργηθούν στο μυαλό μας σιωπηρές προκαταλήψεις».

Ο Ibe, ο οποίος απέκτησε πτυχίο χημείας στη Νιγηρία και τώρα σπουδάζει ιατρική στην Ουκρανία, ξεκίνησε τις ιατρικές του απεικονίσεις μόλις το 2020. Έχει ήδη δημιουργήσει εικόνες που απεικονίζουν την ανατομία και μια σειρά από παθήσεις, όπως η δερματική διαταραχή λεύκη, κρυολογήματα, μια λοίμωξη του θώρακα και τραυματισμοί της σπονδυλικής στήλης σε μαύρους ανθρώπους.

Ο Ibe λέει ότι η έλλειψη εικονογραφήσεων δερματικών παθήσεων σε μαύρο δέρμα δυσκολεύει τους φοιτητές ιατρικής να τις διαγνώσουν. Ο Mukwende ελπίζει ότι μαζί μπορούν να δημιουργήσουν «ένα σχέδιο για τον κόσμο« όσον αφορά το πώς θα πρέπει να μοιάζουν τα διαφορετικά ιατρικά εγχειρίδια και ότι το «Mind the Gap» θα γίνει γνωστό ως «το εγχειρίδιο που θα επιλέξει κανείς για την αναπαράσταση μιας ποικιλίας αποχρώσεων δέρματος».

«Μεγάλο κενό» στην εκπροσώπηση

Η Dr. Jenna Lester, επίκουρη καθηγήτρια στο τμήμα Δερματολογίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο, περιγράφει τις απεικονίσεις του Ibe ως «απίστευτες».

Η Lester είναι διευθύντρια του προγράμματος Skin of Color του πανεπιστημίου, το οποίο δίνει την δυνατότητα σε μαύρους, Ασιάτες, Λατίνους και τους αυτόχθονες Αμερικανούς να κατανοήσουν τις καταστάσεις που τους επηρεάζουν και να νιώθουν πιο άνετα αναζητώντας φροντίδα. Λέει ότι συνειδητοποίησε ότι υπήρχε ένα "μεγάλο κενό" στην αναπαράσταση της δερματολογίας όταν ήταν φοιτήτρια και ένας καθηγητής είπε στην τάξη ότι μια συγκεκριμένη πάθηση θα φαινόταν διαφορετική σε σκουρόχρωμο δέρμα, αλλά όχι πώς θα εμφανιζόταν αυτή η πάθηση. Η Lester σημείωσε ότι είναι «ευγνώμων» που τώρα «οι άνθρωποι ανταποκρίνονται πραγματικά και το αναγνωρίζουν ως μεγάλο πρόβλημα και κάνουν αλλαγές για την αντιμετώπισή του».

Μελέτες έχουν δείξει αυτή την έλλειψη ποικιλομορφίας. Μια μελέτη του 2014 από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Wollongong στην Αυστραλία εξέτασε την προκατάληψη των φύλων στα εγχειρίδια ανατομίας και διαπίστωσε ότι από τις περισσότερες από 6.000 εικόνες με αναγνωρίσιμο φύλο που δημοσιεύθηκαν μεταξύ 2008 και 2013 σε 17 εγχειρίδια, η συντριπτική πλειοψηφία ήταν λευκές και μόλις το ένα τρίτο ήταν γυναίκες. Περίπου το 3% έδειχνε σώματα με αναπηρία και το 2% παρουσίαζε ηλικιωμένους.

Η Covid-19 έφερε στο προσκήνιο τις ανισότητες στην υγειονομική περίθαλψη

Σε ορισμένες δυτικές χώρες, οι έγχρωμοι άνθρωποι έχουν πληγεί δυσανάλογα από την πανδημία του Covid. Έρευνα του CDC διαπίστωσε ότι οι φυλετικές και εθνοτικές μειονοτικές ομάδες είχαν υψηλότερα ποσοστά νοσηλείας και επείγουσας περίθαλψης για Covid-19 από ό,τι οι λευκοί στις ΗΠΑ.

Η Lester λέει ότι «η Covid-19 ανέδειξε πολλά ζητήματα ανισοτήτων και αυτό μας οδήγησε να σκεφτούμε τις ανισότητες και όλους τους τρόπους με τους οποίους εμφανίζονται, συμπεριλαμβανομένης της δερματολογίας».

Ο Lester ήταν συν-συγγραφέας μιας ερευνητικής επιστολής που δημοσιεύθηκε στο British Journal of Dermatology τον Μάιο του 2020, η οποία διαπίστωσε ότι τα επιστημονικά άρθρα που περιγράφουν τις δερματικές εκδηλώσεις του Covid-19 «δείχνουν σχεδόν αποκλειστικά κλινικές εικόνες από ασθενείς με ανοιχτόχρωμο δέρμα», ενώ δεν υπάρχουν δημοσιευμένες φωτογραφίες των εκδηλώσεων σε σκουρόχρωμο δέρμα. Σημειώνεται ότι αυτό μπορεί να δυσχεράνει την αναγνώριση του ιού από τους δερματολόγους αλλά και από τους ίδιους τους ασθενείς.

Το γεγονός αυτό επιτείνεται από το ζήτημα ότι ορισμένος ιατρικός εξοπλισμός δεν λειτουργεί το ίδιο αποτελεσματικά σε άτομα με σκουρόχρωμες επιδερμίδες. Τα παλμικά οξύμετρα, τα οποία μετρούν το επίπεδο οξυγόνου ενός ασθενούς χρησιμοποιώντας φως και έναν αισθητήρα για την ανίχνευση του χρώματος του αίματος, και τα οποία χρησιμοποιήθηκαν όλο και περισσότερο κατά τη διάρκεια της πανδημίας, έχει διαπιστωθεί ότι παρέχουν λιγότερο ακριβείς ενδείξεις σε σκουρόχρωμο δέρμα. Εάν δεν έχουν βαθμονομηθεί για σκουρόχρωμες επιδερμίδες, ο χρωματισμός θα μπορούσε να επηρεάσει τον τρόπο απορρόφησης του φωτός.

«Δεν έχει να κάνει μόνο με τις συνθήκες του δέρματος», λέει ο Ibe. «Πρόκειται απλώς για το να δίνουμε σε όλους την αξία που τους αξίζει. Μαύροι, λευκοί, Ασιάτες - ας έχουμε όλοι την ίδια υγειονομική περίθαλψη που μας αξίζει».

Ένα δίκτυο Αφρικανών ιατρικών εικονογράφων

Παρά το γεγονός ότι αποτελεί το ένα όγδοο του παγκόσμιου πληθυσμού, η Αφρική αντιπροσώπευε λιγότερο από το 1% της παγκόσμιας ερευνητικής παραγωγής μεταξύ 2012 και 2016. Ακόμη και στη Νιγηρία, οι εικόνες λευκού δέρματος κυριαρχούν στην ιατρική βιβλιογραφία, λέει ο Ibe. Στόχος του είναι να συμβάλει στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος δημιουργώντας ένα δίκτυο Αφρικανών ιατρικών εικονογράφων.

Ο Ibe σχεδιάζει να γίνει παιδονευροχειρουργός και εργάζεται επίσης πάνω σε ένα εγχειρίδιο για τις γενετικές ανωμαλίες στα παιδιά, το οποίο θα εικονογραφηθεί με εικόνες μαύρου δέρματος.

«Θέλω να γίνει κανόνας ότι κάθε φορά που ένα άτομο αναζητά στο διαδίκτυο μια συγκεκριμένη δερματική πάθηση, μια συγκεκριμένη πρόκληση υγείας, τα πρώτα pop-ups να είναι εικονογραφήσεις μαύρων ή να είναι εικονογραφήσεις έγχρωμων ανθρώπων», λέει.