Τζο Μπάιντεν: Ένας χρόνος στο οβάλ γραφείο - Οι χαμένες ψευδαισθήσεις

Επικαλέστηκε τους “φύλακες αγγέλους” της ενότητας, τον πρόλαβαν οι δαίμονες της Αμερικής: μέσα σε έναν χρόνο ο αισιόδοξος, καλόκαρδος Τζο Μπάιντεν μετατράπηκε σε έναν πιο κατηφή πρόεδρο, που δίνει μάχη για να σώσει τουλάχιστον κάποιες από τις μεγάλες υποσχέσεις του.

Στις 20 Ιανουαρίου 2021 στα σκαλιά του Καπιτωλίου ο 46ος πρόεδρος των ΗΠΑ που είχε μόλις ορκιστεί διαβεβαίωνε, επικαλούμενος τον Αβραάμ Λίνκολν, τους Αμερικανούς ότι η χώρα τους ξέρει “να αγκαλιάζει τους φύλακες αγγέλους της” και τόνισε ότι θα βάλει “όλη του την ψυχή” για να την “ενώσει”.

Στις 6 Ιανουαρίου 2022 ένας εντελώς διαφορετικός Τζο Μπάιντεν παίρνει τον λόγο και πάλι στο Καπιτώλιο, ένα χρόνο μετά την εισβολή στο κτίριο υποστηρικτών του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

“Δε θα επιτρέψω σε κανέναν να βάλει το μαχαίρι στον λαιμό της δημοκρατίας”, τόνισε. “Δεν επιδίωξα αυτή τη μάχη” κατά της πολιτικής βίας και των αυταρχικών τάσεων, αλλά “δε θα την εγκαταλείψω”.

“Τίποτα πια”

Πλέον δεν τίθεται θέμα διαλόγου με τους Ρεπουμπλικάνους, στην αντιπολίτευση, ούτε αντιμετώπισης του προκατόχου του με περιφρόνηση.

“Στόχος του πρώην προέδρου και των συμμάχων του είναι να αποκλείουν όποιον ψηφίζει εναντίον τους. Είναι τόσο απλό. Τα γεγονότα δεν έχουν πια καμία αξία. Η ψήφος σας δεν έχει πια καμία αξία”, κατήγγειλε λίγες ημέρες αργότερα ο Αμερικανός πρόεδρος.

Η αλλαγή στη ρητορική είναι εμφανής για το 79χρονο Δημοκρατικό, ο οποίος συνήθως προτιμούσε τα ευφυολογήματα από τις βρισιές, τους υπαινιγμούς από την καυστική κριτική.

Όσο καλόκαρδος και να είναι, ο Μπάιντεν δεν είναι δημοφιλής: σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις το 42% των Αμερικανών έχει θετική γνώμη για εκείνον.

Εξάλλου σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου Κουινίπιακ, το 58% των Αμερικανών πιστεύει ότι η δημοκρατία δεν θα αντέξει τον διχασμό της χώρας, πάνω από την οποία στοιχειώνει περισσότερο από ποτέ η βία: η βία των πολιτικών επιθέσεων, των κοινωνικών και φυλετικών ανισοτήτων, των νεκρών από υπερβολική δόση ναρκωτικών ή από πυροβόλα όπλα.

Ο Τζο Μπάιντεν δεσμεύθηκε να γυρίσει τη σελίδα της φονικής πανδημίας covid-19, να εγγυηθεί την ευημερία της μεσαίας τάξης, να αποκαταστήσει το διεθνές κύρος των ΗΠΑ.

Μεγάλες υποσχέσεις για έναν πρόεδρο χωρίς πραγματική κοινοβουλευτική ισχύ: στη Γερουσία οι Δημοκρατικοί δεν έχουν παρά 50 +1 ψήφους (αυτή της αντιπροέδρου Κάμαλα Χάρις) έναντι 50 για τους Ρεπουμπλικάνους.

“Πρόεδρος της συνεργασίας”

Ο Μπάιντεν “έκανε λάθος πολιτικό υπολογισμό” λέγοντας ότι “έχει πραγματική πλειοψηφία για να κυβερνήσει”, αντί να “εμφανιστεί ως ‘ένας πρόεδρος της συνεργασίας’, όπως είναι στην πραγματικότητα”, εκτιμά ο Κορεντάν Σελίν καθηγητής Ιστορίας και χρονικογράφος στον ιστότοπο Les Jours.

Η θητεία του ξεκίνησε καλά: το σχέδιο ανάκαμψης των ΗΠΑ υιοθετήθηκε γρήγορα, μειώθηκε η ανεργία, αυξήθηκε το ποσοστό εμβολιασμού κατά της covid-19, οι σύμμαχοι των ΗΠΑ φάνηκαν να ενθουσιάζονται με τον νέο πρόεδρο.

Ο Τζο Μπάιντεν βασίζεται στην προσωπικότητά του, η οποία είναι εντελώς αντίθετη από αυτή του προκατόχου του.

Του είναι εύκολο να κάνει πλάκα και να χαριτολογεί, τα δράματα της οικογένειάς του προκαλούν συμπάθεια. Στο πλευρό της συζύγου του Τζιλ καλλιεργεί την εικόνα ενός καλοκάγαθου παππού: μια κούνια για τα εγγόνια του κάτω από τα παράθυρα του Λευκού Οίκου, ένας σκύλος, η λειτουργία της Κυριακής, παγωτά στον καταψύκτη.

Όμως η προεδρία του εκτροχιάστηκε το καλοκαίρι του 2021. Τον Ιούλιο ο Μπάιντεν κήρυξε πρόωρα την “ανεξαρτησία” των ΗΠΑ από την covid-19, την ώρα που το στέλεχος Δέλτα εξακολουθούσε να εξαπλώνεται στη χώρα.

Στη συνέχεια καθυστέρησε να αντιδράσει όταν η αποχώρηση των Αμερικανών στρατιωτών από το Αφγανιστάν αποδείχθηκε χαώδης. Οι Αμερικανοί παρακολούθησαν σοκαρισμένοι την πτώση της Καμπούλ, με τον Μπάιντεν στην οικία του στο Καμπ Ντέιβιντ.

Η υιοθέτηση ενός νομοσχεδίου επενδύσεων ιστορικών διαστάσεων για τις υποδομές, που επικυρώθηκε με τις ψήφους μερικών Ρεπουμπλικάνων, του έδωσε μια ώθηση το φθινόπωρο.

Όμως οι Αμερικάνοι έχουν κουραστεί από την πανδημία, το ένα κύμα της οποίας διαδέχεται το άλλο, και είναι αντιμέτωποι με την αύξηση του πληθωρισμού, την οποία ο Λευκός Οίκος προσπαθεί εδώ και καιρό να περιορίσει.

Σι και Πούτιν

Παρά την εμπειρία του – καθώς έχει διατελέσει γερουσιαστής επί περισσότερα από 30 χρόνια και αντιπρόεδρος επί οκτώ – ο Μπάιντεν δεν κατάφερε να σώσει δύο μεγάλα νομοσχέδια από το κοινοβουλευτικό ναυάγιο.

Τον Δεκέμβριο αναγκάστηκε να παγώσει, εξαιτίας ενός διστακτικού γερουσιαστή των Δημοκρατικών, το σχέδιο για τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές δαπάνες ύψους 1,85 τρισεκ. δολαρίων. Το ίδιο σενάριο επαναλήφθηκε τον Ιανουάριο με το νομοσχέδιο που έχει στόχο να προστατεύσει τις ψήφους των Αφροαμερικανών και των άλλων μειονοτήτων, που στην πλειονότητά τους ψηφίζουν τους Δημοκρατικούς, από τους περιοριστικούς νόμους που υιοθέτησαν πολλές Ρεπουμπλικανικές πολιτείες του νότου.

Αυτές οι πολιτείες, με την ευλογία ενός Ανώτατου Δικαστηρίου που επί Τραμπ έκανε μια συντηρητική στροφή, αντιπαρατίθενται με την Ουάσινγκτον για το δικαίωμα στην άμβλωση.

Σε ό,τι αφορά το εξωτερικό ο Μπάιντεν κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες για να διατηρήσει ανοικτό έναν δίαυλο επικοινωνίας με τον Κινέζο και τον Ρώσο ομόλογό του—τον Σι Τζινπίνγκ και τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Όμως μερικές φορές η ομάδα του φαίνεται να αντιμετωπίζει με ψυχρότητα τις προκλήσεις της Κίνας ή της Ρωσίας ή τις διαμαρτυρίες των συμμάχων των ΗΠΑ που αισθάνονται παραμελημένοι.

“Όλα βασίζονταν στη ρητορική της επιστροφής στην κανονικότητα, στην ελπίδα ενός διαλόγου πέρα από τους κομματικούς διαχωρισμούς και στην αντιμετώπιση κατά προτεραιότητα των μεγάλων κρίσεων: της covid-19 και της οικονομίας”, σχολιάζει η Λάρα Μπράουν πολιτικός επιστήμονας στο πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσινγκτον. Όμως αυτή “η αισιοδοξία τους σε συνδυασμό με την προσδοκία των πολιτών ότι όλα αυτά τα προβλήματα θα επιλύονταν, οδήγησε τον Μπάιντεν και την κυβέρνησή του στην ύβρι”.