Πόλεμος στην Ουκρανία - Ανταπόκριση του ethnos.gr από το Ψέμιζ: Ο σταθμός της ελευθερίας για τους πρόσφυγες από την Ουκρανία

Λίγα χιλιόμετρα από τα σύνορα Ουκρανίας - Πολωνίας, σε πολωνικά εδάφη, βρίσκεται ο σιδηροδρομικός σταθμός του Ψέμιζ.

Είναι η περιοχή που φτάνουν τα σύγχρονα «τραίνα της ελευθερίας» όπως τα χαρακτηρίζουν πλέον κάποιοι δημοσιογράφοι, κυρίως Πολωνοί. Εδώ έρχονται απευθείας οι συρμοί από το Κίεβο και το Λβιβ, συνήθως γεμάτα με πρόσφυγες.

Η κατάσταση, κάθε μέρα που περνά, γίνεται και πιο ασφυκτική. Με τα κίτρινα και πορτοκαλί γιλέκα «χτενίζουν» το σταθμό δεκάδες εθελοντές. Πίσω, στην πλάτη τους, έχουν γραμμένες με μαρκαδόρο τις γλώσσες στις οποίες μπορούν να επικοινωνήσουν.

Παρακολουθήστε όλες τις εξελίξεις για τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία στο live blog του ethnos.gr 

Οι πιο πολυάσχολοι είναι όσοι μιλούν Ουκρανικά. «Έχουμε δύο μεγάλες κατηγορίες ανθρώπων εδώ. Οι πρώτοι είναι όσοι έχουν συγγενείς ή δυνατότητα φιλοξενίας στην Πολωνία ή άλλου. Η δεύτερη κατηγορία είναι όσοι δεν γνωρίζουν που να πάνε. Αυτοί είναι και οι περισσότεροι» λέει βιαστικά η Γιολάντα, μια από τις εθελόντριες του σταθμού που μιλά και ουκρανικά και αγγλικά.

Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους θα περάσουν κάποια βράδια στον σταθμό ή σε κάποια άλλη πρόχειρη δομή που έχει στηθεί στο κέντρο του Ψέμιζ.

Η κανονική λειτουργία του σταθμού, δηλαδή οι μετακινήσεις των ανθρώπων με το σιδηροδρομικό δίκτυο έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα. Σε όλο το σταθμό εθελοντές μοιράζουν τρόφιμα, κυρίως συσκευασμένα νουντλς, σούπες και μακαρόνια. Παράλληλα, τα κιόσκια που κανονικά πωλούν εισιτήρια ή παρέχουν πληροφορίες σε επιβάτες, πλέον είναι γωνίες που δίνουν δωρεάν ρούχα, παπούτσια, φάρμακα ακόμα και παιχνίδια στους πρόσφυγες από την Ουκρανία.

Λίγα μέτρα παραδίπλα είναι οι «καταυλισμοί» με ράντζα που έχουν στηθεί στις μεγάλες αίθουσες αναμονής του σταθμού του Ψέμιζ. Πάνω στα κίτρινα – καφέ ράντζα βρίσκονται δεκάδες μητέρες, γιαγιάδες και παιδιά. Μαζί τους και ηλικιωμένοι και ασθενείς. Όλοι έχουν το ίδιο βλέμμα, αυτό που δείχνει ότι δεν ξέρουν τι τους επιφυλάσσει η επόμενη μέρα. Είναι το μόνο σημείο όπου η αστυνομική παρουσία είναι έντονη, με τους ένστολους να μην αφήνουν κανέναν να πλησιάσει. «Μόνο γυναίκες και παιδιά» γράφει η επιγραφή στα ουκρανικά, τα αγγλικά και τα πολωνικά.

Δε θα μπορούσε όμως να είναι και διαφορετικά, διότι οι μεγάλοι απόντες είναι οι άντρες: πατεράδες, θείοι, ξαδέρφια και -για πολλούς ηλικιωμένους- παιδιά. Είναι αυτοί που έμειναν να πολεμήσουν, η συντριπτική πλειοψηφία χωρίς να έχει καμία εμπειρία από όπλα και συμπλοκές. Οι εθελοντές υποστηρίζουν ότι πολλοί από τους Ουκρανούς πρόσφυγες προσπαθούν να παρατείνουν την παραμονή τους στο σταθμό. «Νιώθουν ότι είναι πιο κοντά στην πατρίδα, πιο κοντά στους δικούς τους», αναφέρουν. Γνωρίζουν ότι το Ψέμιζ απέχει μόλις 25 λεπτά από τα σύνορα της Μεντίκα και 80 χιλιόμετρα από την ουκρανική πόλη Λβιβ -το βασικό σημείο συγκέντρωσης των προσφύγων από όλη την Ουκρανία.

Στην άλλη πλευρά του σταθμού έχει στηθεί ένα ιατρείο. Εκεί βρίσκονται κυρίως παιδιά και ηλικιωμένοι που κρυολόγησαν στη διαδρομή. Ο κορoνοϊός δεν υπάρχει ούτε σα λέξη, κάνεις δεν φορά μάσκα, θεωρείται τουλάχιστον πολυτέλεια.

Κάθε λίγο θα εμφανιστούν και ειδικές ομάδες εθελοντών που στοχεύουν στο να επαναφέρουν τα χαμόγελα στα παιδιά. Με στολές Μίκυ Μαους, ή Γουΐνι, προσφέρουν γλειφιτζούρια, αγκαλιές και χειραψίες. Η ανταπόκριση δεν είναι θερμή. Μόνο τα πολύ μικρά παιδιά θα χαμογελάσουν φευγαλέα.

Οι Ουκρανοί πρόσφυγες που φτάνουν στον σταθμό είναι αρκετά ταλαιπωρημένοι. Περίμεναν ώρες, ίσως και κάποιες μέρες, στο Κίεβο ή το Λβιβ για να επιβιβαστούν στο «τραίνο της ελευθερίας». Αρκετοί, προερχόμενοι από την ανατολική Ουκρανία, έκαναν ακόμα μεγαλύτερο ταξίδι. Γι’ αυτό και αποφεύγουν, όσο πιο ευγενικά μπορούν, τα μικρόφωνα και τις κάμερες των δημοσιογράφων.

Για εκείνους, δεν υπάρχει «σταθμός της ελευθερίας» ούτε και «τραίνο της ελευθερίας», παρά μόνο η ξενιτιά. Δεν είναι λίγοι αυτοί που αναγνωρίζουν ότι γλίτωσαν από τα χειρότερα. Όμως ξέρουν ότι πλέον δεν υπάρχει γυρισμός, καθώς η πατρίδα τους δεν θα είναι η ίδια, ακόμα και αν σύντομα επιστρέψουν στα σπίτια τους, τις γειτονιές τους και ό,τι έχει απομείνει από αυτά.

Όπως και στο συνοριακό σταθμό της Μεντίκα, που επισκέφθηκε χθες το ethnos.gr, έτσι και εδώ, δεν ηχούν κλάματα και οδυρμοί. Οι άνθρωποι αφήνουν για λίγο πίσω την περηφάνια τους, δέχονται κάθε βοήθεια και συνεχίζουν. Μια ακόμα μέρα, μια άλλη μέρα, κι ίσως κάποτε όλα γίνουν ξανά όπως πριν.

Κείμενο - εικόνες: Μαρία Χουρδάρη