Ραμζάν Καντίροφ: Ποιος είναι ο αμφιλεγόμενος ηγέτης της Τσετσενίας – Από πολέμιος των Ρώσων, φανατικός σύμμαχος του Πούτιν

Ντυμένος με πολεμική στολή, με το χέρι πάνω από έναν στρατιωτικό χάρτη σε ένα σκοτεινό δωμάτιο, ο πολέμαρχος-ηγέτης της Τσετσενίας Ραμζάν Καντίροφ ανακοίνωσε μέσω του καναλιού του στο Telegram την περασμένη Κυριακή ότι είχε προσχωρήσει προσωπικά στη ρωσική εκστρατεία στην Ουκρανία.

Πιστός του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και επιδέξιος χρήστης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ο Καντίροφ ανήρτησε την Κυριακή βίντεο που φαινόταν να τον δείχνουν να διοικεί μια μεραρχία των ειδικών δυνάμεων της Τσετσενίας, με το δεξί του χέρι Αντάμ Ντελιμχάνοφ να ηγείται μιας άλλης μονάδας και άλλους μαχητές να αναγκάζουν Ουκρανούς αιχμαλώτους πολέμου να φωνάζουν συνθήματα των Τσετσένων.

«Τις προάλλες ήμασταν περίπου 20 χιλιόμετρα μακριά από εσάς τους Ναζί του Κιέβου και τώρα είμαστε ακόμη πιο κοντά», έγραψε - ισχυριζόμενος ότι βρίσκεται κοντά στο αεροδρόμιο του Χόστομελ, ακριβώς βόρεια της πρωτεύουσας της Ουκρανίας. «Μπορείτε να χαλαρώσετε για ένα λεπτό, γιατί δεν θα χρειαστεί να μας ψάξετε - εμείς θα σας βρούμε. Ω, δεν σας έχει μείνει πολύς χρόνος. Καλύτερα να παραδοθείτε και να σταθείτε δίπλα μας (…) αλλιώς το τέλος σας θα είναι κοντά».

Το who is who του Καντίροφ

Για περισσότερο από μια δεκαετία το Κρεμλίνο βασίστηκε σε αυτόν για να διατηρήσει την τάξη στην Τσετσενία - τη ρωσική δημοκρατία του Βόρειου Καυκάσου, την οποία κυβερνούσε σαν προσωπικό φέουδο.

Ομάδες για τα ανθρώπινα δικαιώματα τον έχουν κατηγορήσει για μια σειρά από καταχρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των εξαναγκαστικών εξαφανίσεων αντιπάλων, των βασανιστηρίων και των διώξεων των ομοφυλοφίλων.

Οι επικριτές έχουν συνδέσει τον Ραμζάν Καντίροφ με διάφορες δολοφονίες, ορισμένες από αυτές στην Ευρώπη, αλλά ο ίδιος αρνείται την ανάμειξή του. Το 2015 επαίνεσε έναν Τσετσένο αξιωματικό ασφαλείας που κατηγορήθηκε για τη δολοφονία του Μπόρις Νεμτσόφ στη Μόσχα, ο οποίος ήταν ένας από τους πιο εξέχοντες επικριτές του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.

Του απονεμήθηκε το Τάγμα Τιμής για «επιτεύγματα στο έργο, επίπονες κοινωνικές δραστηριότητες και μακροχρόνια ευσυνείδητη υπηρεσία». Η συμμαχία του με τον Πούτιν χρονολογείται από πολύ παλιά.

Το 2007, ο κ. Πούτιν τον διόρισε πρόεδρο της Τσετσενίας. Ο πατέρας του, Αχμάντ, ο οποίος εξελέγη πρόεδρος σε μια αμφισβητούμενη ψηφοφορία το 2003, δολοφονήθηκε λίγους μήνες αργότερα σε έκρηξη βόμβας. Ο Ραμζάν Καντίροφ είχε ήδη μια ισχυρή, πάνοπλη ιδιωτική πολιτοφυλακή που ονομάζεται «Kadyrovtsy». Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους κατηγορούν για βασανιστήρια, απαγωγές και δολοφονίες στην Τσετσενία, μια κυρίως μουσουλμανική δημοκρατία που έμεινε κατεστραμμένη από τον πόλεμο της δεκαετίας του 1990.

Από επικριτής του Κρεμλίνου, φανατικός σύμμαχος

Δεν υποστήριζε πάντα την ηγεσία της Μόσχας. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο ίδιος και ο πατέρας του εντάχθηκαν στους αντάρτες που πολεμούσαν τις ρωσικές δυνάμεις στον πρώτο πόλεμο για την ανεξαρτησία της Τσετσενίας. Άλλαξαν στρατόπεδο με την έναρξη του δεύτερου πολέμου το 1999.

Οι ανελέητες μέθοδοί του κατά των ένοπλων ισλαμιστών ήταν χρήσιμες για τη Ρωσία καθώς προσπαθούσε να ειρηνεύσει ολόκληρη την περιοχή του Βόρειου Καυκάσου, υποστήριξε ο Murad Batal Shishani στο BBC, Τσετσένος πολιτικός αναλυτής, σε συνέντευξή του το 2020.

Περιφρόνηση για τους επικριτές

Το 2018 ο Στιβ Ρόσενμπεργκ του BBC ρώτησε τον Καντίροφ σχετικά με τις κατηγορίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που του αποδίδονται.

Εκείνος απάντησε περιφρονητικά: «Ο σκύλος γαβγίζει, αλλά το καραβάνι προχωράει. Οι άνθρωποι που γράφουν αυτά τα πράγματα για εμάς: Δεν τους θεωρώ καν ανθρώπους».

Ο Ρόσενμπεργκ θυμάται το σκοτεινό χιούμορ του ισχυρού άνδρα, από την πρώτη τους συνάντηση το 2005. Καθώς ο κ. Καντίροφ έπαιζε μια κιθάρα, ο ανταποκριτής του BBC του είπε: «Παίζω κι εγώ ένα όργανο, το πιάνο». «Τότε θα παίξεις το πιάνο μου, και αν παίξεις άσχημα, θα σε βάλω στη φυλακή μου», αστειεύτηκε ο Καντίροφ.

Συνεργασία με το Ισλάμ

Ο κ. Καντίροφ συνέχισε το επιτυχημένο έργο του εκλιπόντος πατέρα του στη συνδιαλλαγή με την κύρια μουσουλμανική αδελφότητα των Σούφι της Τσετσενίας, της Qadiriya. «Η αδελφότητα ήταν πάντα εχθρική προς τη Ρωσία, αλλά για πρώτη φορά στην ιστορία μετατράπηκε σε σύμμαχο κατά των ισλαμιστών», σύμφωνα με τον Shishani.

Ο Καντίροφ ανέπτυξε μια άμεση σχέση με το Κρεμλίνο, παρακάμπτοντας τους γραφειοκρατικούς κρατικούς θεσμούς της Ρωσίας - άλλη μια βολική ρύθμιση και για τις δύο πλευρές.

Αυτό απέδωσε καρπούς για τον κ. Καντίροφ, καθώς η Ρωσία χρηματοδότησε την ανοικοδόμηση των υποδομών στην Τσετσενία, συμπεριλαμβανομένων νέων δρόμων και ενός γιγαντιαίου τζαμιού στην πρωτεύουσα της δημοκρατίας, το Γκρόζνι. Τέτοια έργα είναι καλές δημόσιες σχέσεις για τον κ. Καντίροφ, αλλά κάνουν ελάχιστα για να δημιουργήσουν τις αναγκαίες τοπικές θέσεις εργασίας, λέει ο Shishani.

Προηγούμενες δολοφονίες

Ο Cerwyn Moore, ειδικός στον Βόρειο Καύκασο στο βρετανικό Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, λέει ότι οι δεσμοί του κ. Καντίροφ με τη ρωσική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας (FSB) χρονολογούνται τουλάχιστον από το 2000, όταν ο κ. Πούτιν έγινε πρόεδρος.

Μια κορυφαία ερευνητική δημοσιογράφος που καταδίκασε τις μεθόδους του - η Άννα Πολιτκόφσκαγια - πυροβολήθηκε έξω από το διαμέρισμά της στη Μόσχα το 2006. Δύο άνδρες φυλακίστηκαν ισόβια, αν και οι ερευνητές απέτυχαν να προσδιορίσουν ποιος διέταξε τη δολοφονία.

Το 2009, η Ρωσίδα ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα Ναταλία Εστεμίροβα πυροβολήθηκε στον Βόρειο Καύκασο - άλλη μια εξέχουσα επικρίτρια της σκληρής καταστολής του Καντίροφ.