Εντυπωσιακή έρευνα: Ο τεράστιος ρόλος των δασών στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης - Τα μεγάλα οφέλη - Πώς κρατούν πιο δροσερό τον πλανήτη

Σύμφωνα με νέα έρευνα, τα δάση του πλανήτη διαδραματίζουν πολύ μεγαλύτερο και πιο σύνθετο ρόλο στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης απ' ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως, λόγω των φυσικών επιπτώσεών τους στις παγκόσμιες και τοπικές θερμοκρασίες.

Τεράστια τα οφέλη των δασών

Ο ρόλος των δασών ως σφουγγάρια άνθρακα είναι καλά τεκμηριωμένος. Όμως, τα ολοκληρωμένα νέα δεδομένα υποδηλώνουν ότι τα δάση προσφέρουν κλιματικά οφέλη πολύ πέρα από την απλή αποθήκευση άνθρακα, βοηθώντας να διατηρείται ο αέρας κοντά και μακριά δροσερός και υγρός λόγω του τρόπου με τον οποίο μετασχηματίζουν με φυσικό τρόπο την ενέργεια και το νερό.

Η μελέτη, η οποία είναι η πρώτη που εντοπίζει με ακρίβεια τα οφέλη των διαφόρων δασών εκτός του διοξειδίου του άνθρακα, διαπίστωσε ότι η ζώνη των τροπικών τροπικών δασών που καλύπτει τη Λατινική Αμερική, την κεντρική Αφρική και τη νοτιοανατολική Ασία παράγει τα περισσότερα τοπικά και παγκόσμια οφέλη.

Ερευνητές από τις ΗΠΑ και την Κολομβία διαπίστωσαν ότι συνολικά τα δάση διατηρούν τον πλανήτη τουλάχιστον μισό βαθμό Κελσίου πιο δροσερό, όταν οι βιοφυσικές επιδράσεις - από χημικές ενώσεις έως αναταράξεις και την αντανάκλαση του φωτός - συνδυάζονται με το διοξείδιο του άνθρακα.

Στις τροπικές περιοχές - από τη Βραζιλία και τη Γουατεμάλα μέχρι το Τσαντ, το Καμερούν και την Ινδονησία - η επίδραση της ψύξης είναι μεγαλύτερη από έναν βαθμό. Εν ολίγοις, ενώ όλα τα δάση παρέχουν πολλαπλά οφέλη, ορισμένα είναι πιο σημαντικά από άλλα για τη διατήρηση του κλίματος σταθερού.

«Παρά τις αυξανόμενες αποδείξεις ότι τα δάση προσφέρουν μυριάδες οφέλη για το κλίμα, τα δέντρα εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται απλώς ως ραβδιά άνθρακα από πολλούς υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στην αρένα της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε ο Louis Verchot, κύριος επιστήμονας στο Διεθνές Κέντρο Τροπικής Γεωργίας (CIAT) και συν-συγγραφέας της μελέτης The Unseen Effects of Deforestation: Βιοφυσικές επιπτώσεις στο κλίμα. «Τα δάση είναι το κλειδί για τον μετριασμό, αλλά και για την προσαρμογή».

Η αποψίλωση των δασών έχει καταστροφικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα, την επισιτιστική ασφάλεια και την παγκόσμια θέρμανση. Μια πρόσφατη έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) -την οποία επικαλείται η εφημερίδα Guardian- προειδοποίησε για τις καταστροφικές συνέπειες που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα με την άνοδο της θερμοκρασίας.

Τα ευρήματα, που δημοσιεύονται στο περιοδικό Frontiers in Forests and Global Change, υποδηλώνουν ότι τα δάση είναι σημαντικά για τον μετριασμό και την προσαρμογή, δροσίζοντας τον αέρα και προστατεύοντάς μας από την ξηρασία, την ακραία ζέστη και τις πλημμύρες που προκαλούνται από την κλιματική κατάρρευση.

Η ψύξη των δασών οφείλεται σε μια σειρά από βιοφυσικές επιδράσεις, όπως η φυσική πτυχή του ξύλου, των φύλλων και της πυκνότητας των δέντρων, σε αντίθεση με βιοχημικούς παράγοντες όπως ο άνθρακας.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα δάση εκπέμπουν χημικές ουσίες που ονομάζονται βιογενείς πτητικές οργανικές ενώσεις (BVOCs), οι οποίες δημιουργούν αερολύματα που αντανακλούν την εισερχόμενη ενέργεια και σχηματίζουν σύννεφα - και τα δύο είναι ψυκτικά αποτελέσματα. Ενώ οδηγούν επίσης σε συσσώρευση δύο αερίων του θερμοκηπίου - όζον και μεθάνιο - σε γενικές γραμμές, η ψύξη υπερτερεί της θέρμανσης.

Οι βαθιές ρίζες, η αποτελεσματική χρήση του νερού και η λεγόμενη τραχύτητα του θόλου επιτρέπουν επίσης στα δάση να μετριάσουν τις επιπτώσεις της ακραίας ζέστης.

Αυτές οι φυσικές ιδιότητες επιτρέπουν στα δέντρα να μεταφέρουν τη θερμότητα και την υγρασία μακριά από την επιφάνεια της Γης όπου ζούμε, γεγονός που ψύχει άμεσα την τοπική περιοχή και επηρεάζει τον σχηματισμό σύννεφων και τις βροχοπτώσεις - γεγονός που έχει επιπτώσεις πολύ μακριά.

Στις τροπικές περιοχές, όπου τα ποσοστά αποθήκευσης και δέσμευσης άνθρακα στα δάση είναι υψηλότερα, οι βιοφυσικές επιδράσεις των δασών ενισχύουν τα οφέλη από τον άνθρακα. Με άλλα λόγια, η αποψίλωση των τροπικών δασών αυξάνει αμέσως την ακραία θερμότητα σε τοπικό επίπεδο και μειώνει τις περιφερειακές και τοπικές βροχοπτώσεις.

«Οι βιοφυσικοί παράγοντες δεν ψύχουν τον πλανήτη, αλλά αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε τη ζέστη, και αυτό έχει σημασία», δήλωσε η Deborah Lawrence, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια και επικεφαλής συγγραφέας. «Η καρδιά των τροπικών περιοχών βρίσκεται στην καρδιά του πλανήτη και αυτά τα δάση είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή μας».

Η καλύτερη προστασία, η επέκταση και η βελτιωμένη διαχείριση των δασών του πλανήτη θεωρούνται από πολλούς ειδικούς ως μία από τις πιο υποσχόμενες λύσεις που βασίζονται στη φύση.

Ο Michael Coe, διευθυντής του τροπικού προγράμματος στο Κέντρο Κλιματικών Ερευνών Woodwell και συν-συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε: «Χωρίς τη δασική κάλυψη που έχουμε τώρα, ο πλανήτης θα ήταν πιο θερμός και ο καιρός πιο ακραίος. Τα δάση μας παρέχουν άμυνα απέναντι στα χειρότερα σενάρια υπερθέρμανσης του πλανήτη».