Φυσικό αέριο: Γιατί ο Πούτιν έθεσε τελεσίγραφο για πληρωμή σε ρούβλια - Τι απαντά η Ευρώπη

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν αποφάσισε να φτάσει στα άκρα όσον αφορά στον ενεργειακό πόλεμο που εξελίσσεται ανάμεσα σε Ρωσία και Ευρώπη και με νέο τελεσίγραφο ανακοίνωσε ότι από αύριο Παρασκευή 1η Απριλίου, οι χώρες που αγοράζουν φυσικό αέριο από τη Ρωσία θα πρέπει να πληρώνουν σε ρούβλια, διαφορετικά οι συμβάσεις τους δεν θα τηρούνται. Η αντίδραση της Ευρώπης ήταν άμεση.

Γερμανία και Γαλλία απορρίπτουν τις πληρωμές σε ρούβλια

Γερμανία και η Γαλλία απέρριψαν άμεσα το αίτημα της Ρωσίας θεωρώντας ότι η απαίτηση αυτή ισοδυναμεί με απαράδεκτη παραβίαση των συμβολαίων και με «εκβιασμό». O Γερμανός καγκελάριος, Ολαφ Σολτς, υπογράμμισε ότι ο Πούτιν πρέπει να σεβαστεί τα συμβόλαια ρωσικού αερίου που επιτρέπουν την πληρωμή σε ευρώ και δολάρια.

«Εξετάσαμε τα συμβόλαια για την προσφορά αερίου και σε αυτά αναφέρεται ότι οι πληρωμές πρέπει να γίνονται σε ευρώ, μερικές φορές σε δολάρια, αλλά στο μεγαλύτερο διάστημα σε ευρώ», είπε ο Σολτς σε δημοσιογράφους στο Βερολίνο, προσθέτοντας: «Και κατέστησα σαφές στη συζήτηση που είχα με τον Ρώσο πρόεδρο ότι αυτό θα παραμείνει ως έχει. Και τις ιδέες του για το πώς αυτό μπορεί να γίνει - αυτό είναι κάτι που θα εξετάσουμε τώρα. Σε κάθε περίπτωση, όμως, παραμένει ότι οι εταιρείες που θέλουν θα μπορούν και θα συνεχίσουν να πληρώνουν σε ευρώ».

Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στο Βερολίνο μαζί με τον Γάλλο ομόλογό του, ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας Ρόμπερτ Χάμπεκ είπε ότι δεν έχει δει ακόμη το νέο διάταγμα που υπέγραψε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και επιβάλλει τις πληρωμές φυσικού αερίου σε ρούβλια, προσθέτοντας ότι η Γερμανία είναι έτοιμη για όλα τα σενάρια, συμπεριλαμβανομένης της διακοπής των ροών ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.

Ο Γάλλος υπουργός Μπρούνο Λεμέρ είπε ότι η Γαλλία και η Γερμανία απορρίπτουν το αίτημα της Ρωσίας. Η προσπάθεια της Ρωσίας να διχάσει τους δυτικούς συμμάχους απαιτώντας πληρωμές για το φυσικό αέριο σε ρούβλια απέτυχε, είπε ο Χάμπεκ, προσθέτοντας ότι οι δυτικοί σύμμαχοι είναι αποφασισμένοι να μην «εκβιαστούν» από τη Ρωσία.

Και το Ηνωμένο Βασίλειο απορρίπτει το αίτημα της Μόσχας

Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν σκοπεύει να πληρώσει για το ρωσικό φυσικό αέριο σε ρούβλια, δήλωσε ο εκπρόσωπος του πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση παρακολουθεί τις επιπτώσεις της απαίτησης του Πούτιν στην ευρωπαϊκή αγορά.

Ερωτηθείς εάν υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες το Ηνωμένο Βασίλειο θα πληρώσει σε ρούβλια για το ρωσικό φυσικό αέριο, ο εκπρόσωπος δήλωσε στους δημοσιογράφους: «Αυτό δεν είναι κάτι που θα επιδιώξουμε να κάνουμε».

Γιατί ο Πούτιν θέλει πληρωμή σε ρούβλια

Στον απόηχο της ρωσικής εισβολής η αξία του ρουβλίου κατακρημνίστηκε. Μειώθηκε από περίπου 85 ρούβλια το ευρώ το 2021, σε 110 ρούβλια μετά την εισβολή και χρειάστηκε η παρέμβαση της Ρωσικής Κεντρικής τράπεζας για να φτάσει στα  94,1 ανά ευρώ.

Με το ρούβλι να διαπραγματεύεται σε τόσο χαμηλά επίπεδα, οι ρωσικές εξαγωγές επρόκειτο να αποφέρουν λιγότερα χρήματα για την επιδότηση των κρατικών υπηρεσιών και τη χρηματοδότηση του πολέμου, από ό,τι αναμενόταν αρχικά.

Ένα ρούβλι υψηλότερης αξίας όχι μόνο θα φέρει περισσότερα μετρητά, αλλά θα είναι κι ένα πλήγμα κύρους για τον Πούτιν απέναντι στη Δύση η οποία εξαρτάται σημαντικά από τη Ρωσία.

Μια μεγαλύτερη δεξαμενή ρουβλίων, που η ίδια η Δύση θα αναγκαστεί να δημιουργήσει από τις πληρωμές της για ρωσικά αγαθά, θα επέτρεπε στη Μόσχα να αμφισβητήσει την κυριαρχία των ΗΠΑ, μέσω του δολαρίου, στις παγκόσμιες αγορές χρήματος, αν και δεν είναι σαφές γιατί η Κίνα θα υποστήριζε ένα τέτοιο σχέδιο.

Αναλυτές εικάζουν επίσης, ότι τα δολάρια και τα ευρώ είναι λιγότερο χρήσιμα για τη Μόσχα, την ώρα που οι κυρώσεις γίνονται αυστηρότερες. Έτσι, χωρίς πρόσβαση σε δολάρια και ευρώ μέσω διεθνών συναλλαγών, η Ρωσία εκτός από πληρωμές σε ρούβλια προτείνει να πληρώνει και η ίδια τους τόκους των χρεών της που είναι σε ευρώ με ρούβλια.

Πώς οδηγηθήκαμε στο «ρούβλι αντί φυσικού αερίου»

Μετά την κατάρρευση του ρουβλίου, η παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας να αγοράσει ρούβλια για να στηρίξει το νόμισμα δεν ήταν όμως αρκετή.

Η αποτελεσματική απαγόρευση της χρήσης του συστήματος πληρωμών Swift από την κεντρική τράπεζα για πρόσβαση στα περιουσιακά της στοιχεία που διατηρούνται στο εξωτερικό, σήμαινε ότι αυτή η παρέμβαση δεν θα μπορούσε να διαρκέσει.

Η Κεντρική Τράπεζα ήθελε να πουλήσει επενδύσεις σε δολάρια και ευρώ για να αγοράσει ρούβλια, αυξάνοντας τη ζήτηση και κατά συνέπεια την τιμή τους, αλλά χωρίς πρόσβαση στο Swift δεν μπόρεσε να το κάνει σε μεγάλη κλίμακα.

Έτσι, προέκυψε η εναλλακτική επιλογή του «ρουβλίου αντί φυσικού αερίου». Αυτό σημαίνει ότι μέσα στις επόμενες ημέρες θα πρέπει να μετατραπεί σε ρούβλια το 80% του ξένου νομίσματος που λαμβάνει η Ρωσία από τις εξαγωγικές πωλήσεις της.

Αν αυτό επεκταθεί και στα άλλα προϊόντα, όπως απειλεί το Κρεμλίνο, εκμεταλλευόμενο το σχεδόν μονοπώλιο του στις βασικές πρώτες ύλες στις διαδικασίες παραγωγής, από λιπάσματα μέχρι αυτοκίνητα, τότε δεν θα εκτοξευτούν μόνο οι τιμές περαιτέρω αλλά θα κινδυνεύσουν να κλείσουν μεγάλες βιομηχανίες.

Για παράδειγμα το νικέλιο, το οποίο οι εταιρείες αυτοκινήτων χρησιμοποιούν για την κατασκευή καταλυτών, προέρχεται κατά 40% σε παγκόσμιο επίπεδο από τη Ρωσία και το 90% της παραγωγής της Ρωσίας πηγαίνει στην αυτοκινητοβιομηχανία, σύμφωνα με τον Paul Watters, επικεφαλής της εταιρικής έρευνας στην S&P Global Ratings.

Εάν οι αυτοκινητοβιομηχανίες αναγκαστούν να επιλέξουν μεταξύ της αγοράς νικελίου σε ρούβλια ή της αναζήτησης του μετάλλου σε άλλη αγορά, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι το κλείσιμο των εργοστασίων αυτοκινήτων σε πολλές χώρες.

Για οικονομικό πόλεμο στη Ρωσία μίλησε ο Πούτιν

Οι ξένοι αγοραστές πρέπει να ανοίξουν λογαριασμούς σε ρούβλια σε ρωσικές τράπεζες, επεσήμανε ο Βλαντίμρι Πούτιν ενώ ανακοίνωσε το τελεσίγραφο και πρόσθεσε ότι τα συμβόλαια που υπάρχουν θα τηρούνται.«Εάν δεν γίνουν έτσι οι πληρωμές, θα το θεωρήσουμε ως αδυναμία εκ μέρους των αγοραστών, με όλες τις επακόλουθες συνέπειες. Κανείς δεν μας πουλάει τίποτα δωρεάν και δεν πρόκειται να κάνουμε φιλανθρωπία, δηλαδή, τα υπάρχοντα συμβόλαια θα διακοπούν», επισήμανε ο ρώσος πρόεδρος.

Μάλιστα έκανε λόγο έκανε λόγο για οικονομικό πόλεμο κατά της Ρωσίας που έχει ξεκινήσει χρόνια πριν, με στόχο την υπονόμευση της ανάπτυξης, κατηγορώντας τις ΗΠΑ ότι επιδιώκουν να κερδίσουν από την παγκόσμια αστάθεια και αναγκάζουν τους Ευρωπαίους να πληρώνουν για αμερικανικό LNG, ενώ υπογράμμισε ότι αυτό θα σημάνει απώλειες εκατομμυρίων θέσεων εργασίας στην Ευρώπη. Τέλος, σημείωσε ότι τόσο η κυβέρνηση όσο και η Κεντρική Τράπεζα πρέπει να αναμένουν περαιτέρω πιέσεις.

Οι νέοι περιορισμοί προβληματίζουν ιδιαίτερα τη Γερμανία και την Πολωνία, ως μεγάλους αγοραστές ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου.

Θα μπορούσε η Ρωσία να κάνει πίσω;

Εάν το Κρεμλίνο επιμείνει στο τελεσίγραφο αυτό σημαίνει παραβίαση των διεθνών πρωτοκόλλων. Κάτι που δεν επικαλέστηκε η Gazprom, ούτε κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου, όταν οι εντάσεις μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και της Δύσης ήταν στο χειρότερο σημείο τους.

Η Γερμανία έχει δηλώσει ότι είναι έτοιμη να αλλάξει εισαγωγέα φυσικού αερίου αντί να πληρώσει για το φυσικό αέριο σε ρούβλια, κάτι που είναι πιθανό να βυθίσει τη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ σε ύφεση.

Όμως και η Ρωσία δεν θα μείνει αλώβητη από αυτό, καθώς είναι πιθανό να επιταχύνει την απομάκρυνση πολλών αγορών από τα ρωσικά εμπορεύματα, επιβαρύνοντας σημαντικά την ήδη δραματική οικονομική παρακμή της χώρας.

Ο Markus Krebber, Διευθύνων Σύμβουλος της μεγαλύτερης εταιρείας κοινής ωφελείας της Γερμανίας RWE και πελάτης της Gazprom, δήλωσε νωρίτερα ότι η πλήρης διακοπή των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου θα μπορούσε να γίνει ανεκτή μόνο για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

Η Γερμανία θα χρειαστεί τρία χρόνια για να οργανώσει εναλλακτικές προμήθειες φυσικού αερίου για να ανεξαρτητοποιηθεί από τη Ρωσία.

Όμως ο κατάλογος της Ρωσίας με τις περίφημες «μη φιλικές» χώρες που καλούνται να κάνουν πλέον τις συναλλαγές τους με τη Μόσχα σε ρούβλια, δεν περιλαμβάνει μόνο την Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και την Ιαπωνία, τον Καναδά, τη Σιγκαπούρη, τη Νότια Κορέα, την Ελβετία και την Ουκρανία.

Το να χάσει η Ρωσία κι αυτές τις αγορές θα προκαλούσε τεράστια εσωτερικά προβλήματα στον Πούτιν. Οπότε μένει να δούμε ποιος θα είναι ο καλύτερος παίχτης στο τραπέζι!