Ιαπωνία: Το Τόκιο λέει «αντίο» στο Capsule Tower, το πιο περίεργο κτίριο της πόλης

Όποιος έχει δει τον πύργο Nakagin Capsule Tower στο Τόκιο σίγουρα δεν τον ξεχνά εύκολα. Γεμάτο διάσπαρτους γκρίζους κύβους, το εντυπωσιακό κτίριο φέρει ένα προφανές αρχιτεκτονικό μήνυμα: πρόκειται για έναν αρθρωτό βιότοπο.

Χτισμένο πριν από μισό αιώνα κατά τη διάρκεια της ιλιγγιώδους ανόδου της Ιαπωνίας ως οικονομικής δύναμης, το συγκρότημα των 140 κατοικιών και γραφείων έχει μείνει πίσω από την εποχή και επισκιάζεται από ψηλότερους και πιο κομψούς ουρανοξύστες που δεσπόζουν στην πόλη των 14 εκατομμυρίων κατοίκων.

Το Nakagin Capsule Tower Building, γνωστό εκτός Ιαπωνίας ως Nakagin Capsule Tower, είναι ένας πύργος μεικτής χρήσης κατοικιών και γραφείων που σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Kisho Kurokawa και πλέον αποφασίστηκε να κατεδαφιστεί.

Μόλις ξεκινήσει επίσημα η κατεδάφιση στις 12 Απριλίου, σκαλωσιές θα περιβάλλουν τους δύο πύργους που αποτελούν το κτίριο. Στη συνέχεια, οι κάψουλες θα αφαιρεθούν μία προς μία, πιθανότατα πίσω από προστατευτικά φύλλα πλαστικού επειδή περιέχουν αμίαντο.

«Λυπάμαι που δεν μπόρεσα να τον σώσω»

«Η βασική ιδέα πίσω από το κτίριο ήταν να μπορέσουμε να αντικαταστήσουμε τις κάψουλες - είναι λυπηρό που πρέπει να γκρεμιστεί ολόκληρο το κτίριο», δήλωσε ο Tatsuyuki Maeda, 55 ετών, ο οποίος είναι ιδιοκτήτης περισσότερων από δώδεκα μονάδων κάψουλων και παραιτήθηκε από τη δουλειά του πριν από τέσσερα χρόνια για να επικεντρωθεί στη διάσωση του εμβληματικού κτιρίου.

«Όταν κοιτάζω τον πύργο, το μόνο που μπορώ να πω είναι "λυπάμαι" που δεν μπόρεσα να τον σώσω», είπε.  Ο Kisho Kurokawa, ο οποίος σχεδίασε επίσης τη νέα πτέρυγα του Μουσείου Βαν Γκογκ του Άμστερνταμ, σχεδίασε τον πύργο Nakagin Capsule Tower ως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του Μεταβολισμού, ενός μεταπολεμικού ιαπωνικού αρχιτεκτονικού κινήματος που οραματιζόταν τα κτίρια ως μεγαλοκατασκευές που θα μπορούσαν να εξελίσσονται και να αλλάζουν, όπως ένας οργανισμός.

Όταν χτίστηκε, οι κάψουλες δεν προορίζονταν για μόνιμες κατοικίες, αλλά για μικρά διαμερίσματα για μισθωτούς κατά τη διάρκεια της ταχείας οικονομικής ανάπτυξης της χώρας - ένας προσιτός τρόπος να αποφεύγονται τα ξενοδοχεία και οι μεγάλες καθημερινές μετακινήσεις στην πόλη. Ένα φυλλάδιο πωλήσεων από το 1972 δείχνει ότι η καθαριότητα και ακόμη και οι υπηρεσίες γραμματείας (συμπεριλαμβανομένης της δακτυλογράφησης) ήταν διαθέσιμες έναντι αμοιβής.

Κάθε ανοιχτό γκρι κάψουλα έχει μήκος 4 μέτρα (13 πόδια), ύψος 2,5 μέτρα και πλάτος. Πωλούνταν για 3,8 έως 4,8 εκατομμύρια γιεν (12.540 έως 15.830 δολάρια) το κομμάτι την εποχή της κατασκευής. (Αναπροσαρμοσμένα για τον πληθωρισμό, είναι 10,9 έως 13,8 εκατομμύρια γιεν ή 86.560 έως 109.280 δολάρια σε σημερινή αντιστοιχία).

Οι κάψουλες μπορεί να φαίνονται άνετες, αλλά στην πραγματικότητα είναι λίγο κλειστοφοβικές, με στρογγυλά παράθυρα που δεν ανοίγουν. Σύμφωνα με το φυλλάδιο, ο αγοραστής μιας κορυφαίας «σούπερ πολυτελούς» μονάδας θα έχει «παχιά» μοκέτα, ταπετσαρία από ψεύτικο δέρμα, έγχρωμη τηλεόραση και ένα φανταστικό ηχοσύστημα. Δεν υπήρχε υπηρεσία δωματίου ή χώρος για μαγείρεμα. Θεωρήθηκε ότι οι κάτοικοι θα έτρωγαν έξω τις περισσότερες φορές στα κοντινά σικ εστιατόρια της Ginza ή στο Shimbashi, τη Μέκκα των παμπ izakaya που επισκέπτονταν οι μισθωτοί μετά τη δουλειά.

Από την καινοτομία στην αχρηστία

Παρά τη μεταβολιστική τους μορφή, κανένας από τους κύβους του πύργου δεν αφαιρέθηκε ή αντικαταστάθηκε ποτέ. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο καθένας ήταν συνδεδεμένος με τον πύργο σε δύο σημεία . Η αποκόλληση ενός κατώτερου κουτιού θα απαιτούσε την αποσύνδεση όλων των μονάδων από πάνω, ένα κρίσιμο σχεδιαστικό ελάττωμα.

Ο πύργος στην συνέχεια αχρηστεύτηκε - το κεντρικό σύστημα ζεστού νερού σταμάτησε να λειτουργεί πριν από μερικά χρόνια, και οι εναπομείναντες κάτοικοι εγκατέστησαν τους δικούς τους θερμοσίφωνες, χρησιμοποίησαν αυτοσχέδια ντους στο υπόγειο ή πήγαν σε δημόσια λουτρά. Οι κάψουλες άρχισαν να υποβαθμίζονται. Αυτό που προέκυψε είναι ένα κτίριο που μοιάζει παλιό και καινούργιο ταυτόχρονα.

Καθώς πολλές από τις κάψουλες έγιναν απλώς μη κατοικήσιμες, οι κάτοικοι μετακόμισαν και το κτίριο έγινε πιο πολύ μια καινοτομία. Περιστασιακά, κάποιες μονάδες γίνονταν διαθέσιμες προς πώληση ή ενοικίαση. Μία από αυτές βρισκόταν ακόμη και στο Airbnb για ένα διάστημα.

Ο Maeda φιλοξενούσε ξεναγήσεις στο κτίριο τα τελευταία χρόνια, με τους φανατικούς της αρχιτεκτονικής και του ντιζάιν να συρρέουν για να γνωρίσουν από κοντά τον Capsule Tower. Ωστόσο, μη μπορώντας να αντιμετωπίσει το συντριπτικό ενδιαφέρον κατά τις τελευταίες ημέρες του πύργου, ο Maeda δεν φιλοξενεί πλέον ξεναγήσεις και αντ' αυτού επικεντρώνει τις προσπάθειές του στη διατήρηση της κληρονομιάς του κτιρίου.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του Bloomberg, όταν ο δημοσιογράφος ρώτησε τον Maeda τι θα κάνει όταν ο πύργος δεν θα υπάρχει πια απάντησε ότι «Δεν πρόκειται για πλήρη κατεδάφιση. Κάτι θετικό θα προκύψει από αυτό». Ο Maeda είπε ότι έχει ένα μικρό οικόπεδο όπου σχεδιάζει να χτίσει έναν μίνι πύργο με κάψουλες χρησιμοποιώντας τις μονάδες που του ανήκουν.