Νευρική κρίση δύο εβδομάδων σε ΕΕ και ΝΑΤΟ, υπό το φόβο επικράτησης της Λεπέν στις γαλλικές εκλογές - Οι δημοσκοπήσεις, το ενδεχόμενο Frexit και η απάντηση Μακρόν

Το ΝΑΤΟ και η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζουν… μια περίοδο εκνευρισμού που θα διαρκέσει για δύο εβδομάδες. Ο λόγος; Η πρόκριση της Μαρίν Λεπέν στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία, όπου για πρώτη φορά οι αναλυτές της δίνουν ρεαλιστικές πιθανότητες να επικρατήσει έναντι του Εμανουέλ Μακρόν.

Λεπέν VS Μακρόν: Νευρική κρίση σε ΝΑΤΟ και ΕΕ

Ο Γάλλος πρόεδρος κέρδισε το 27,6% των ψήφων στο τέλος του πρώτου γύρου της ψηφοφορίας. Η αντίπαλός του Μαρίν Λεπέν, επί μακρόν θαυμάστρια του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, συγκέντρωσε το 23,4% των ψήφων.

Ενώ οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Μακρόν θα διατηρήσει την προεδρία σε δύο εβδομάδες, όλα δείχνουν πως ο δεύτερος γύρος θα μετεξελιχθεί σε ένα θρίλερ για γερά νεύρα και θα είναι μια πολύ πιο δύσκολη αναμέτρηση για τον Μακρόν σε σχέση με το 2017, εκτιμά η ιστοσελίδα Politico.

Αυτές οι μειωμένες δημοσκοπικές προβλέψεις σημαίνουν ότι όλα τα βλέμματα, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ουάσινγκτον, θα είναι στραμμένα στη Γαλλία, καθώς οι σύμμαχοι της χώρας προσπαθούν να σταθμίσουν αν το Παρίσι θα παραμείνει αξιόπιστος εταίρος στον πόλεμο κατά της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ένα ντιμπέιτ στις 20 Απριλίου είναι πιθανό να είναι μια αποφασιστική αναμέτρηση, όπου η Λεπέν θα προσπαθήσει να προβάλει μια πιο στιβαρή και συγκροτημένη εικόνα έναντι του Μακρόν σε σχέση με πριν από πέντε χρόνια.

Όσον αφορά το ΝΑΤΟ, η Λεπέν έχει προκαλέσει συναγερμό δηλώνοντας την επιθυμία της να αποσύρει τη μοναδική πυρηνική δύναμη της ΕΕ από την ολοκληρωμένη δομή διοίκησης της συμμαχίας «ώστε να μην εμπλακούμε πλέον σε συγκρούσεις που δεν είναι δικές μας». Αυτή η στάση προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία επειδή -παρά την καταδίκη της για την εισβολή στην Ουκρανία- η Λεπέν απολαμβάνει εδώ και καιρό καλές σχέσεις με το Κρεμλίνο και έχει λάβει κομματικά δάνεια από ρωσική τράπεζα.

Αν καταφέρει επικρατήσει έναντι του Μακρόν στον δεύτερο γύρο, θα προκαλέσει επίσης δυνητικά θανατηφόρα ζημιά στη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενώ το κόμμα της, ο Εθνικός Συναγερμός, έχει αποσύρει την πρότασή του να εγκαταλείψει την ΕΕ, τη ζώνη ελεύθερης κυκλοφορίας Σένγκεν και το ευρώ, η Λεπέν παραμένει σε γενικές γραμμές ευρωσκεπτικίστρια, με σχέδια για μείωση των συνεισφορών της Γαλλίας στην ΕΕ και προώθηση ενός συνασπισμού με έθνη όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία, που διοικούνται από ομοϊδεάτες πολιτικούς.

Υπάρχουν επίσης προτάσεις στην προεκλογική πλατφόρμα της Λεπέν που έρχονται σε αντίθεση με τις αρχές της ΕΕ για την ελεύθερη κυκλοφορία, προκαλώντας κατηγορίες ότι τα σχέδιά της για τη Γαλλία συνιστούν επί της ουσίας… Frexit. Η Λεπέν, για παράδειγμα, θέλει να αυξήσει τον αριθμό του προσωπικού των συνόρων και να επαναφέρει τους ελέγχους στα εμπορεύματα που εισέρχονται στη Γαλλία, προκειμένου να καταπολεμηθεί η απάτη. Θέλει επίσης να επαναδιαπραγματευτεί τη συμφωνία για τη ζώνη Σένγκεν, την οποία έχει χαρακτηρίσει «ανεφάρμοστη», και να την αντικαταστήσει με απλουστευμένους ελέγχους για τους πολίτες της ΕΕ.

«Το επόμενο δεκαπενθήμερο είναι καθοριστικό για τη χώρα μας και για την Ευρώπη», δήλωσε ο Μακρόν σε ένα πλήθος υποστηρικτών του που ζητωκραύγαζε, ανεμίζοντας σημαίες.

Ενθουσιασμένοι από τα αποτελέσματα, οι οπαδοί της Λεπέν το βράδυ της Κυριακής φώναζαν «Θα νικήσουμε» και τραγουδούσαν τη Μασσαλιώτιδα. Σε μια ομιλία προς τους υποστηρικτές της, έπαιξε έντονα με τα ζητήματα ταυτότητας, την κυριαρχία και τις ανησυχίες για το κόστος ζωής και υποσχέθηκε να είναι «μία πρόεδρος για όλους τους Γάλλους».

Τα αποτελέσματα εδραιώνουν την ιδέα ότι η Γαλλία έχει ξεπεράσει τον παραδοσιακό διαχωρισμό αριστεράς-δεξιάς που κυριάρχησε στη μεταπολεμική πολιτική, και προς μια μάχη εθνικιστών που τάσσονται κατά της μετανάστευσης, τους οποίους εκπροσωπεί η Λεπέν, εναντίον φιλοευρωπαίων προοδευτικών που είναι ανοιχτοί στην παγκοσμιοποίηση.

«Κλειδί» οι ψήφοι του Μελανσόν

Πολλά θα εξαρτηθούν τώρα από το ποιος υποψήφιος θα μπορέσει να λάβει την υποστήριξη του Ζαν-Λουκ Μελανσόν από την αριστερά, ο οποίος ήρθε τρίτος στον πρώτο γύρο με 21,9% των ψήφων. Οι ψηφοφόροι του φαίνεται να είναι διχασμένοι ως προς το ποιον θα υποστηρίξουν στον δεύτερο γύρο της ψηφοφορίας. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση της Ipsos, οι μισοί από τους ψηφοφόρους του Μελανσόν δεν έχουν προτίμηση μεταξύ της Λεπέν και του Μακρόν, ενώ οι άλλοι μισοί είναι διχασμένοι μεταξύ Μακρόν και Λεπέν, με προτίμηση στον Μακρόν.

Ο ίδιος ο Μελανσόν κάλεσε τους ψηφοφόρους να μην ψηφίσουν υπέρ της Λεπέν στον δεύτερο γύρο, αλλά σταμάτησε να υποστηρίζει τον Μακρόν.«[Έχουμε] να επιλέξουμε ανάμεσα σε δύο κακά που είναι τρομερά για εμάς και που δεν είναι της ίδιας φύσης», είπε ο Μελανσόν στην ομιλία του. «Ο καθένας από εσάς θα αντιμετωπίσει τη συνείδησή του», είπε, επαναλαμβάνοντας αργότερα αρκετές φορές: «Δεν πρέπει να δώσουμε ούτε μία ψήφο στη Μαρίν Λεπέν».

Λιγότερο απρόθυμα, αρκετοί άλλοι αντίπαλοι τάχθηκαν με τον Μακρόν για τον δεύτερο γύρο, συμπεριλαμβανομένης της Βαλερί Πεκρές από τους συντηρητικούς, της δημάρχου του Παρισιού Αν Ινταλγκό των Σοσιαλιστών και του Γιανίκ Ζαντό από τους Πράσινους.

Ποτέ πιο κοντά στην προεδρία

Αυτές οι εκλογές είναι η μεγαλύτερη ευκαιρία για την οικογένεια της Λεπέν ώστε να πάρει τα ηνία της Γαλλία. Το 2002, ο εν ενεργεία Ζακ Σιράκ νίκησε εύκολα τον πατέρα της Λεπέν, Ζαν-Μαρί Λεπέν, με 82% των ψήφων, σε μια αναμέτρηση που προβλήθηκε ως αγώνας για τη διαφύλαξη των γαλλικών αξιών. Το 2017, η ίδια η Λεπέν έχασε από τον Μακρόν με ποσοστό κοντά στο 34% των ψήφων, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από τον πατέρα της.

Αυτή τη φορά, το Poll of Polls του POLITICO υποδεικνύει ότι η Λεπέν θα μπορούσε να λάβει έως και το 47% των ψήφων στις 24 Απριλίου.

Η ένταση γύρω από τη γαλλική προεδρική εκστρατεία αυξήθηκε κατά δύο βαθμίδες τις τελευταίες ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας, καθώς έγινε σαφές ότι η Λεπέν έδινε τα ρέστα για να επικρατήσει έναντι του Μακρόν.

Η Λεπέν έκανε προεκλογική εκστρατεία επί μήνες, περιοδεύοντας σε χωριά και μικρές πόλεις σε μια εκστρατεία χαμηλού κόστους που προσπάθησε να προσεγγίσει τους απλούς Γάλλους, και η πρώιμη εστίασή της σε θέματα κόστους ζωής αποδείχθηκε επίκαιρη καθώς ο πληθωρισμός και η αύξηση του κόστους των καυσίμων έπληξαν τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.

Πλασάροντας τον εαυτό της ως υπέρμαχο των φτωχών και των κατατρεγμένων έναντι των ελίτ, η Λεπέν υπόσχεται να «επιστρέψει τα χρήματά τους στους Γάλλους» με μια σειρά γενναιόδωρων προτάσεων, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του φόρου εισοδήματος για τους νέους ενήλικες και της περικοπής του ΦΠΑ στα καύσιμα, ένα μέτρο που είναι βέβαιο ότι θα προσελκύσει όσους υποστήριξαν τις διαδηλώσεις των κίτρινων σακακιών το 2018 και το 2019 κατά των φόρων στα καύσιμα. Η πρόκλησή της θα είναι να πείσει τους ψηφοφόρους, ιδίως τους συντηρητικούς ψηφοφόρους, ότι οι οικονομικές προτάσεις της είναι βιώσιμες. 

Ο Μακρόν, εν τω μεταξύ, έχει θεωρηθεί ότι υιοθετεί μια αυταρχική προσέγγιση στις εκλογές, δηλώνοντας την υποψηφιότητά του μόλις τον περασμένο μήνα και αρνούμενος να συζητήσει με αντίπαλους υποψηφίους. Έχει επίσης κατηγορηθεί ότι προσπαθεί να αντλήσει πολιτικό κεφάλαιο από τις διπλωματικές του προσπάθειες να σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, και έχει τρωθεί από αποκαλύψεις ότι η κυβέρνησή του ξόδεψε εκατομμύρια σε αμοιβές συμβουλευτικών εταιρειών.

Επιδιώκοντας να αποσπάσει ορισμένους ψηφοφόρους της Λεπέν που την υποστήριξαν για την οικονομική της πολιτική, ο Μακρόν υποσχέθηκε το βράδυ της Κυριακής να υλοποιήσει τα ζητήματα του κόστους ζωής που η Λεπέν έχει κάνει πολύ δικά της. «Το μόνο σχέδιο για την αγοραστική δύναμη είναι το δικό μας!» διακήρυξε.

Οι υποστηρικτές του Μακρόν ελπίζουν ότι, παρά τις πρόσφατες αυτές ανατροπές, το ιστορικό του στη διαχείριση της πανδημίας COVID-19 και στην προώθηση της οικονομικής ανάκαμψης της Γαλλίας θα αναγνωριστεί από τους Γάλλους ψηφοφόρους.

Ο καλύτερος εχθρός της Λεπέν

Ενόψει του δεύτερου γύρου της ψηφοφορίας, ένα από τα βασικά ερωτήματα είναι αν η Λεπέν κατάφερε να διευρύνει την απήχησή της πέρα από τη βάση εξουσίας του Εθνικού Συναγερμού.

Τα τελευταία χρόνια, η Λεπέν προσπάθησε να κάνει το κόμμα της πιο mainstream και να μετριάσει την κατά καιρούς εμπρηστική ρητορική της για τη μετανάστευση, σε μια προσπάθεια να προσελκύσει πιο παραδοσιακούς συντηρητικούς ψηφοφόρους.

Έχει επίσης προσπαθήσει να γίνει πιο ελκυστική στους αριστερούς ψηφοφόρους, υποσχόμενη μείωση του ΦΠΑ στα βασικά είδη διατροφής.

Οι αντιδράσεις στο στρατόπεδο του ακροδεξιού αντιπάλου της Έρικ Ζεμούρ θα παρακολουθηθούν επίσης στενά. Ο Ζεμούρ, που κάποτε θεωρούνταν σοβαρή απειλή για την ίδια από τα δεξιά, συγκέντρωσε μόνο το 7,1% των ψήφων.

Ο Ζεμούρ δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να παίξει το χαρτί της μετανάστευσης όταν έλεγε στους υποστηρικτές του να στηρίξουν τη Λεπέν.

«Η Λεπέν αντιμετωπίζει [τον Μακρόν], έναν άνθρωπο που άφησε 2 εκατομμύρια μετανάστες να εισέλθουν στη Γαλλία και ο οποίος δεν είπε ούτε μια λέξη για την ασφάλεια, τη μετανάστευση κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του και ο οποίος θα κάνει χειρότερα αν εκλεγεί», δήλωσε στους υποστηρικτές του στο Παρίσι. «Γι' αυτό καλώ τους ψηφοφόρους μου να ψηφίσουν τη Μαρίν Λεπέν».