Φυσικό αέριο: Υποκύπτει η Ευρώπη στις ρωσικές απειλές; Τέσσερις χώρες πλήρωσαν ήδη σε ρούβλια

Τέσσερις χώρες της Ευρώπης, αγοραστές φυσικού αερίου από τη Ρωσία έχουν ήδη πληρώσει σε ρούβλια τη Μόσχα για τις προμήθειες τους, όπως αναφέρει δημοσίευμα του Bloomberg, επικαλούμενο πηγή που πρόσκειται στον ρωσικό γίγαντα φυσικού αερίου Gazprom. Με αυτόν τον τρόπο, υπέκυψαν ουσιαστικά στο τελεσίγραφο του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.

Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, δεν θα πραγματοποιηθούν άλλες διακοπές στις παραδόσεις φυσικού αερίου, αντίστοιχες με αυτές που ανακοινώθηκαν στην Βουλγαρία και στην Πολωνία, μέχρι τα μέσα Μαΐου ακόμα και αν άλλες χώρες απορρίψουν τους όρους του Κρεμλίνου για πληρωμές σε Ρούβλια.

Αυτό διότι στα μέσα Μαΐου θα πρέπει να γίνουν οι επόμενες πληρωμές στη Ρωσία, όπως δήλωσε η πηγή που μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας.

Σύμφωνα με το Bloomberg, δέκα ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν ήδη ανοίξει τους λογαριασμούς στην ρωσική Gazprombank -τράπεζα που δεν εντάχθηκε στον αποκλεισμό από το Swift -. Η Μόσχα έχει απαιτήσει από τις ευρωπαϊκές χώρες να ανοίξουν λογαριασμό στην συγκεκριμένη τράπεζα ώστε να προχωρούν στις πληρωμές με ρούβλια.

Νέες απειλές στην Ευρώπη - Αποκλείστηκαν Πολωνία και Βουλγαρία 

Η Πολωνία και η Βουλγαρία είναι οι δύο πρώτες χώρες στις οποίες διακόπτεται η παροχή ρωσικού φυσικού αερίου μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου. «Η Gazprom έχει αναστείλει πλήρως την παροχή φυσικού αερίου στην Bulgargaz (Βουλγαρία) και τη PGNiG (Πολωνία) λόγω της μη καταβολής των πληρωμών σε ρούβλια», επεσήμανε η ρωσική εταιρεία.

Παράλληλα προειδοποίησε ότι θα διακοπεί και το φυσικό αέριο στη Γερμανία, την Ουγγαρία και τη Σερβία το οποίο διέρχεται μέσω της Πολωνίας και της Βουλγαρίας σε περίπτωση μη εγκεκριμένης παρακράτησής του από τη Βαρσοβία και τη Σόφια.

«Η Βουλγαρία και η Πολωνία είναι χώρες διέλευσης. Σε περίπτωση μη εγκεκριμένης παρακράτησης του ρωσικού φυσικού αερίου που διέρχεται προς τρίτες χώρες, οι διερχόμενες ποσότητες θα μειωθούν κατ’ αναλογία», τόνισε η Gazprom.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έχει απαιτήσει από χώρες τις οποίες χαρακτηρίζει «μη φιλικές» να συμφωνήσουν στην εφαρμογή ενός σχεδίου βάσει του οποίου θα πρέπει να ανοίξουν λογαριασμούς στην Gazprombank για τις πληρωμές του ρωσικού φυσικού αερίου, με την τελευταία να αναλαμβάνει τη μετατροπή του συναλλάγματος σε ρούβλια.

«Οι πληρωμές για την παράδοση αερίου μετά την 1η Απριλίου θα πρέπει να γίνονται σε ρούβλια χρησιμοποιώντας νέα στοιχεία πληρωμών για τα οποία οι συμβαλλόμενοι έχουν ενημερωθεί εγκαίρως», επισήμανε σήμερα η Gazprom.

Φον ντερ Λάιεν: Είμαστε προετοιμασμένοι

Η EE «είναι προετοιμασμένη» για την διακοπή της προμήθειας φυσικού αερίου και ετοιμάζει «μία συντονισμένη απάντηση», δήλωσε σήμερα η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μετά την διακοπή της τροφοδοσίας της Πολωνίας και της Βουλγαρίας με ρωσικό φυσικό αέριο. Συγκεκριμένα, η Πρόεδρος της Επιτροπής στη δήλωσή της αναφέρει τα εξής:

«Η ανακοίνωση της Gazprom ότι σταματά μονομερώς την παράδοση φυσικού αερίου σε πελάτες στην Ευρώπη είναι μια ακόμη προσπάθεια της Ρωσίας να χρησιμοποιήσει το φυσικό αέριο ως μέσο εκβιασμού. Αυτό είναι αδικαιολόγητο και απαράδεκτο. Και δείχνει για άλλη μια φορά την αναξιοπιστία της Ρωσίας ως προμηθευτή φυσικού αερίου.

«Είμαστε προετοιμασμένοι για αυτό το σενάριο. Είμαστε σε στενή επαφή με όλα τα κράτη-μέλη. Εργαζόμαστε για να διασφαλίσουμε εναλλακτικές παραδόσεις και τα καλύτερα δυνατά επίπεδα αποθήκευσης σε ολόκληρη την ΕΕ. Τα κράτη-μέλη έχουν θέσει σε εφαρμογή σχέδια έκτακτης ανάγκης για ένα τέτοιο σενάριο και συνεργαστήκαμε μαζί τους σε συντονισμό και αλληλεγγύη.

«Αυτή τη στιγμή πραγματοποιείται συνεδρίαση της ομάδας συντονισμού για το φυσικό αέριο. Σχεδιάζουμε τη συντονισμένη απάντησή μας στην ΕΕ.

«Θα συνεχίσουμε επίσης να εργαζόμαστε με διεθνείς εταίρους για να εξασφαλίσουμε εναλλακτικές ροές. Και θα συνεχίσω να συνεργάζομαι με ευρωπαίους και παγκόσμιους ηγέτες για να διασφαλίσω την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στην Ευρώπη.

«Οι Ευρωπαίοι μπορούν να είναι βέβαιοι ότι είμαστε ενωμένοι και σε πλήρη αλληλεγγύη με τα κράτη μέλη που επηρεάζονται ενόψει αυτής της νέας πρόκλησης. Οι Ευρωπαίοι μπορούν να βασίζονται στην πλήρη υποστήριξή μας».

Σχέδιο έκτακτης ανάγκης από την ελληνική κυβέρνηση

Σε κάθε περίπτωση συναγερμός έχει σημάνει στο κυβερνητικό επιτελείο για να διασφαλιστεί με κάθε τρόπο πως δεν θα υπάρξει πρόβλημα όσον αφορά στην ενεργειακή επάρκεια της χώρας, ειδικά σε μία περίοδο που η κυβέρνηση έχει ποντάρει πολλά λόγω του ανοίγματος του τουρισμού. Το κλείσιμο της στρόφιγγας του φυσικού αερίου σε Πολωνία και Βουλγαρία από τη Ρωσία, επιταχύνει τις συζητήσεις για την επόμενη ημέρα στο ενεργειακό πεδίο, ενώ οδηγεί και σε ένα νέο ράλι αυξήσεων των τιμών.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πρωθυπουργό της Βουλγαρίας και ανέφερε ότι η Ελλάδα θα συνδράμει τη Βουλγαρία για να αντιμετωπίσει τη νέα κατάσταση που προκάλεσαν για τη χώρα οι ρωσικές αποφάσεις στον ενεργειακό τομέα. Παράλληλα το μεσημέρι  θα πραγματοποιηθεί σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον πρωθυπουργό, με τη συμμετοχή της ηγεσίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, για την ενεργειακή επάρκεια της χώρας και τις ευρύτερες επιπτώσεις που προκαλούν οι χθεσινές αποφάσεις της Ρωσίας.

«Οι πληρωμές για το φυσικό αέριο που παρέχεται από την 1η Απριλίου πρέπει να γίνονται σε ρούβλια χρησιμοποιώντας τον νέο τρόπο πληρωμών, για τον οποίο οι αντισυμβαλλόμενοι ενημερώθηκαν εγκαίρως» έχει ανακοινώσει η Gazprom. Πρόκειται για μια κίνηση που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ μένει να φανεί ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις. Υπενθυμίζεται πως η πληρωμή την επόμενης δόσης από την Ελλάδα θα πρέπει να γίνει σε περίπου ένα μήνα.

Τα επόμενα βήματα μετά το κλείσιμο της στρόφιγγας του φυσικού αερίου

Για να μην υπάρξουν προβλήματα στην ενεργειακή επάρκεια της χώρας θα υπάρξει σειρά κινήσεων, όπως  η προσθήκης μιας πλωτής δεξαμενής LNG στον τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας. Επίσης  υπάρχει και η ευχέρεια μετατροπής λειτουργίας τεσσάρων  μεγάλων και μιας μικρής μονάδας της ΔΕΗ ώστε αντί για φυσικό αέριο να λειτουργούν με πετρέλαιο. Παράλληλα μια λύση θα μπορούσε να είναι - μετά από συνεννόηση με τους Αζέρους - η προμήθεια επιπλέον ποσοτήτων αερίου μέσω του αγωγού TAP.

Να σημειωθεί εδώ πως η νέα μονάδα, την οποία κατασκευάζει η ΔΕΗ,  θα λειτουργήσει ως λιγνιτική έως το 2028. Επίσης αν χρειαστεί θα παραμείνουν στην λειτουργία κάποιες από τις πιο σύγχρονες αλλά παλιές μονάδες της ΔΕΗ, όπως είναι ο Μελίτης ή ο Αγιος Δημήτριος.

Παράλληλα το ράλι τιμών στην ενέργεια αναμένεται να επιταχύνει και τις κυβερνητικές ανακοινώσεις για τα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων.  Ωστόσο πρόκειται  για μια δύσκολη εξίσωση, καθώς όσο οι τιμές τραβάνε την ανηφόρα τόσο αυξάνεται και ο «λογαριασμός» για τα μέτρα με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την δημοσιονομική ισορροπία.

Ο σχεδιασμός των επόμενων ετών

Δόθηκε χθες σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό της αδειοδοτικής διαδικασίας έργων ΑΠΕ και την αδειοδότηση παραγωγής και αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Στόχος είναι η περαιτέρω απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας για νέα έργα ΑΠΕ και η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για έργα αποθήκευσης ενέργειας.

Σύμφωνα με το σχεδιασμό  έως το 2030 η συνολική εγκατεστημένη ισχύς από ΑΠΕ, θα  ανέλθει σε 25 GW, από 8,62 GW που είναι σήμερα. Παράλληλα έως το τέλος της δεκαετίας θα έχουν τεθεί σε λειτουργία σταθμοί αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας τουλάχιστον 3,5 GW, επιπλέον των υδροηλεκτρικών.

Να σημειωθεί πως έως το τέλος του 2025, βάσει των προβλέψεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας  θα έχουν εγκατασταθεί σταθμοί αποθήκευσης συνολικής ισχύος περί τα 1500 MW εκ των οποίων τα 800-900 MW θα προέρχονται κυρίως από συστήματα αποθήκευσης περιορισμένης χωρητικότητας (π.χ. συσσωρευτές) και περί τα 700 MW από συστήματα αποθήκευσης μεγάλης χωρητικότητας (π.χ. σταθμοί αντλησιοταμίευσης).