Υπερδνειστερία: Το μέρος όπου ο χρόνος σταμάτησε στη διάλυση της ΕΣΣΔ – Ο αιματηρός εμφύλιος, η ανεξαρτησία και η εξάρτηση από τη Ρωσία

Οι φόβοι ότι η μικροσκοπική πρώην σοβιετική δημοκρατία της Μολδαβίας θα μπορούσε να παρασυρθεί στη σύγκρουση στη γειτονική Ουκρανία αυξάνονται μετά από αρκετές εκρήξεις στην αποσχισθείσα περιοχή της Υπερδνειστερίας που υποστηρίζεται από τη Μόσχα, αλλά και σχετικές δηλώσεις ρώσων αξιωματούχων τις τελευταίες ημέρες.

Τι συνέβη στην Υπερδνειστερία

Οι μυστηριώδεις εκρήξεις, που είχαν ως στόχο το υπουργείο κρατικής ασφάλειας, έναν ραδιοφωνικό πύργο και μια στρατιωτική μονάδα, συνέβησαν λίγες ημέρες αφότου ένας ανώτερος Ρώσος διοικητής ισχυρίστηκε ότι οι ρωσόφωνοι στη Μολδαβία καταπιέζονται - το ίδιο επιχείρημα που χρησιμοποίησε η Ρωσία για να δικαιολογήσει την εισβολή της στην Ουκρανία.

Ο Ρουστάμ Μινεκάγιεφ, αναπληρωτής διοικητής της κεντρικής στρατιωτικής περιφέρειας της Ρωσίας, δήλωσε ότι η απόκτηση του ελέγχου της νότιας Ουκρανίας θα βοηθήσει τη Ρωσία να συνδεθεί με την Υπερδνειστερία, η οποία βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τα σύνορα με το λιμάνι της Οδησσού στη Μαύρη Θάλασσα.

Ο αιματηρός εμφύλιος και η «ανεξαρτησία» που δεν αναγνωρίστηκε

Πού όμως βρίσκεται η Υπερδνειστερία; Η περιοχή αυτή, λοιπόν, βρίσκεται μεταξύ του ποταμού Δνείστερου και των συνόρων της Ουκρανίας και έχει μακρά ιστορία αστάθειας: Οι κάτοικοί της – περιοχή όπου το ρωσόφωνο στοιχείο είναι πολύ έντονο και μαζί με τους Μολδαβούς αποτελεί τις δύο μεγάλες εθνοτικές ομάδες -   ποτέ δεν αποδέχθηκαν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.

Το 1992 ένα χρόνο μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Μολδαβίας, οι κάτοικοι της περιοχής – με τη βοήθεια της ρωσικής 14ης στρατιάς που στάθμευε στην περιοχή- θα έπαιρναν τα όπλα εναντία στην κεντρική κυβέρνηση καθώς υπήρχαν φόβοι ότι το Κισινάου θα προωθούσε την ένταξη της χώρας στη Ρουμανία με την οποία έχει κοινή γλώσσα και πολιτισμό.

Αποτέλεσμα του τετράμηνου εμφυλίου που στοίχισε τη ζωή σε 700 ανθρώπους ήταν η περιοχή να κηρύξει de facto την ανεξαρτησία της, δίχως ωστόσο να έχει αναγνωριστεί επισήμως από κανένα κράτος – μέλος του ΟΗΕ, ενώ διεθνώς η Υπεδνειστερία θεωρείται έδαφος της Μολδαβίας.

Από τα τέλη του πολέμου μέχρι και τις ημέρες μας επανειλημμένες προσπάθειες για ειρηνευτικές συνομιλίες υπό την αιγίδα της Ουκρανίας, της Ρωσίας και του ΟΑΣΕ έχουν αποτύχει, όπως επίσης και οι προσπάθειες της Μολδαβίας να ασκήσει οικονομικές πιέσεις στα πρώην εδάφη της, με το καθεστώς γύρω από την περιοχή να παραμένει ασαφές.

Τα πράγματα περιπλέκονται ακόμη περισσότερο – και έχουν βάλει πολλές φορές εμπόδια στην ειρηνευτική διαδικασία – από την παραμονή στα εδάφη της Υπερδνειστερίας περίπου 2.500 ρώσων στρατιωτών από τα τέλη της σύγκρουσης μέχρι και τις ημέρες μας, οι οποίοι φυλάσσουν αποθήκες με όπλα από την σοβιετική εποχή, παρά τη δέσμευσή της Μόσχας το 1999 να τους αποσύρει.

Αυτόνομο κράτος ή επαρχία της Μολδαβίας;

Στα συντρίμμια του εμφυλίου οι αρχές της Υπερδνειστερίας κατάφεραν να δημιουργήσουν ολοκληρωμένες κρατικές δομές, δικιά τους σημαία, σύνταγμα, κοινοβούλιο, εθνικό ύμνο καθώς και ξεχωριστή συναλλαγματική ισοτιμία.

Με ρητορική που θυμίζει έντονα ΕΣΣΔ, τα πρώτα χρόνια της μετά τον εμφύλιο, η οικονομική πολιτική που επελέγη βάδιζε στο δρόμο που χάραξε η πάλαι ποτέ κραταιά Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο στα τέλη της δεκαετίας του 90 εγκαταλείφθηκε το μοντέλο του κεντρικού σχεδιασμού και οι αρχές προχώρησαν σε άνοιγμα της οικονομίας και σε μία σειρά ιδιωτικοποιήσεων.

Όπως και να χει, και παρά το γεγονός ότι στα εδάφη της βρίσκεται ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της βιομηχανικής βάσης της Μολδαβίας η  Υπερδνειστερία παραμένει μία από τις φτωχότερες περιοχές της Ευρώπης, κυρίως λόγω του ότι παραμένει απομονωμένη από τη διεθνή κοινότητα.

Και η μόνη χώρα με την οποία υπάρχουν ισχυροί δεσμοί είναι η Ρωσία, καθώς η Μόσχα προσφέρει  γενναιόδωρη οικονομική βοήθεια, ενώ χρηματοδοτεί και το σύστημα ασφάλισης της χώρας.