Τα ξεχασμένα ψάρια του κόσμου: Εντυπωσιακές υποβρύχιες φωτογραφίες αναδεικνύουν ένα από τα πιο απειλούμενα οικοσυστήματα στον κόσμο

Tαπεινά και καλυμμένα με θαμπές αποχρώσεις του καφέ ή του γκρι, τα ψάρια του γλυκού νερού έχουν γενικά αγνοηθεί όταν πρόκειται για τη διατήρηση και την προστασία της φύσης. Αυτό όμως έχει κόστος, καθώς το ένα τρίτο των παγκόσμιων πληθυσμών κινδυνεύει με εξαφάνιση, ενώ 80 είδη έχουν ήδη εξαφανιστεί, σύμφωνα με την έκθεση του WWF του 2021 «Τα ξεχασμένα ψάρια του κόσμου». Αυτό έχει αντίκτυπο τόσο στη φύση όσο και στον άνθρωπο. Σύμφωνα με την έκθεση, τα ψάρια του γλυκού νερού παρέχουν τροφή για 200 εκατομμύρια ανθρώπους και 60 εκατομμύρια βιοπορίζονται από την ενασχόληση τους με αυτά, ενώ εξαρτόμαστε από τα οικοσυστήματα των ποταμών για νερό και ενέργεια.

«Τα ποτάμια είναι οι αρτηρίες του πλανήτη μας», λέει ο νοτιοαφρικανός βιολόγος και φωτογράφος Jeremy Shelton, που ασχολείται με τη διατήρηση των γλυκών υδάτων. «Μεταφέρουν δροσερό και καθαρό νερό από τα βουνά προς τα κάτω σε όλα τα εδάφη και μας δίνουν αυτόν τον κρίσιμο πόρο στον οποίο βασιζόμαστε τόσο πολύ για πόση, για γεωργία, για βιομηχανία».

Ο Shelton, ερευνητής στο Κέντρο Έρευνας Γλυκών Υδάτων στη Νότια Αφρική, μαγεύτηκε από τα ποτάμια από παιδί, όταν πλατσούριζε σε ένα μικρό ρυάκι πίσω από το πατρικό του σπίτι. Συνειδητοποιώντας όμως ότι οι υπόλοιποι άνθρωποι δεν γοητεύονταν τόσο από αυτά τα σκοτεινά βάθη, πήρε τη φωτογραφική του μηχανή, με στόχο να αναδείξει την πλούσια ποικιλομορφία της ζωής του γλυκού νερού και να προειδοποιήσει για την ευθραυστότητα του.

«Το θέμα είναι να εμπνεύσουμε τους ανθρώπους να αποκτήσουν μεγαλύτερη επίγνωση του φυσικού κόσμου γύρω τους και μόλις σφυρηλατηθεί αυτή η σύνδεση, να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται, τον τρόπο με τον οποίο ενεργούν, τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται με αυτή τη ζωή γύρω τους», λέει ο Shelton στο CNN.

Οι εικόνες του παρουσιάστηκαν στην έκθεση του WWF για τα ψάρια του γλυκού νερού και έχουν κοινοποιηθεί ευρέως στο Instagram, μεταξύ άλλων από τον ακτιβιστή και ηθοποιό Λεονάρντο Ντι Κάπριο.

Τα ποτάμια της Νότιας Αφρικής σε κίνδυνο

Στην πατρίδα του Shelton, τα οικοσυστήματα των ποταμών χρειάζονται επειγόντως προστασία. Τα ψάρια του γλυκού νερού είναι η πιο απειλούμενη ομάδα ειδών στη Νότια Αφρική και οι υγρότοποι και τα ποτάμια δέχονται μεγαλύτερη πίεση από οποιοδήποτε άλλο οικοσύστημα, σύμφωνα με την εθνική αξιολόγηση της βιοποικιλότητας του 2018. Η έκθεση σημειώνει ότι τα μισά από τα είδη ψαριών γλυκού νερού της Νότιας Αφρικής δεν απαντώνται πουθενά αλλού στον κόσμο, οπότε χρειάζονται  στρατηγικές διατήρησης για την πρόληψη της μείωσης των πληθυσμών και την ελαχιστοποίηση των απειλών.

«Είμαι μάρτυρας αυτής της εκτεταμένης υποβάθμισης των οικοσυστημάτων γλυκών υδάτων γύρω μου και με ωθεί πραγματικά η ευκαιρία να μπορέσω να εργαστώ για τη διατήρηση ορισμένων από αυτά τα συστήματα», λέει ο Shelton.

Ο ίδιος συμμετέχει σε διάφορα έργα διατήρησης των γλυκών υδάτων, όπως το έργο Cape Critical Rivers, το οποίο επικεντρώνεται στη διατήρηση απειλούμενων ειδών όπως το ψάρι Clanwilliam και το κοκκινόψαρο Barrydale, καθώς και σε εκαπιδευτικά προγράμματα που στοχεύουν στη σύνδεση των νέων με τα ποτάμια.

Όμως ο Shelton πιστεύει ότι οι εικόνες έχουν τη δύναμη να ξεπεράσουν τα σύνορα και να επικοινωνήσουν σε παγκόσμια κλίμακα την ομορφιά της φύσης και την κρίση της βιοποικιλότητας. «Μέσω αυτών των εικόνων και μέσω της επιστήμης που τις συνοδεύει, (θέλω) να ανοίξω το μυαλό των ανθρώπων για την ομορφιά και την ευθραυστότητα της ζωής κάτω από την επιφάνεια των ποταμών και των υγροτόπων μας», λέει.

«Ελπίζω ότι μέσα από τη σύνδεση με αυτούς τους προηγουμένως αθέατους κόσμους, οι άνθρωποι θα τους αντιμετωπίσουν λίγο πιο ευγενικά και θα είμαστε λίγο πιο προσεκτικοί σχετικά με τον τρόπο που ζούμε και τον τρόπο που αλληλεπιδρούμε με αυτά τα φυσικά οικοσυστήματα».