Ιστορικό τηλεφώνημα: Ο πρόεδρος της Φινλανδίας είπε στον Πούτιν ότι η χώρα θέλει να μπει στο ΝΑΤΟ

Ο πρόεδρος της Φινλανδίας, Σάουλι Νιινίστο τηλεφώνησε στον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντίμιρ Πούτιν και του ανακοίνωσε ότι το Ελσίνκι «θα αποφασίσει την υποβολή αιτήματος για ένταξη στο ΝΑΤΟ τις επόμενες ημέρες».

Όπως αναφέρεται στην επίσημη δήλωση της φινλανδικής προεδρίας, το τηλεφώνημα ήταν φινλανδική πρωτοβουλία και ο Νιινίστο εξήγησε στον Πούτιν «πώς τα ρωσικά αιτήματα, που παρουσιάστηκαν στα τέλη του 2021, και αποσκοπούσαν στην αποτροπή ένταξης νέων χωρών στο ΝΑΤΟ αλλά και η μαζική ρωσικής εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, άλλαξαν το περιβάλλον ασφαλείας της Φινλανδίας». Οι δυο τους συμφώνησαν «να αποφύγουν εντάσεις».

«Η συνομιλία υπήρξε άμεση και χωρίς περιστροφές και διεξήχθη χωρίς εκνευρισμό. Θεωρήθηκε σημαντικό να αποφευχθούν οι εντάσεις», αναφέρει ο αρχηγός του φινλανδικού κράτους σε ανακοίνωση που εκδόθηκε από την προεδρία.

Την είδηση για την τηλεφωνική συνομιλία των προέδρων Νιινίστο και Πούτιν μετέδωσε και το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Interfax επικαλούμενο το πρακτορείο Bloomberg.

Το 'πε και το 'κανε ο Πούτιν: Έκοψε το ρωσικό ρεύμα στη Φινλανδία

Νωρίτερα έγινε γνωστό ότι η Μόσχα έκανε την προειδοποίησή της προς την Φινλανδία πράξη και έτσι διέκοψε τις εξαγωγές ηλεκτρικού ρεύματος προς τη γειτονική της χώρα κατά τη διάρκεια της νύχτας της Παρασκευής. Είχε προηγηθεί και η σχετικά ανακοίνωση προς αυτήν την κατεύθυνση από τον ρωσικό πάροχο, δήλωσε στο AFP αξιωματούχος του φορέα διαχείρισης του φινλανδικού δικτύου ηλεκτροδότησης.

Πιο συγκεκριμένα, η επιχείρηση που είναι υπεύθυνη για τις πωλήσεις ρωσικού ηλεκτρικού ρεύματος στην Φινλανδία, η RAO Nordic, είχε ανακοινώσει χθες την πρόθεσή της να σταματήσει τις παραδόσεις της τα μεσάνυχτα, επικαλούμενη ληξιπρόθεσμες οφειλές, την ώρα που η Φινλανδία ετοιμάζεται να ανακοινώσει την υποψηφιότητά της για ένταξη στο NATO.

Η Μόσχα θα απαντήσει αν το NATO μεταφέρει πυρηνικές δυνάμεις πιο κοντά στα σύνορα της

Την ίδια ώρα η Ρωσία διαμηνύει ότι θα λάβει επαρκή προληπτικά μέτρα αν το NATO αναπτύξει πυρηνικές δυνάμεις και υποδομή πιο κοντά στα σύνορα της Ρωσίας, μετέδωσαν ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων, επικαλούμενα σημερινές δηλώσεις του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας Αλεξάντερ Γκρούσκο.

«Θα χρειαστεί να απαντήσουμε (...) λαμβάνοντας επαρκή προληπτικά μέτρα, τα οποία θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα της αποτροπής», μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων Interfax, επικαλούμενο τις δηλώσεις του Γκρούσκο.

Η Μόσχα δεν έχει εχθρικές προθέσεις προς την Φινλανδία και την Σουηδία και δεν βλέπει αυτές οι δύο χώρες να έχουν «πραγματικούς» λόγους για να ενταχθούν στο NATO, πρόσθεσε ο Γκρούσκο.

Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας επανέλαβε επίσης προηγούμενη δήλωση του Κρεμλίνου ότι η απάντηση της Μόσχας σε πιθανή επέκταση του NATO θα εξαρτηθεί από το πόσο κοντά η συμμαχία θα μεταφέρει στρατιωτικά μέσα προς τη Ρωσία και από το ποια υποδομή θα αναπτύξει.

Το σχέδιο της Φινλανδίας να υποβάλει αίτημα ένταξης στο NATO, το οποίο ανακοινώθηκε την Πέμπτη, ενώ αύριο Κυριακή αναμένεται να ανακοινωθεί η επίσημη απόφαση του Ελσίνκι σχετικά με το θέμα αυτό, και η αναμενόμενη πιθανότητα η Σουηδία να ακολουθήσει, θα επιφέρουν την επέκταση της δυτικής στρατιωτικής συμμαχίας που ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είχε στόχο να αποτρέψει.

Η Φινλανδία ένα βήμα πριν την ένταξη στο ΝΑΤΟ - Τελευταίο εμπόδιο... η Τουρκία

Η Φινλανδία φαίνεται να βρίσκεται ένα μόλις βήμα πριν από την της ένταξη της στο ΝΑΤΟ, ενώ η Σουηδία δείχνει έτοιμη να ακολουθήσει το παράδειγμά της. Μία τέτοια εξέλιξη θα ανέτρεπε όλα όσα ήθελε η Μόσχα στην περιοχή της Βαλτικής και ίσως θα έφερνε μία νέα αντίδραση Πούτιν. Σε κάθε περίπτωση, η έντακη των δύο χωρών στη συμμαχία φαίνεται να κολλά στην Τουρκία, με τον πρόεδρο Ερντογάν να δηλώνει ξεκάθαρα αντίθετος στην διαδικασία και τις ΗΠΑ να τονίζουν ότι θέλουν διευκρινήσεις. Σημειώνεται ότι για να ενταχθεί μία νέα χώρα στο ΝΑΤΟ όλα τα μέλη πρέπει να είναι σύμφωνα.

Το θέμα της ένταξης θα τεθεί επί τάπητος στη διήμερη σύνοδο των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ στο Βερολίνο, που θα ξεκινήσει σήμερα Σάββατο με δείπνο εργασίας, στην οποία θα συμμετάσχει και ο Ελληνας υπουργός Νίκος Δένδιας, ενώ έχουν προσκληθεί οι ΥΠΕΞ της Φινλανδίας και της Σουηδίας.

Γιατί η Φινλανδία και η Σουηδία δεν έχουν ήδη ενταχθεί στο ΝΑΤΟ;

Ενώ άλλες σκανδιναβικές χώρες όπως η Νορβηγία, η Δανία και η Ισλανδία ήταν αρχικά μέλη της συμμαχίας, η Σουηδία και η Φινλανδία δεν προσχώρησαν στο σύμφωνο για ιστορικούς και γεωπολιτικούς λόγους. Τόσο η Φινλανδία, η οποία κήρυξε την ανεξαρτησία της από τη Ρωσία το 1917 μετά την επανάσταση των Μπολσεβίκων, όσο και η Σουηδία υιοθέτησαν ουδέτερη στάση εξωτερικής πολιτικής κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, αρνούμενες να ευθυγραμμιστούν με τη Σοβιετική Ένωση ή τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Για τη Φινλανδία, αυτό αποδείχθηκε πιο δύσκολο, καθώς μοιραζόταν ένα τεράστιο σύνορο με την σιβιετική υπερδύναμη. Για να διατηρήσουν την ειρήνη, οι Φινλανδοί υιοθέτησαν στάση γνωστή ως «Φινλανδοποίηση», κατά την οποία οι ηγέτες προσχωρούσαν κατά καιρούς στις σοβιετικές απαιτήσεις.

Οι αποστάσεις που κρατούσαν οι δύο χώρες έληξαν ουσιαστικά με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Εντάχθηκαν ταυτόχρονα στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 1995 και ευθυγράμμισαν σταδιακά τις αμυντικές τους πολιτικές με τη Δύση, αποφεύγοντας ωστόσο να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ.

Όπως τονίζει το CNN, κάθε χώρα είχε διαφορετικούς λόγους για να αποφύγει την υπογραφή του συμφώνου του ΝΑΤΟ παράλληλα με την ΕΕ. Για τη Φινλανδία, ο λόγος ήταν περισσότερο γεωπολιτικός. Η ρωσική απειλή είναι πιο απτή χάρη στα κοινά σύνορα των δύο χωρών μήκους 830 μιλίων.

Από την άλλη πλευρά, η γεωγραφία της Σουηδίας την τοποθετεί στο ίδιο «στρατηγικό περιβάλλον» με τους φιλελεύθερους δημοκρατικούς γείτονές της. Η Φινλανδία και η Σουηδία απολαμβάνουν μια στενή εταιρική σχέση εδώ και δεκαετίες, με τη Στοκχόλμη να θεωρεί την απόφασή της να μην ενταχθεί στο ΝΑΤΟ ως έναν τρόπο να βοηθήσει να μην τεταθούν τα πνεύματα μεταξύ Μόσχας και Ελσίνκι. Τώρα, όμως , η Σουηδία είναι πιθανό να ακολουθήσει το παράδειγμα της Φινλανδίας.

«Μοιραζόμαστε την ιδέα ότι η στενή συνεργασία θα ωφελήσει και τους δύο μας», δήλωσε η σημερινή πρωθυπουργός της Σουηδίας Μαγκνταλένα Άντερσον σε συνέντευξη Τύπου τον περασμένο μήνα μαζί με τη Φινλανδή ομόλογό της, Σάνα Μάριν.

Τι συνεπάγεται η ένταξη στο ΝΑΤΟ;

Ο λόγος για τον οποίο οι περισσότερες χώρες εντάσσονται στο ΝΑΤΟ είναι το άρθρο 5 της Βορειοατλαντικής Συνθήκης, το οποίο ορίζει ότι όλοι οι υπογράφοντες θεωρούν ότι η επίθεση εναντίον ενός αποτελεί επίθεση εναντίον όλων. Το άρθρο 5 αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της συμμαχίας από τότε που ιδρύθηκε το ΝΑΤΟ το 1949 ως αντίβαρο στη Σοβιετική Ένωση.

Το νόημα της συνθήκης, και συγκεκριμένα του άρθρου 5, ήταν να αποτρέψει τους Σοβιετικούς από το να επιτίθενται σε δημοκρατίες που δεν διέθεταν μεγάλη στρατιωτική ισχύ. Το άρθρο 5 εγγυάται ότι οι πόροι ολόκληρης της συμμαχίας - συμπεριλαμβανομένου του στρατού των ΗΠΑ - μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προστασία οποιουδήποτε μεμονωμένου έθνους-μέλους, όπως μικρότερες χώρες που θα ήταν ανυπεράσπιστες χωρίς τους συμμάχους τους. Η Ισλανδία, για παράδειγμα, δεν έχει μόνιμο στρατό.

Ο πρώην Σουηδός πρωθυπουργός Μπιλντ δήλωσε στο CNN ότι δεν βλέπει να δημιουργούνται νέες μεγάλες στρατιωτικές βάσεις σε καμία από τις δύο χώρες σε περίπτωση που ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Είπε επίσης ότι η ένταξη στη συμμαχία θα σήμαινε πιθανότατα περισσότερη κοινή στρατιωτική εκπαίδευση και σχεδιασμό μεταξύ της Φινλανδίας, της Σουηδίας και των 30 σημερινών μελών του ΝΑΤΟ. Οι σουηδικές και φινλανδικές δυνάμεις θα μπορούσαν επίσης να συμμετάσχουν σε άλλες επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ σε όλο τον κόσμο, όπως αυτές στις χώρες της Βαλτικής, όπου σε αρκετές βάσεις υπάρχουν πολυεθνικά στρατεύματα.

«Θα υπάρξουν προετοιμασίες για απρόβλεπτες καταστάσεις», δήλωσε ο Μπιλντ. «Η πραγματική αλλαγή όμως θα είναι αρκετά περιορισμένη».

Πώς βλέπει το ΝΑΤΟ η Ρωσία

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν βλέπει το ΝΑΤΟ ως έναν οργανισμό που στοχεύει να χτυπήσει τη Ρωσία. Πριν από την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, κατέστησε σαφές ότι πιστεύει πως το ΝΑΤΟ είχε πλησιάσει πολύ κοντά στη Ρωσία και θα έπρεπε να απογυμνωθεί στα σύνορά του της δεκαετίας του 1990, προτού προσχωρήσουν στη στρατιωτική συμμαχία ορισμένες χώρες που είτε γειτονεύουν με τη Ρωσία είτε ήταν πρώην σοβιετικά κράτη.

Η επιθυμία της Ουκρανίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και η ιδιότητά της ως εταίρου του ΝΑΤΟ -που θεωρείται ως ένα βήμα στο δρόμο προς την ενδεχόμενη πλήρη ένταξη- ήταν ένα από τα πολυάριθμα παράπονα που επικαλέστηκε ο Πούτιν σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσει την εισβολή της χώρας του στη γείτονά της.

Η ειρωνεία είναι ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει, ουσιαστικά, δώσει στο ΝΑΤΟ έναν νέο σκοπό.
«Το άρθρο 5 επανήλθε στο παιχνίδι και οι άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι χρειαζόμαστε το ΝΑΤΟ λόγω μιας πιθανής ρωσικής απειλής», δήλωσε ο Στουμπ σε συνέντευξή του στο CNN πριν από την εισβολή.

Γιατί ο πόλεμος στην Ουκρανία άλλαξε τα πάντα

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ήταν το γεγονός που ώθησε τη Σουηδία και τη Φινλανδία να τραβήξουν τη σκανδάλη για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Αν το Κρεμλίνο ήταν πρόθυμο να εισβάλει στην Ουκρανία, μια χώρα με 44 εκατομμύρια ανθρώπους, ΑΕΠ περίπου 516 εκατομμυρίων δολαρίων και ένοπλες δυνάμεις 200.000 ενεργών στρατιωτών, τι θα εμπόδιζε τον Πούτιν να εισβάλει σε μικρότερες χώρες όπως η Φινλανδία στη Σουηδία; Αυτό φαίνεται να σκέφτονται οι κατοίκοι των δύο χωρών.

«Όλα άλλαξαν όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία», δήλωσε η πρωθυπουργός της Φινλανδίας, Μάριν τον Απρίλιο. «Η νοοτροπία των ανθρώπων στη Φινλανδία, αλλά και στη Σουηδία άλλαξε και μετατοπίστηκε πολύ δραματικά».

Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, η δημόσια υποστήριξη για την ένταξη στο ΝΑΤΟ στη Φινλανδία έχει εκτοξευθεί από περίπου 30% σε σχεδόν 80% σε ορισμένες δημοσκοπήσεις. Η πλειοψηφία των Σουηδών εγκρίνει επίσης την ένταξη της χώρας τους στη συμμαχία, σύμφωνα με τις εκεί δημοσκοπήσεις.

«Η ένταξή μας στο ΝΑΤΟ αποφασίστηκε στις 24 Φεβρουαρίου, στις 5 το πρωί, όταν ο Πούτιν και η Ρωσία επιτέθηκαν στην Ουκρανία» δήλωσε ο Στουμπ. «Η Φινλανδία και η Σουηδία δεν θα είχαν ενταχθεί χωρίς αυτή την επίθεση».

Αξιωματούχοι τόσο στη Σουηδία όσο και στη Φινλανδία έχουν επίσης εκφράσει την απογοήτευσή τους για το γεγονός ότι, κατά την προετοιμασία του πολέμου στην Ουκρανία, η Ρωσία προσπάθησε να ζητήσει εγγυήσεις ασφαλείας από το ΝΑΤΟ ότι η συμμαχία θα σταματήσει να επεκτείνεται προς ανατολάς. Μια τέτοια παραχώρηση, ωστόσο, θα έδινε ουσιαστικά στη Ρωσία την εξουσία να υπαγορεύει την εξωτερική πολιτική των γειτόνων της, αφαιρώντας τους τη δυνατότητα να επιλέγουν οι ίδιοι τους συμμάχους και τους εταίρους τους.

Η Ρωσία, δήλωσε στο CNN ο Σουηδός υπουργός Άμυνας Peter Hultqvist, θέλει «πραγματική επιρροή στις επιλογές ασφαλείας στην Ευρώπη». «Θέλουν επιρροή στις χώρες της γειτονιάς. Και αυτό είναι εντελώς απαράδεκτο για τη Σουηδία».

Οι τελευταίες εξελίξεις

Η κυβέρνηση της Φινλανδίας διαμύνησε την Πέμπτη την πρόθεσή της χώρας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Η Σουηδία αναμένεται να ακολουθήσει το παράδειγμά της, ενδεχομένως από τη Δευτέρα, σύμφωνα με τον Μπιλντ. Η Φινλανδία δήλωσε ότι ελπίζει να υποβάλει αίτηση ένταξης «χωρίς καθυστέρηση» και να ολοκληρώσει τα βήματα που πρέπει να κάνει σε εθνικό επίπεδο «τις επόμενες δύο ημέρες». Αυτό θα περιλαμβάνει μια ψηφοφορία στο φινλανδικό κοινοβούλιο, το οποίο τελικά ψηφίζει για την απόφαση σχετικά με την ένταξη.

Διπλωμάτες του ΝΑΤΟ δήλωσαν στο Reuters ότι η επικύρωση των νέων μελών μπορεί να διαρκέσει ένα χρόνο, καθώς τα νομοθετικά σώματα και των 30 σημερινών μελών πρέπει να εγκρίνουν τους νέους αιτούντες. Και οι δύο χώρες πληρούν ήδη πολλά από τα κριτήρια ένταξης, τα οποία περιλαμβάνουν την ύπαρξη ενός λειτουργικού δημοκρατικού πολιτικού συστήματος βασισμένου στην οικονομία της αγοράς, τη δίκαιη μεταχείριση των μειονοτικών πληθυσμών, τη δέσμευση για ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων, την ικανότητα και την προθυμία για στρατιωτική συνεισφορά στις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ και τη δέσμευση για δημοκρατικές σχέσεις και θεσμούς μεταξύ πολιτών και στρατιωτικών.Σουηδία και η Φινλανδία πληρούν τις προϋποθέσεις για την είσοδο στο ΝΑΤΟ παρόλο που η Τουρκιά δυσκολεύει τη διαδικασία.

Εν τω μεταξύ, και οι δύο χώρες θα πρέπει να βασίζονται στους σημερινούς συμμάχους και εταίρους τους για εγγυήσεις ασφαλείας. Η Σουηδία και η Φινλανδία έχουν λάβει διαβεβαιώσεις υποστήριξης από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γερμανία σε περίπτωση που δεχθούν επίθεση, ενώ ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον υπέγραψε αμοιβαίες συμφωνίες ασφαλείας με τους Φινλανδούς και Σουηδούς ομολόγους του αυτή την εβδομάδα.

Πώς αντέδρασε η Ρωσία;

Η Ρωσία κατακεραύνωσε την απόφαση. Το υπουργείο Εξωτερικών της ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι η Φινλανδία υιοθέτησε μια «ριζική αλλαγή» στην εξωτερική πολιτική που θα αναγκάσει τη Ρωσία να λάβει «μέτρα αντιποίνων, τόσο στρατιωτικής όσο και άλλης φύσης».

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι «η επέκταση του ΝΑΤΟ δεν κάνει τον κόσμο πιο σταθερό και ασφαλή». Πρόσθεσε ότι η αντίδραση της Ρωσίας θα εξαρτηθεί από το «πόσο μακριά και πόσο κοντά στα σύνορά μας θα κινηθεί η στρατιωτική υποδομή».

Η Ρωσία μοιράζεται σήμερα περίπου 755 μίλια χερσαίων συνόρων με πέντε μέλη του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τη συμμαχία. Η προσχώρηση της Φινλανδίας θα σήμαινε ότι ένα έθνος με το οποίο η Ρωσία μοιράζεται σύνορα 830 μιλίων θα γινόταν επισήμως στρατιωτικά ευθυγραμμισμένο με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αυτό δεν θα ήταν μόνο άσχημα νέα για το Κρεμλίνο, αλλά η προσθήκη της Φινλανδίας και της Σουηδίας θα ωφελούσε τη συμμαχία. Και οι δύο είναι σοβαρές στρατιωτικές δυνάμεις, παρά τους μικρούς πληθυσμούς τους.

Ωστόσο, ο Μπιλντ και ο Στουμπ, οι πρώην πρωθυπουργοί της Σουηδίας και της Φινλανδίας, πιστεύουν ότι μέχρι στιγμής η αντίδραση της Ρωσίας είναι σχετικά υποτονική. «Το Κρεμλίνο βλέπει την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ως μια σκανδιναβική λύση και, υπό αυτή την έννοια, όχι ως ριζική απειλή», δήλωσε ο  Στουμπ . «Δεν ανησυχούμε πάρα πολύ».

Ο Στουμπ και ο Μιλντ δήλωσαν ότι πιστεύουν ότι η Μόσχα βλέπει τελικά τις δύο χώρες ως αξιόπιστους γείτονες, παρά την απόφασή τους να ενταχθούν σε μια συμμαχία που υποστηρίζεται από την Ουάσιγκτον. «Το γεγονός ότι η Φινλανδία και η Σουηδία είναι μέρος της Δύσης δεν αποτελεί έκπληξη», δήλωσε ο Μπιλντ.