Η Ρωσία ξεπερνά το αρχικό οικονομικό σοκ των κυρώσεων - Ποια είναι τα σενάρια για την ύφεση

Με τις κυρώσεις που επέβαλε η Δύση στη Ρωσία, αμέσως μετά την εισβολή της στην Ουκρανία, στόχος ήταν να προκληθεί ένα πολύ μεγάλο πλήγμα στην οικονομία της που θα δυσκόλευε και τη διεξαγωγή του πολέμου.

Αναλυτές που μίλησαν στο CNBC, σημειώνουν ότι η ρωσική οικονομία αντιμετωπίζει δυσκολίες, κυρίως λόγω της έλλειψης πρώτων υλών που προκαλούν οι κυρώσεις, αλλά έχει συνέλθει από το αρχικό σοκ και σταδιακά η κατάστασή της βελτιώνεται σε διάφορα επίπεδα.

Την περασμένη Τετάρτη, η στατιστική υπηρεσία της Ρωσίας ανακοίνωσε ότι η οικονομία της αναπτύχθηκε με ετήσιο ρυθμό 3,5% στο πρώτο τρίμηνο του 2021 έναντι 4% στο τελευταίο τρίμηνο του 2021, γράφει το imerisia.gr.

Ωστόσο, η αύξηση του ΑΕΠ είχε σημειωθεί σε σημαντικό βαθμό πριν την εισβολή στην Ουκρανία και τις κυρώσεις που ακολούθησαν, ενώ για το σύνολο του 2022 η πιο πρόσφατη πρόβλεψη της ρωσικής κεντρικής τράπεζας ήταν ότι το ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 8% έως 10%.

Στην αύξηση του ΑΕΠ στο πρώτο τρίμηνο συνέβαλαν πολύ η παραγωγή ορυκτών, στα οποία περιλαμβάνονται το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, που ενισχύθηκε 8,5%, ενώ και η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε 5,1%.

Επιβράδυνση του πληθωρισμού

Η Ρωσία θεωρεί ότι έχει καταφέρει να αποφύγει μία χρηματοπιστωτική κρίση καθώς το ρούβλι έχει ανατιμηθεί θεαματικά το τελευταίο διάστημα και βασικά οικονομικά στοιχεία κινούνται θετικά.

Αν και ο πληθωρισμός στη Ρωσία παραμένει υψηλός, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι αυξήσεις τιμών επιβραδύνονται, ενώ το ρούβλι από τα ιστορικά χαμηλά επίπεδα που είχε υποχωρήσει τον Μάρτιο έχει γίνει το νόμισμα με τη μεγαλύτερη ανατίμηση φέτος.

Οι δείκτες οικονομικής δραστηριότητας βελτιώνονται, ενώ η Μόσχα έχει καταφέρει έως τώρα να αποφύγει μία χρεοκοπία για τα ομόλογά της σε ξένο νόμισμα παρά το «πάγωμα» ενός μεγάλου ποσοστού του συναλλαγματικού αποθέματός της λόγω των κυρώσεων.

Ο ετήσιος πληθωρισμός αυξήθηκε στο 17,8% τον Απρίλιο, που είναι υψηλό επίπεδο δύο δεκαετιών, από 16,7% τον Μάρτιο, αλλά οι αυξήσεις τιμών φαίνεται ότι αποκλιμακώνονται σε μηνιαία βάση. Ο δείκτης τιμών καταναλωτή αυξήθηκε 7,6% μέσα στον Μάρτιο (σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα), αλλά τον Απρίλιο η αύξησή του ήταν 1,6%, ενώ οι τιμές των προϊόντων εκτός των τροφίμων αυξήθηκαν μόλις 0,5% από 11,3% τον Μάρτιο.

Αναστροφή της αύξησης των επιτοκίων

Οι αυξήσεις τιμών τους επόμενους μήνες αναμένεται να είναι συγκρατημένες και αυτό, σε συνδυασμό με την ενίσχυση του ρουβλιού, επιτρέπει στην κεντρική τράπεζα της Ρωσίας να συνεχίσει την αναστροφή της έκτακτης, λόγω των κυρώσεων, αύξησης του βασικού επιτοκίου της, πιθανόν με μία νέα μείωση κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες τον Ιούνιο.

Στα τέλη Φεβρουαρίου, η κεντρική τράπεζα αύξησε το βασικό επιτόκιο από το 9,5% στο 20%, προκειμένου να σώσει το ρούβλι, ενώ στη συνέχεια το μείωσε σταδιακά στο 14%.

«Τα σημερινά στοιχεία για τον πληθωρισμό θα συνεχίσουν να στηρίζουν την εκτίμηση της κεντρικής τράπεζας ότι έχει περάσει η οξεία φάση της ρωσικής κρίσης», ανέφερε οικονομολόγος για τις αναδυόμενες αγορές την περασμένη εβδομάδα, προσθέτοντας ότι «είναι πιθανό πως οι τιμές καταναλωτή θα αυξηθούν λιγότερο από 1% σε μηνιαία βάση τον Μάιο και ότι ο πληθωρισμός θα κορυφωθεί σε ένα επίπεδο λίγο κάτω από το 20% αργότερα φέτος».

Το δολάριο υποχώρησε 17% σε σχέση με το ρούβλι

Η επιβράδυνση του πληθωρισμού οφείλεται στην ισχυρή ανατίμηση του ρωσικού νομίσματος που περιορίζει τις τιμές των εισαγωγών. Στις αρχές της εβδομάδας, η ισοτιμία του διαμορφωνόταν σε λίγο πάνω από 62 ρούβλια ανά δολάριο, ενώ είχε βυθιστεί έως τα 150 ανά δολάριο στις 7 Μαρτίου, μετά την ανακοίνωση των διεθνών κυρώσεων κατά της Μόσχας.

Αν και το δολάριο είναι πολύ ισχυρό φέτος, λόγω του ρόλου που έχει ως ασφαλές καταφύγιο σε περιόδους κρίσης και της αύξησης των επιτοκίων από τη Fed, σε σχέση με το ρούβλι είχε υποχωρήσει σχεδόν 17% από την αρχή του έτους.

O ρόλος των capital control

Βεβαίως, σε αυτή την εξέλιξη συνέβαλαν καθοριστικά οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls), όπως η υποχρέωση των εταιρειών να μετατρέπουν το 80% των συναλλαγματικών εσόδων τους σε ρούβλια και οι περιορισμοί στη μεταφορά ξένων νομισμάτων στο εξωτερικό, με πλαφόν τα 10.000 δολάρια τον μήνα. Το πλαφόν αυτό αυξήθηκε, πάντως, στα 50.000 δολάρια στις αρχές της εβδομάδας καθώς βελτιώθηκε η συναλλαγματική θέση της χώρας.

«Η ρωσική οικονομία συνεχίζει να ανακάμπτει από το αρχικό σοκ στα τέλη Φεβρουαρίου και τις αρχές Μαρτίου», ανέφερε οικονομολόγος της Goldman Sachs σε σημείωμά του. «Οι ανησυχίες για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα υποχωρούν, το ρούβλι έχει ενισχυθεί στα επίπεδα των αρχών του 2020», πρόσθεσε.

Από την άλλη πλευρά, ο επικεφαλής επενδύσεων της Syz Bank δήλωσε ότι αν και η ρωσική κεντρική τράπεζα έχει αναπτύξει μία σειρά εργαλείων για να διατηρηθεί η αξία του ρουβλιού, πολλοί λίγοι άνθρωποι έξω από τη Ρωσία «θέλουν να αγοράσουν έστω και ένα ρούβλι εκτός αν είναι απόλυτα αναγκαίο» και ότι οι μεσίτες «δεν θεωρούν πλέον το ρούβλι ως ένα ελεύθερα διαπραγματευόμενο νόμισμα».

«Αν η Ρωσία καταφέρει να βρει μία λύση στο πρόβλημα της Ουκρανίας με συνακόλουθη την απόσυρση των κυρώσεων και να αποκαταστήσει εμπορικές σχέσεις με τη Δύση, το ρούβλι μπορεί ενδεχομένως να διατηρήσει το τρέχον επίπεδό του. Από την άλλη πλευρά, αν τα μέτρα αρθούν χωρίς μία λύση στο ουκρανικό, το ρούβλι θα μπορούσε να καταρρεύσει, οδηγώντας σε μία έκρηξη του εγχώριου πληθωρισμού και μία βαθιά οικονομική ύφεση στη Ρωσία», πρόσθεσε.

Βελτίωση του δείkτη PMI

Ο δείκτης υπεύθυνων προμηθειών (PMI), που παρακολουθείται στενά καθώς αντανακλά την πορεία των επιχειρήσεων, δείχνει επίσης κάποια βελτίωση. Μετά τη βουτιά του από τις 48,6 μονάδες τον Φεβρουάριο στις 44,1 τον Μάρτιο – με τις τιμές κάτω από τις 50 μονάδες να υποδηλώνουν μείωση της παραγωγής – τον Απρίλιο αυξήθηκε ξανά στις 48,2 μονάδες, κάτι που οφείλεται κυρίως στη βελτίωση των επιπέδων παραγωγής και τη μείωση του χρόνου παράδοσης από τους προμηθευτές, σύμφωνα με την Goldman Sachs.

«Οι χρηματοπιστωτικές συνθήκες στη Ρωσία βελτιώθηκαν κυρίως λόγω τη μείωσης των spreads για τα CDS (ασφάλιστρα για τον κίνδυνο χρεοκοπίας) καθώς η Ρωσία πλήρωσε το κεφάλαιο και τους τόκους για ευρωομόλογα που είχε εκδώσει σε δολάρια, σημείωσε αναλυτής της Goldman.

Πούτιν: Απέτυχε ο οικονομικός πόλεμος της Δύσης

H βελτίωση των στοιχείων οδήγησε τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, να ισχυριστεί πως ο «ο οικονομικός κεραυνοβόλος πόλεμος» της Δύσης απέτυχε.

Ωστόσο, αναφέρει το CNBC, αν και η Ρωσία φαίνεται να έχει αποφύγει μία οικονομική κατάρρευση, οι μακροπρόθεσμες προοπτικές είναι λιγότερο αισιόδοξες.

«Αγκάθι» η έλλειψη πρώτων υλών

Μία έρευνα της ρωσικής κεντρικής τράπεζας σε περισσότερες από 13.000 επιχειρήσεις αποκάλυψε πρόσφατα ότι πολλές από αυτές είχαν ήδη προβλήματα με τις εισαγωγές προϊόντων, όπως, μεταξύ άλλων, ανταλλακτικά αυτοκινήτων και μικροτσίπ, ενώ οι ελλείψεις πρώτων υλών αναγκάζουν ορισμένες εταιρείες να αναστείλουν τη λειτουργία των εργοστασίων τους ή να αναζητήσουν πόρους από αλλού.

Η αναπληρώτρια επικεφαλής οικονομολόγος του Institute of International Finance (IIF), Ελίνα Ριμπάκοβα, δήλωσε στο BBC την περασμένη εβδομάδα ότι οι «επιφανειακοί» οικονομικοί δείκτες δεν σημαίνουν πολλά για όσους βρίσκονται στη χώρα, όπου η ασφάλεια για την απασχόληση παραμένει θολή για πολλούς Ρώσους.

«Εντός της φετινής χρονιάς, θα δούμε την επίπτωση στη ρωσική οικονομία καθώς οι εταιρείες αρχίζουν να ξεμένουν από εξαρτήματα ή εξοπλισμό και πρέπει να αρχίσουν να απολύουν κόσμο ή να τον θέτουν σε διαθεσιμότητα», δήλωσε σε άλλη συνέντευξη που έδωσε την περασμένη εβδομάδα.