Τελικά υπάρχουν εξωγήινοι; Επιστήμονες εντόπισαν από πού προήλθε το διάσημο ραδιοσήμα Wow! Signal

Επιστήμονες πιθανώς εντόπισαν την προέλευση του Wow! Signal (Σήμα Ουάου!), του πιο διάσημου εξωγήινου ραδιοσήματος στην ιστορία, καθιστώντας το ιδανικό υποψήφιο για μελλοντική έρευνα και παρατηρήσεις στο πλαίσιο της αναζήτησης εξωγήινης νοημοσύνης (SETI).

Το διάσημο και, σε μεγάλο βαθμό, ακόμα μυστηριώδες, σήμα «Wow!» (Wow! Signal) που «έπιασε» για λίγο ραδιοτηλεσκόπιο τη νύχτα της 15ης Αυγούστου 1977, μπορεί να προήλθε από ένα άστρο σαν τον Ήλιο, που βρίσκεται σε απόσταση 1.800 ετών φωτός από εμάς, στον αστερισμό του Τοξότη. Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο The International Journal of Astrobiology, υποδηλώνει ότι το διάσημο σήμα θα μπορούσε κάλλιστα να προέρχεται από ένα αστέρι που βρίσκεται στον αστερισμό του Τοξότη και είναι παρόμοιο με τον δικό μας Ήλιο.

Τι είναι το Wow! Signal;

Το σήμα εντοπίστηκε κατά τη διάρκεια μιας έρευνας SETI στο τηλεσκόπιο Big Ear του Ohio State University. Ήταν πολύ ισχυρό μα πολύ σύντομο, καθώς είχε διάρκεια μόλις 1 λεπτό και 12 δευτερόλεπτα. Το σήμα, το οποίο ανιχνεύθηκε για μια περίοδο 72 δευτερολέπτων (τόσο ήταν το χρονικό διάστημα που το τηλεσκόπιο ήταν ικανό να παρατηρήσει, και πιθανότατα διήρκεσε περισσότερο), έγινε τότε αντιληπτό από τον αστρονόμο Jerry R. Ehman, ο οποίος, όταν εξέτασε την εκτύπωση των δεδομένων, κύκλωσε το σήμα, σημειωμένο με την ακολουθία 6EQUJ5 και έγραψε «Wow!» στη σελίδα, δίνοντας στο σήμα το όνομά του. Σημειώνεται πως το εν λόγω τηλεσκόπιο έψαχνε για μηνύματα στη μπάντα ηλεκτρομαγνητικών συχνοτήτων των 1420.4056 megahertz, που παράγεται από το υδρογόνο.

Πολλοί ειδικοί έχουν διατυπώσει υποθέσεις που θα μπορούσαν να εξηγήσουν από πού προήλθε, οι περισσότερες από τις οποίες προσπάθησαν να τους αποδώσουν μια κοσμική προέλευση. Ως γνωστόν, μια θεωρία που προτάθηκε το 2017 υποστήριζε ότι θα μπορούσε να έχει παραχθεί από ένα νέφος υδρογόνου που περιβάλλει δύο κομήτες στην περιοχή, αλλά αυτό διαψεύστηκε για διάφορους λόγους, όπως ότι οι κομήτες δεν εκπέμπουν τόσο ισχυρά ραδιοσήματα σε αυτές τις συχνότητες και ότι η τοποθεσία δεν ταιριάζει.

Θα μπορούσαν να είναι εξωγήινοι;

Αυτή είναι μια πιθανότητα που αναφέρεται συχνά, αν και απέχει πολύ από το να επιβεβαιωθεί. Τεχνικά εξακολουθεί να είναι πιθανό να μεταδόθηκε από τη Γη και απλώς να αντανακλάται από κάποιο κομμάτι διαστημικών σκουπιδιών, αν και αυτό εξακολουθεί να είναι απίθανο, καθώς η συχνότητα ανήκει στο προστατευόμενο φάσμα όπου αποκλείονται οι εκπομπές που προέρχονται από τη Γη.

Αλλά αν έγινε από εξωγήινους, γιατί έχει σταλεί μόνο μία φορά;

Αυτό εξακολουθεί να είναι πιθανό. Όπως σημειώνεται σε αυτή τη νέα μελέτη, η ανθρωπότητα έχει στείλει μόνο λίγα ραδιοσήματα με στόχο να φτάσει σε έναν προηγμένο εξωγήινο πολιτισμό. Ως εκ τούτου, είναι πιθανό ότι μια άλλη ευφυής φυλή θα μπορούσε να έχει κάνει κάτι παρόμοιο και να έχει στείλει μόνο μερικά σήματα.

Η μελέτη

Ένα από τα μεγάλα ερωτήματα γύρω από το Wow! Signal ήταν πάντα το από πού προήλθε. Για πολύ καιρό θεωρούνταν ότι προερχόταν από κάπου στον αστερισμό του Τοξότη, αλλά οι προσπάθειες να περιοριστεί περισσότερο από δύο συγκεκριμένες περιοχές του διαστήματος απέβησαν άκαρπες.

Αυτό όμως που έκανε αυτή η μελέτη ήταν να λειτουργήσει με την υπόθεση ότι, αν όντως προήλθε από έναν προηγμένο και ευφυή εξωγήινο πολιτισμό, τότε πρέπει να ζει κάπου. Κατά πάσα πιθανότητα, θα ζούσαν σε έναν εξωπλανήτη παρόμοιο με τη Γη.

Για να το περιορίσουν, οι ερευνητές έκαναν χρήση του Αρχείου Gaia της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας, το οποίο περιέχει δεδομένα σχετικά με τις συμπερασματικές θέσεις, τις κινήσεις, τη φωτεινότητα και άλλα αντικείμενα στον Γαλαξία μας και πέρα από αυτόν. Χρησιμοποίησαν τις αρχικές εκτιμήσεις που περιόρισαν την προέλευση του σήματος σε δύο περιοχές και πρόσθεσαν έναν αριθμό παραμέτρων και μεταβλητών. Συγκεκριμένα, περιορίστηκαν σε ένα συγκεκριμένο είδος άστρου που είναι του ίδιου τύπου με τον Ήλιο, καθώς ο Ήλιος είναι το μόνο άστρο που έχει επιβεβαιωθεί ότι μπορεί να υποστηρίξει ζωή.

Με όλες αυτές τις παραμέτρους, οι ερευνητές κατάφεραν να καταλήξουν σε 38 υποψήφια αστέρια. Στη συνέχεια, όταν προσδιόρισαν τα αστέρια που μοιάζουν με τον Ήλιο, περιορίστηκαν σε ένα μόνο αστέρι, το οποίο ονομάστηκε 2MASS 19281982-2640123. Επομένως, αν υπάρχει ένας εξωπλανήτης ικανός να υποστηρίξει έναν ευφυή πολιτισμό, υπάρχει πιθανότητα να βρίσκεται εδώ, στο αστέρι 2MASS 19281982-2640123.

Βέβαια υπήρχαν και άλλα αστέρια που ήταν πιθανοί υποψήφιοι, αλλά ήταν λιγότερο πιθανοί λόγω έλλειψης δεδομένων.  Με άλλα λόγια, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει στόχο για περαιτέρω μελέτη, ή ακόμα και για αποστολή σημάτων.

Οι αντιδράσεις

Όπως είναι λογικό, πρόκειται για μια συναρπαστική ανακάλυψη στον τομέα της SETI, καθώς πρόκειται για τον ισχυρότερο υποψήφιο για μια γνήσια εξωγήινη εκπομπή. Ο ρωσοϊσραηλινός επιστήμονας και φιλάνθρωπος Yuri Milner, ιδρυτής της πρωτοβουλίας Breakthrough Initiatives, η οποία επιδιώκει την αναζήτηση ευφυούς εξωγήινης ζωής, σχολίασε στο Twitter ότι ήταν «ενδιαφέρον το γεγονός ότι υπάρχει ένα άστρο που μοιάζει με τον Ήλιο στο κατάλληλο μέρος για να είναι η πηγή του», αν και εξακολουθούσε να υιοθετεί μια πιο προσεκτική προσέγγιση και σημείωσε ότι μπορεί κάλλιστα να είναι απλώς ένα τεχνούργημα.

Επίσης, ο ισραηλινοαμερικανός αστρονόμος καθηγητής Avi Loeb του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, μια από τις κορυφαίες φωνές στον κόσμο στην SETI, εξέφρασε επίσης μια επιφυλακτική προσέγγιση. «Η επιστήμη έχει να κάνει με την αναπαραγωγιμότητα των αποτελεσμάτων», εξήγησε σε μήνυμα του «Το Wow! Signal δεν επαναλήφθηκε και ως εκ τούτου είναι δύσκολο να συμπεράνουμε την προέλευσή του. Υπάρχουν προτάσεις ότι ήταν ανθρώπινης κατασκευής. Πρέπει να βρούμε περισσότερα σήματα αυτού του τύπου προτού συσχετίσουμε πιθανές εξηγήσεις».

Την επιφυλακτική προσέγγιση συμμερίστηκε και ο εκτελεστικός διευθυντής των Πρωτοβουλιών Breakthrough, Pete Worden. «Το Wow! Signal είναι ενδιαφέρον, αλλά όπως και άλλες ανιχνεύσεις... είναι πιθανότατα ραδιοπαρεμβολές ανθρώπινης παραγωγής», δήλωσε σε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα.

Ωστόσο, ο Worden σημείωσε επίσης ένα ζήτημα σχετικά με την εστίαση της ίδιας της μελέτης: Ότι και άλλοι τύποι άστρων θα μπορούσαν ενδεχομένως να φιλοξενήσουν ζωή, καθώς δεν υπάρχει κανένας λόγος να υποθέσουμε ότι η ζωή δεν μπορεί ή δεν υπάρχει σε περιβάλλοντα που διαφέρουν δραστικά από εκείνα της Γης που περιβάλλουν τον Ήλιο μας.

«Πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι η ζωή μπορεί να υπάρχει και υπάρχει κάτω από κρούστες πάγου στο δικό μας εξωτερικό ηλιακό σύστημα. Ορισμένες μετρήσεις δείχνουν ότι υπάρχει ζωή στην εχθρική ανώτερη ατμόσφαιρα της Αφροδίτης», εξήγησε ο Worden. «Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε πολλά για το πώς σχηματίζεται η ζωή ή πού μπορεί να αναπτυχθεί».

Με πληροφορίες από jpost.com