«Το καλοκαίρι θα είναι εφιαλτικό» - Η Βαρκελώνη παλεύει με την αναβίωση του μαζικού τουρισμού

Μετά τη χαλάρωση των μέτρων κατά της πανδημίας του κορονοϊού, οι τουρίστες επιστρέφουν στη Βαρκελώνη της Ισπανίας.

«Η Βαρκελώνη είναι προς πώληση, αλλά όχι για τους κατοίκους της», λέει στη Guardian η 61χρονη Silvia Mateu, η οποία ζει κοντά στη θάλασσα, στη Barceloneta τα τελευταία 47 χρόνια. Τα τελευταία δύο χρόνια η ισπανική πόλη, που προ – covid υποδεχόταν περίπου 30 εκατομμύρια τουρίστες τον χρόνο, είδε τον τουρισμό της στο ναδίρ. 

Για πολλούς από τους κατοίκους της, η σχεδόν μηδενική προσέλευση τουριστών υπήρξε ανακούφιση, καθώς ανακάλυψαν εκ νέου σημεία της πόλης τους τα οποία ο μαζικός τουρισμός είχε καταστήσει «απαγορευμένες ζώνες». Την ίδια στιγμή, ωστόσο, δεκάδες μπαρ, εστιατόρια και καταστήματα έβαλαν λουκέτο, ανοίγοντας μία ετεροχρονισμένη συζήτηση σχετικά με την ανάγκη για διαφοροποίηση της τοπικής οικονομίας.

Έκτοτε, ιδίως στον κλάδο της τεχνολογίας, η Βαρκελώνη έχει σημειώσει κάποιες επιτυχίες στην προσέλκυση νεοφυών επιχειρήσεων καθώς, οι μεσογειακές ακτές της, θεωρούνται μία φθηνότερη και περισσότερο ελκυστική εναλλακτική από το Παρίσι ή το Βερολίνο. Από το Πάσχα του 2022, όμως, όταν ξεκίνησε να υποδέχεται ξανά μαζικά κύματα τουριστών, η συζήτηση για τη διαφοροποίηση της οικονομίας πνίγεται υπό τον ήχο των ταμειακών μηχανών που χτυπούν.

Την ικανοποίησή τους εκφράζουν, όπως είναι κατανοητό, επιχειρηματίες και εργαζόμενοι στον τομέα της φιλοξενίας, ο οποίος και υπέφερε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Όσοι επιβίωσαν από τα λουκέτα σχεδιάζουν, αυτή τη σεζόν, να πληρώσουν τα χρέη που συσσωρεύτηκαν. Αλλά δεν είναι όλοι ευχαριστημένοι.

«Δε θέλουμε η ζωή μας να είναι όπως στην πανδημία, αλλά αυτό το διάστημα μάς έδωσε την ευκαιρία να ανακαλύψουμε και άλλες δυνατότητες, εκτός μαζικού τουρισμού», λέει ο Marti Cuso, κάτοικος της γοτθικής συνοικίας της πόλης, που αποτελεί και την πιο πολυσύχναστη τουριστική περιοχή. «Είναι τόσο κορεσμένη από τουρίστες η γειτονιά μου που είναι αδύνατο να συναντήσεις κάποιον κάτοικο στο δρόμο. Είναι αδύνατον για τα παιδιά να βγουν να παίξουν ή ακόμη και να κοιμηθούν καλά. Τα δύο χρόνια της πανδημίας υπήρξαν δύσκολα, αλλά αποτέλεσαν και μία έως τότε χαμένη ευκαιρία να ξανανακαλύψουμε την πόλη».

Με τον Cuso συμφωνεί και ο Jordi Rabassa, δημοτικός σύμβουλος της συνοικίας Ciutat Vella, στην οποία περιλαμβάνεται η γοτθική συνοικία. «Δεν κάναμε ό,τι ήταν απαραίτητο ώστε να επιφέρουμε βαθιά και ουσιαστική αλλαγή στο οικονομικό μοντέλο. Έχω υποστηρίξει μία πιο στοχευμένη οικονομία, αλλά κολυμπούσα ενάντια στο ρεύμα. Πρέπει να εργαστούμε σκληρά ώστε να διασφαλίσουμε ότι η τελευταία διετία δεν ήταν απλώς μία οφθαλμαπάτη», δήλωσε στον ειδησεογραφικό ιστότοπο elDiario.es.

Ο Fermin Villar είναι πρόεδρος των Φίλων της La Rambla, του κεντρικού, δενδροφυτευμένου πεζόδρομου που είναι συνώνυμος του μαζικού τουρισμού της Βαρκελώνης. «Δεν μπορείς να φτιάξεις τη Βαρκελώνη χωρίς να φτιάξεις τη Rambla», λέει στη Guardina, επισημαίνοντας ότι, η πλειονότητα των καταστημάτων εστίασης στην περιοχή δεν απευθύνεται σε μόνιμους κατοίκους. «Δεν μπορούμε να πούμε σε ένα μπαρ πόσο να χρεώνει μια μπύρα, αλλά υπάρχουν λίγα που μπορούν να γίνουν χωρίς την καλή διάθεση του ιδιωτικού τομέα».

Τα σχόλια του Villar ενδεχομένως είναι αυτά που αγγίζουν την ουσία του προβλήματος: είναι πολλά τα συμφέροντα που εξαρτώνται και ευδοκιμούν από τον μαζικό τουρισμό και, φυσικά, δεν εξυπηρετούνται από το να αλλάξει οτιδήποτε στην κατάσταση. Εκείνοι που θέλουν αλλαγή, συχνά δεν έχουν την εξουσία να επηρεάσουν τη λήψη των αποφάσεων.

Η δήμαρχος της πόλης, Ada Colau, για παράδειγμα, θέλει να μπει πλαφόν στον αριθμό των επιβατών κρουαζιέρας που αποβιβάζονται κάθε μέρα. Ισχυρίζεται ότι από τα 3,1 εκατομμύρια που έφτασαν το 2019, το 40% πέρασε λιγότερο από τέσσερις ώρες στην πόλη. Όπως σημειώνει, οι τουρίστες των κρουαζιερόπλοιων επισκέπτονται κάθε φορά τα ίδια μέρη και τείνουν να μην ξοδεύουν αρκετά χρήματα στις τοπικές οικονομίες. Το λιμάνι της Βαρκελώνης, ωστόσο, βρίσκεται εκτός της δικαιοδοσίας της.

Μία άλλη κατηγορία τουριστών που εξοργίζει τους κατοίκους είναι οι νέοι που συρρέουν στην πόλη για τον ζεστό καιρό, τις παραλίες, τη νυχτερινή ζωή και τη σκηνή των φεστιβάλ. Η δήμαρχος της Βαρκελώνης επιχειρεί να πατάξει περίπου 6.000 μη αδειοδοτημένα τουριστικά διαμερίσματα, ωστόσο μία απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου που επιτρέπει σε ιστοσελίδες να διαφημίζουν παράνομα διαμερίσματα, την εμποδίζει.

Ο Xavier Marce, αρμόδιος δημοτικός σύμβουλος για τον τουρισμό, θέλει άνοδο των τιμολογίων στα ξενοδοχεία, ώστε να προσελκύουν πιο εύπορη πελατεία. Ωστόσο, η τιμολογιακή πολιτική των καταλυμάτων είναι εκτός της δικαιοδοσίας του.

Οι επανειλημμένοι ισχυρισμοί των αρχών σχετικά με την επιθυμία για προσέλκυση περισσότερο «ποιοτικού» τουρισμού, προκαλούν την αντίδραση της Mateu. «Αυτό που έχουμε στη Μπαρτσελονέτα είναι ο τουρισμός του ποτού», λέει. «Δεν επισκέπτονται τα μουσεία, δεν είναι εδώ για να μάθουν τον πολιτισμό μας. Το περασμένο καλοκαίρι, ήταν κόλαση. Τα πάντα ήταν κλειστά, αλλά ο κόσμος εξακολουθούσε να έρχεται το Σαββατοκύριακο και έκαναν botellones (υπαίθρια πάρτι ποτού) στην παραλία και στο δρόμο», σημειώνει.

Κάποιοι από τους συμμετέχοντες στα πάρτι ήταν ντόπιοι, ωστόσο, στην πλειονότητά τους ήταν τουρίστες, πολλοί από τους οποίους έφταναν στην ισπανική πόλη για να διαφύγουν των αυστηρότερων περιορισμών κατά της πανδημίας στις χώρες τους. «Φέτος είναι όλα ανοιχτά και είναι χειρότερα – το Σαββατοκύριακο ξεκινάει από την Τετάρτη», εξηγεί η κάτοικος.

Το θέμα είναι να έχουμε μια πόλη λιγότερο εξαρτώμενη από τον τουρισμό

Σύμφωνα με τον Marce, πάντως, η λύση είναι οι τουρίστες να είναι περισσότερο διασκορπισμένοι μέσα στην πόλη, αντί να επισκέπτονται τις ίδιες, μικρές περιοχές. Ο Cuso θεωρεί ότι αυτό θα ήταν απλώς αντιπερισπασμός. «Είναι μόνο ένας τρόπος αποφυγής του θέματος», τονίζει. «Ακόμη και αν οι τουρίστες επισκέπτονται άλλες περιοχές, θα εξακολουθούν να έρχονται στη γοτθική συνοικία και στο πάρκο Guell. Το θέμα δεν είναι πού πηγαίνουν οι άνθρωποι ή αν είναι πλούσιοι ή φτωχοί, αλλά το να έχουμε μια πόλη λιγότερο εξαρτώμενη από τον τουρισμό εξ αρχής».

Η Mateu επιμένει ότι δεν είναι ενάντια στον τουρισμό. Αντιθέτως, επιθυμεί ένα μοντέλο τουρισμού που θα δίνει προτεραιότητα στον πολιτισμό και θα βάζει τέλος στην ηχορύπανση, που κρατάει τους ντόπιους ξύπνιους όλη νύχτα. Ήδη, τους τελευταίους μήνες, υπήρξαν συγκρούσεις στη Μπαρτσελονέτα και σε άλλα τουριστικά σημεία. Όπως λέει η ίδια, με τα καταλύματα υπερπλήρη για Ιούλιο και Αύγουστο, το καλοκαίρι προβλέπεται δύσκολο. «Η κατάσταση είναι χειρότερη από ποτέ και είναι μόλις Ιούλιος – Αυτό το καλοκαίρι θα είναι εφιαλτικό», καταλήγει.