Κρίση στον Καναδά: Ο Τζάστιν Τριντό χάνει τον πιο στενό του συνεργάτη

Ο πιο στενός συνεργάτης και σύμβουλος του πρωθυπουργού του Καναδά Τζάστιν Τριντό ανακοίνωσε έξαφνα χθες Δευτέρα την παραίτησή του, προκειμένου να «υπερασπιστεί τον εαυτό του» ενώπιον των «κατηγοριών» σε βάρος του, τις οποίες απορρίπτει, στο πλαίσιο μιας υπόθεσης που έχει χαρακτηριστεί πολιτική βόμβα, μερικούς μήνες πριν από τις βουλευτικές εκλογές, που αναγγέλλονται αμφίρροπες.

Ο Τζέραλντ Μπατς, δεξί χέρι και άνθρωπος των ειδικών αποστολών του Τριντό, για πολλούς ένας από τους αρχιτέκτονες της μάλλον απροσδόκητης νίκης του ηγέτη των Φιλελεύθερων το 2015, ανακοίνωσε πως αποχωρεί από τη θέση του προσωπικού γραμματέα του πρωθυπουργού του Καναδά και ταυτόχρονα διέψευσε κατηγορηματικά πως παρενέβη προκειμένου να αποφευχθεί η παραπομπή στη δικαιοσύνη της εταιρείας SNC-Lavalin, που έχει εμπλακεί σ' ένα τεράστιο σκάνδαλο διαφθοράς στη Λιβύη.

Οι αποκαλύψεις για την υπόθεση πυροδότησαν τη χειρότερη πολιτική κρίση στον Καναδά από την έλευση του Τριντό στην εξουσία και συνεχίζουν να πλήττουν τους Φιλελεύθερους ενόψει των εκλογών του Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Globe & Mail, το γραφείο του πρωθυπουργού είχε απαιτήσει από την Τζούντι Ουίλσον-Ρέιμπουλντ, πρώην υπουργό Δικαιοσύνης, να επέμβει στην υπόθεση ώστε εισαγγελείς να κλείσουν φιλικό διακανονισμό με την SNC-Lavalin, καναδική εταιρεία-κολοσσό των κατασκευών, προκειμένου να αποφευχθεί μια μακρά, δυνητικά καταστροφική γι' αυτήν δικαστική διαδικασία.

Κατά την εφημερίδα του Τορόντο, η οποία προχώρησε στις αποκαλύψεις για την υπόθεση πριν από δύο εβδομάδες, η Ουίλσον-Ρέιμπουλντ «αψήφησε» την απαίτηση του γραφείου του πρωθυπουργού, κάτι το οποίο της στοίχισε τη θέση της: στα μέσα Ιανουαρίου, υποβιβάστηκε σε υπουργό Υποθέσεων των Βετεράνων, σε έναν μίνι-ανασχηματισμό. Και την περασμένη Τρίτη, βρόντηξε την πόρτα της κυβέρνησης του Τριντό.

«Διαψεύδω κατηγορηματικά τις κατηγορίες σύμφωνα με τις οποίες εγώ προσωπικά ή οποιοδήποτε άλλο μέλος αυτής της κυβέρνησης αποπειράθηκε να επηρεάσει την κυρία Ουίλσον-Ρέιμπουλντ. Σεβόμαστε τον ξεχωριστό ρόλο που διαδραματίζει η/ο υπουργός Δικαιοσύνης», τόνισε ο Μπατς στην επιστολή της παραίτησής του, που διανεμήθηκε στον Τύπο.

Κατά τον ίδιο, η υπόθεση εκτρέπει την προσοχή από το «έργο ζωτικής σημασίας» που επιτελεί ο Τριντό «εξ ονόματος όλων των Καναδών» και κατά συνέπεια ήταν προς το συμφέρον του πρωθυπουργικού γραφείου ο ίδιος να κάνει στην άκρη. «Η φήμη μου είναι δική μου ευθύνη. Σ' εμένα επαφίεται να την υπερασπιστώ», εξήγησε.

Ο πρωθυπουργός του Καναδά ενημέρωσε ότι αποδέχθηκε την παραίτηση του Μπατς, ο οποίος κατ' αυτόν υπηρέτησε τη χώρα του επιδεικνύοντας «ακεραιότητα, ορθοφροσύνη και αφοσίωση». «Θέλω να τον ευχαριστήσω για τις υπηρεσίες του και για τη διαρκή φιλία του», πρόσθεσε ο Τριντό μέσω Twitter.

Ο Μπατς, 47 ετών, γνωρίζει τον Τριντό εδώ και πάνω από 25 χρόνια, από την εποχή που οι δυο τους φοιτούσαν στο McGill University του Μόντρεαλ. Προσωπικότητα που δημιουργεί αντιπάθειες, αποκαλείτο από ορισμένους PMGB (αρκτικόλεξο της ειρωνικής έκφρασης «ο πρωθυπουργός Τζέραλντ Μπατς»), λόγω της τεράστιας επιρροής του στον Τριντό.

Η βασιλική χωροφυλακή (GRC, η καναδική ομοσπονδιακή αστυνομία) απήγγειλε επίσημα το 2015 κατηγορίες εναντίον της μητρικής SNC-Lavalin, καθώς και θυγατρικών της στο εξωτερικό, για «διαφθορά ξένων δημοσίων λειτουργών» και «απάτη» στη Λιβύη την εποχή που βρισκόταν στην εξουσία ο Μουάμαρ Καντάφι. Διώξεις ασκήθηκαν επίσης σε βάρος πρώην στελεχών της διεύθυνσής της, σε χωριστές έρευνες.

Η εταιρεία, που ιδρύθηκε και εδρεύει στο Μόντρεαλ -- όπου εκλέγεται ο Τριντό -- χαρακτηρίζεται κολοσσός των κατασκευών, διατηρεί παρουσία σε όλες τις ηπείρους και απασχολεί 50.000 εργαζομένους, εξ αυτών 9.000 στον Καναδά. Η SNC-Lavalin φέρεται να κατέβαλε δωροδοκίες ύψους 48 εκατομμυρίων καναδικών δολαρίων (32 εκατ. ευρώ) σε λίβυους αξιωματούχους επί των ημερών του Καντάφι.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που προσπαθούν να κεφαλαιοποιήσουν στο μέγιστο την υπόθεση, συνέχισαν το σφυροκόπημα τη Δευτέρα, εκτιμώντας ότι η αποχώρηση του Μπατς ενισχύει τις υποψίες περί σύγκρουσης συμφερόντων στο περιβάλλον του καναδού πρωθυπουργού.

Ο επικεφαλής των συντηρητικών Άντριου Σιρ είδε στην εξέλιξη αυτή την απόδειξη πως στην κυβέρνηση επικρατεί «απόλυτο χάος, καθώς ο κ. Τριντό αποπειράται απελπισμένα να συγκαλύψει αυτό το σκάνδαλο» και απαίτησε ο πρωθυπουργός να «σταματήσει» αυτή την προσπάθεια και «να πει την αλήθεια».

Η κρίση δεν μπορεί να διευθετηθεί παρά μόνο εάν συστηθεί δημόσια εξεταστική επιτροπή, έκρινε από την πλευρά του το NPD, κεντροαριστερό κόμμα της αντιπολίτευσης.

Επίσημη έρευνα για την υπόθεση άρχισε να διενεργείται την περασμένη εβδομάδα από τον Μάριο Ντιόν, τον καναδό Επίτροπο Δεοντολογίας (ανεξάρτητη αρχή). Επιτροπή του καναδικού κοινοβουλίου διεξάγει παράλληλα δική της έρευνα και τα κόμματα της αντιπολίτευσης απαιτούν πλέον ο Μπατς να κληθεί άμεσα να καταθέσει ενώπιόν της.