Εκλογές Ιταλία: 9 πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για την αναμέτρηση που ίσως αλλάξει το τοπίο της Ευρώπης

Η Ιταλία προσέρχεται στις κάλπες αύριο Κυριακή για πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Ένα δεξιό μπλοκ - αποτελούμενο από τα κόμματα της Τζόρτζια Μελόνι, του Ματέο Σαλβίνι και του Σίλβιο Μπερλουσκόνι - βρίσκεται σε τροχιά νίκης, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, μια εξέλιξη που αναμένεται να προκαλέσει «σεισμό» στην Ευρώπη και πλήθος αντιδράσεων.

Το Euronews, σταχυολόγησε 9 ενδιαφέροντα στοιχεία για την αυριανή εκλογική αναμέτρηση.

1. H πρώτη καλοκαιρινή προεκλογική εκστρατεία της Ιταλίας

Μια σάρωση όλων των γενικών εκλογών της Ιταλίας από τη δημιουργία του έθνους το 1861 δείχνει ότι αυτή είναι η πρώτη προεκλογική περίοδος που ξεκίνησε στη μέση του καλοκαιριού, καθώς και η πρώτη φορά που οι Ιταλοί πηγαίνουν στις κάλπες τον Σεπτέμβριο.

Ο Αύγουστος είναι συνήθως περίοδος χαλάρωσης για τους Ιταλούς. Ως εκ τούτου, η έναρξη μιας προεκλογικής εκστρατείας εν μέσω της σχεδόν τελετουργικής καθόδου των Ιταλών στην παραλία δεν είναι καθόλου κατάλληλη.

Και αυτή η καλοκαιρινή απάθεια φαίνεται ότι μπορεί να διαρκέσει μέχρι την ημέρα των εκλογών: Pερίπου το 40% του εκλογικού σώματος δεν σκοπεύει να ψηφίσει. Υπάρχουν όμως και πιο τεχνικοί λόγοι για τους οποίους η Ιταλία δεν διεξάγει ποτέ εκλογές το καλοκαίρι. Ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους εγκρίνεται συνήθως τον Σεπτέμβριο και, ως εκ τούτου, δεν έχει νόημα να υπάρξει αλλαγή κυβέρνησης τέτοια εποχή.

2. Τέσσερις πρώην πρωθυπουργοί θέτουν υποψηφιότητα

Συχνά βλέπουμε ένα μείγμα φρέσκων υποψηφίων και φαντασμάτων από το παρελθόν, και αυτή τη φορά δεν αποτελεί εξαίρεση: Yπάρχουν τέσσερις πρώην πρωθυπουργοί στην κούρσα.

Της μεγαλύτερης δύναμης του κεντροαριστερού μπλοκ, του Δημοκρατικού Κόμματος, ηγείται ο Ενρίκο Λέτα, ένας καθηγητής που είχε διοριστεί στο παρελθόν ως τεχνοκράτης επικεφαλής μιας κυβέρνησης συνασπισμού μεγάλου σχήματος το 2013. Η 10μηνη πρωθυπουργία του έληξε λόγω διαπληκτισμών στο εσωτερικό του κόμματός του και τον διαδέχθηκε τον Φεβρουάριο του 2014 ο Ματέο Ρέντσι.

Ο ίδιος ο Ρέντσι, αν και δεν είναι πλέον μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος, διεκδικεί και πάλι την πρωθυπουργία φέτος - αυτή τη φορά ως υποψήφιος ενός σημαντικά μικρότερου κεντρώου συνασπισμού, γνωστού ως Τρίτος Πόλος (Terzo Polo).

Το Κίνημα Πέντε Αστέρων έχει επίσης επικεφαλής ένα γνωστό πρόσωπο: Ο Τζουζέπε Κόντε, ένας δικηγόρος που προήδρευσε σε δύο υπουργικά συμβούλια συνασπισμού από το 2018 έως το 2021 και οδήγησε την Ιταλία στο πρώτο μέρος της πανδημίας του κορονοϊού. Η πτώση του προκλήθηκε από τον πρώην πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι, ο οποίος απέσυρε τη στήριξή του από τον συνασπισμό και προκάλεσε κυβερνητική κρίση. Και τέλος, ο επί μακρόν πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Σίλβιο Μπερλουσκόνι έκανε μια επιστροφή ως μέλος του δεξιού συνασπισμού.

3. Η Ιταλία είχε 67 κυβερνήσεις από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου

Η Ιταλία είναι μια χώρα που φημίζεται για την πολιτική της αστάθεια, και έτσι δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι έχει δει 67 υπουργικά συμβούλια από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτός ο μέσος όρος αντιστοιχεί σε περίπου μία κυβέρνηση κάθε 13 μήνες.

Υπάρχει πληθώρα λόγων για την αστάθεια των κυβερνήσεων στην Ιταλία. Εν μέρει αυτό έχει τις ρίζες του στους συνεχώς μεταβαλλόμενους εκλογικούς νόμους της χώρας.

Ο καθηγητής Daniele Pasquinucci, ιστορικός στο Πανεπιστήμιο της Σιένα, δήλωσε στο Euronews ότι το θέμα είναι πολύπλοκο και δεν μπορεί να περιοριστεί σε έναν μόνο παράγοντα. «Δεν θέλω να πω ότι πρόκειται για ένα τυπικά ιταλικό πρόβλημα», σημείωσε, επισημαίνοντας την ιστορία της Γαλλίας με τις εναλλασσόμενες κυβερνήσεις. «Αλλά έχει τις ρίζες του σε διάφορα ζητήματα. Τα εκλογικά συστήματα που έχει η Ιταλία μπορούν, σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, να προκαλέσουν αστάθεια, καθώς και εσωτερικές διαμάχες στα κόμματα».

4. Ο απερχόμενος πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι απομακρύνθηκε από τον Τζουζέπε Κόντε - τον ίδιο πρωθυπουργό που είχε αντικαταστήσει

Τον Ιανουάριο του 2021 - βαθιά μέσα στην κρίση του κορονοϊού και ενώ το πρόγραμμα εμβολιασμού βρισκόταν σε εξέλιξη - ο πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε εκδιώχθηκε αφού ο πρώην πρωθυπουργός Ρέντσι απέσυρε την υποστήριξή του από τον συνασπισμό.

Ο Μάριο Ντράγκι, με το παρατσούκλι Σούπερ Μάριο για τις αναγνωρισμένες δημοσιονομικές πολιτικές του, επιλέχθηκε και διορίστηκε πρωθυπουργός. Αλλά τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους, ο Ντράγκι βρέθηκε να παραιτείται λόγω της κυβερνητικής κρίσης που προκλήθηκε από κανέναν άλλον εκτός από τον ίδιο τον θιγμένο ηγέτη του Κινήματος Πέντε Αστέρων, τον Κόντε.

Η κρίση προέκυψε μετά από διαφωνίες σχετικά με το πώς θα έπρεπε να δαπανηθούν τα κονδύλια οικονομικής βοήθειας και είδε τρία από τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού να απέχουν από την ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης.

5. Η πιθανή επόμενη πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι χαρακτήρισε κάποτε τον Μουσολίνι ως «καλό πολιτικό»

Σε μια συνέντευξη που ήρθε πρόσφατα στην επιφάνεια στη γαλλική τηλεόραση από το 1996, η 19χρονη Τζόρτζια Μελόνι -τότε εκκολαπτόμενη ακτιβίστρια- φαίνεται να περιγράφει τον Μπενίτο Μουσολίνι ως «καλό πολιτικό».

Η Μελόνι, η οποία ηγείται του κινήματος Αδελφοί της Ιταλίας, έχει επικριθεί ευρέως από τους επικριτές της επειδή δεν αποτινάσσει τις νεοφασιστικές ρίζες του κόμματος, διατηρώντας μάλιστα το σύμβολο της τρίχρωμης φλόγας του μεταφασιστικού Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος.

Σε συνέντευξή της στο Euronews, η Μελόνι ευθυγραμμίστηκε με συντηρητικούς όπως το Συντηρητικό Κόμμα του Ηνωμένου Βασιλείου, τους Ρεπουμπλικάνους των ΗΠΑ και το Λικούντ του Ισραήλ και δεν έκανε καμία αναφορά σε τυχόν νεοφασιστικές τάσεις στο εσωτερικό του κόμματός της.

«Οι Αδελφοί της Ιταλίας είναι το κόμμα των Ιταλών Συντηρητικών: πιστεύουμε στην ατομική ελευθερία και στη σημασία της οικογένειας, στην ιταλική, ευρωπαϊκή και δυτική πολιτιστική ταυτότητα, στην ιδιωτική επιχειρηματικότητα και την κοινωνική αλληλεγγύη», δήλωσε.

6. Ο εθνικιστής υποψήφιος Ματέο Σαλβίνι είχε επευφημήσει για την ήττα της Ιταλίας στο παγκόσμιο κύπελλο ποδοσφαίρου

Ο Ματέο Σαλβίνι πιστώνεται συχνά ότι εξαπέλυσε ένα λαϊκιστικό και εθνικιστικό ρεύμα που βοήθησε να ανοίξει ο δρόμος για τον Μελόνι, ο οποίος τελικά του άρπαξε τη δημοτικότητά του. Λίγοι εκτός Ιταλίας μπορεί να γνωρίζουν πώς - πριν από την άνοδό του στην εξουσία - ο Σαλβίνι ήταν στην πραγματικότητα ένας αριστερός αυτονομιστής - ο οποίος μάλιστα ζητωκραύγαζε για τον αντίπαλο της Ιταλίας, τη Γαλλία, στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006.

Το κόμμα του, η Λέγκα του Βορρά, ιδρύθηκε το 1989 ως ένα αυτονομιστικό κίνημα που ήθελε την ανεξαρτησία των ευημερούντων περιοχών της ιταλικής κοιλάδας του Πάδου.

Μέρος της ρητορικής του ήταν διαποτισμένο από τον σκανδιναβισμό - εκθειάζοντας την κέλτικη κληρονομιά της βόρειας Ιταλίας - και μια αίσθηση περιφρόνησης για την υποτιθέμενη διεφθαρμένη, γεμάτη μαφία Ρώμη και τον νότο, με την πρωτεύουσα να έχει το παρατσούκλι Roma ladrona («Ρώμη ο ληστής»).

Αυτό το αντι-νότιο συναίσθημα ήταν βαθιά συνυφασμένο με την αντι-ιταλική ρητορική. Ο πρώην ηγέτης του κόμματος, Ουμπέρτο Μπόσι, καταδικάστηκε μάλιστα το 1997 επειδή είπε ότι χρησιμοποιούσε την ιταλική σημαία ως χαρτί τουαλέτας.

Μετά από μια σειρά σκανδάλων διαφθοράς, ο Σαλβίνι επαναδραστηριοποίησε το άλλοτε θνησιγενές κόμμα και το έκανε μια σκληρά δεξιά, εθνικιστική δύναμη με το σύνθημα «Πρώτα οι Ιταλοί».

Ίσως ένας άλλος σκελετός στη ντουλάπα του Σαλβίνι είναι ότι ο σκληροπυρηνικός δεξιός ήταν κομμουνιστής και μάλιστα κατέβηκε με ακροαριστερό ψηφοδέλτιο τη δεκαετία του 1990. Παραδέχεται ότι υπήρξε μέλος του Leoncavallo - ενός ριζοσπαστικού κοινωνικού κέντρου σε ένα κατειλημμένο εργοστάσιο του Μιλάνου.

7. Οι λέσχες κολύμβησης αποτελούν σημείο συζήτησης

Εκτός Ιταλίας, μπορεί να φαίνεται ότι μια πολιτική συζήτηση για το μέλλον των επιχειρήσεων στις παραλίες θα ήταν ένα ασήμαντο ζήτημα εν μέσω ενός ιδιαίτερα ευαίσθητου παγκόσμιου οικονομικού και γεωπολιτικού πλαισίου.

Αλλά σε μια χώρα της Νότιας Ευρώπης με 7.500 χιλιόμετρα ακτογραμμής και 12.166 λέσχες κολύμβησης, είναι ένα θέμα σημαντικής διαμάχης.

Στο πλαίσιο του σχεδίου της ΕΕ για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα που υποστηρίχθηκε από την απερχόμενη κυβέρνηση Ντράγκι, οι παραχωρήσεις για τα παραλιακά καταλύματα - σε μεγάλο βαθμό οικογενειακές επιχειρήσεις - πρόκειται να προκηρυχθούν σε διαγωνισμό το 2024.

Αυτό έρχεται μετά από χρόνια πιέσεων των Βρυξελλών για το άνοιγμα της αγοράς των παραλιών στον ανταγωνισμό, στις οποίες οι ιταλικές κυβερνήσεις τείνουν να αντιστέκονται.

Οι λέσχες κολύμβησης σε όλη τη χώρα αμφισβητούν την κίνηση αυτή, οδηγώντας σε ιδιαίτερα έντονες αντιπαραθέσεις τόσο με το κατεστημένο της Ρώμης όσο και με περιβαλλοντικούς ακτιβιστές.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι οι Αδελφοί της Ιταλίας αντιτάχθηκαν στην κίνηση που υποστηρίχθηκε από την ΕΕ και υποστήριξαν τους δυσαρεστημένους άρχοντες των λουτρών, με έναν από τους γερουσιαστές του κόμματος, τον Antonio Iannone, να δηλώνει ότι «θα συνεχίσουν να αγωνίζονται για τις εγκαταστάσεις κολύμβησης» ως αποτέλεσμα αυτού που αποκαλεί «προφανή αδικία».

8. Μια απόπειρα συνασπισμού μεταξύ κεντρώων και αριστερών διήρκεσε πέντε ημέρες

Αμέσως μετά την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών, τον Αύγουστο έγινε μια προσπάθεια να δημιουργηθεί συνασπισμός μεταξύ του κεντροαριστερού μπλοκ (με επικεφαλής το Δημοκρατικό Κόμμα) και ενός νεοσύστατου κόμματος υπό την ηγεσία του κεντρώου αποστάτη του Δημοκρατικού Κόμματος Carlo Calenda.

Η συμμαχία αυτή είχε ως στόχο να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη δύναμη του δεξιού μπλοκ, αλλά δεν καρποφόρησε - μάλιστα, διήρκεσε μόνο πέντε ημέρες.

Ο Calenda ισχυρίστηκε ότι το κεντροαριστερό μπλοκ δεν είχε «θάρρος, ομορφιά, σοβαρότητα και αγάπη» και αποφάσισε να σχηματίσει συμμαχία με έναν άλλο αποστάτη του Δημοκρατικού Κόμματος - τον Matteo Renzi. Αυτή η πικρή πτώση είχε ως αποτέλεσμα οι ηγέτες της κεντροαριστεράς και του κεντρώου χώρου να ανταλλάσσουν χτυπήματα, ιδίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

9. Ο πρώην πρωθυπουργός και 85χρονος υποψήφιος Σίλβιο Μπερλουσκόνι προσγειώθηκε στο Tik Tok

Για πολλούς σε όλο τον κόσμο, ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι μνημονεύεται περισσότερο για τα σκάνδαλά του παρά για τις πολιτικές του. Αλλά ο αμφιλεγόμενος μεγιστάνας της τηλεόρασης και πρώην πρωθυπουργός εξακολουθεί να είναι υποψήφιος και τώρα έχει ανοίξει τα φτερά του σε μια άλλη πλευρά των μέσων ενημέρωσης - το Tik Tok.

Στις αρχές του μήνα, ο Μπερλουσκόνι άνοιξε προφίλ στην εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης σε μια προσπάθεια να προσελκύσει τους νέους ψηφοφόρους, ψιθυρίζοντας μάλιστα ότι δεν βρισκόταν εκεί για να προσελκύσει τις «φιλενάδες» τους.

Έχει ήδη προσελκύσει περισσότερους από 500.000 οπαδούς - ακόμη περισσότερους από την ηγέτιδα της δεξιάς, Τζόρτζια Μελόνι, η οποία μετρά 181.000 - αλλά η ανταποκρίτρια του Euronews στη Ρώμη, Τζόρτζια Ορλάντι, είναι επιφυλακτική ότι η κίνηση αυτή θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στις εκλογικές του προοπτικές.