Διαδηλώσεις στο Ιράν για τη Μαχσά Αμινί: Έρχεται νέα κλιμάκωση των διαμαρτυριών; Αυξάνεται ο αριθμός των νεκρών

Οι διαδηλώσεις για το θάνατο της Μαχσά Αμινί, συνεχίστηκαν σε όλο το Ιράν την Κυριακή, παρά την καταστολή της κυβέρνησης και τις αναφορές των κρατικών μέσων ενημέρωσης που υποστηρίζουν ότι οι διαδηλωτές έβαλαν τέλος στις συγκεντρώσεις τους.

Η Αμινί πέθανε σε νοσοκομείο τρεις ημέρες αφότου συνελήφθη από την αστυνομία ηθών στην Τεχεράνη και οδηγήθηκε σε «κέντρο επανεκπαίδευσης» επειδή δεν τηρούσε τους κρατικούς κανόνες για το χιτζάμπ.

Έκτοτε έχουν πραγματοποιηθεί διαδηλώσεις σε περισσότερες από 40 πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας Τεχεράνης, με δεκάδες νεκρούς, σύμφωνα με πληροφορίες του CNN, σε συγκρούσεις με τις δυνάμεις ασφαλείας. Τουλάχιστον 1.200 συνελήφθησαν, σύμφωνα με τα υποστηριζόμενα από το κράτος μέσα ενημέρωσης.

Οι συγκεντρώσεις που ξεκίνησαν με εκκλήσεις για απόδοση δικαιοσύνης για τον θάνατο της Αμινί μετατράπηκαν σε ευρύτερες διαμαρτυρίες, ενώνοντας μια σειρά από κοινωνικές παρατάξεις και τάξεις, με πολλούς να ζητούν την πτώση του καθεστώτος. 

Μάλιστα, σύμφωνα με τη ΜΚΟ Iran Human Rights (IHR) που έχει την έδρα της στο Όσλο κατά τις διαδηλώσεις έχουν σκοτωθεί 76 άτομα.

Ακολουθούν όσα πρέπει να γνωρίζετε για τις διαδηλώσεις:

Τι είναι διαφορετικό στις σημερινές διαδηλώσεις;

Οι σημερινές διαδηλώσεις δεν διαφέρουν από τα προηγούμενα αντικυβερνητικά κινήματα, αλλά τα βασικά ζητήματα που οδηγούν στη σημερινή κινητοποίηση είναι διαφορετικά, λένε οι ειδικοί, γεγονός που αναμφισβήτητα τις καθιστά πιο σημαντικές.

Τα προηγούμενα κύματα διαμαρτυριών -το 2019, το 2021 και πιο πρόσφατα φέτος- τροφοδοτούνταν κυρίως από οικονομικά παράπονα, λέει ο Esfandyar Batmanghelidj, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος του Ιδρύματος Bourse & Bazaar στο Λονδίνο, προσθέτοντας ότι ήταν ένας από τους κύριους λόγους που οι διαμαρτυρίες δεν πέρασαν σε άλλα τμήματα της κοινωνίας.

«Αυτό είναι διαφορετικό, επειδή αυτό που ζητούν πραγματικά οι άνθρωποι είναι ένα πιο σημαντικό είδος πολιτικής αλλαγής», δήλωσε ο Batmanghelidj, προσθέτοντας ότι αυτό το κίνημα έχει διευκολύνει τη «δημιουργία αλληλεγγύης μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών ομάδων».

Οι σημερινές διαμαρτυρίες συγκεντρώνουν επίσης νεότερους Ιρανούς με πρόσβαση στο διαδίκτυο, οι οποίοι δεν έχουν γνωρίσει ένα Ιράν πριν από την Ισλαμική Δημοκρατία, δήλωσε ο Sanam Vakil, ανώτερος ερευνητής του προγράμματος για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική στη δεξαμενή σκέψης Chatham House στο Λονδίνο.

Πόσο ασφαλής αισθάνεται τώρα η κυβέρνηση;

Η κυβέρνηση δεν φαίνεται να αισθάνεται πιο ευάλωτη από ό,τι πριν, δήλωσε η Trita Parsi, αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Quincy στην Ουάσινγκτον. «Και μπορεί να κάνουν λάθος υπολογισμούς εδώ».

Οι ειδικοί αναμένουν ότι οι διαμαρτυρίες θα κλιμακωθούν. Την Κυριακή ένα από τα κυριότερα συνδικάτα εκπαιδευτικών του Ιράν κάλεσε σε πανεθνική απεργία. Οι απεργίες των εργαζομένων είναι ευαίσθητες στο Ιράν επειδή ξυπνούν μνήμες από την επανάσταση του 1979, όταν η συλλογική δράση των εργαζομένων λειτούργησε ως χρήσιμη τακτική που βοήθησε στην πτώση του Σάχη.

«Νομίζω ότι είναι πολύ πιθανό να δούμε περισσότερες απεργίες, επειδή οι απεργίες γίνονταν ακόμη και πριν από αυτό [το κίνημα]», δήλωσε ο Parsi. «Μπορεί να καταλήξουν να αλληλοενισχύονται», είπε, προσθέτοντας ότι οι απεργίες θα μπορούσαν να προσθέσουν περισσότερη πίεση στην κυβέρνηση.

Πόσο πιθανό είναι να κάνει παραχωρήσεις η κυβέρνηση και πώς θα μοιάζουν αυτές οι παραχωρήσεις;

Ο τερματισμός των διαδηλώσεων είναι πιο πιθανό να επέλθει με τη χρήση ωμής βίας παρά με παραχωρήσεις, λένε οι αναλυτές. Η κυβέρνηση κατηγόρησε τα δυτικά μέσα ενημέρωσης για την υποκίνηση των διαδηλώσεων, κάνοντας λόγο για ξένες συνωμοσίες. Οι αναλυτές λένε ότι αυτό καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπιστούν.

«Αν το βλέπουν ως απειλή για την ασφάλεια και όχι ως ζήτημα πολιτικής σκοπιμότητας, τότε είναι πιο πιθανό να απαντήσουν χρησιμοποιώντας τα εργαλεία του μηχανισμού ασφαλείας τους», δήλωσε ο Batmanghelidj. «Η κυβέρνηση έχει πολύ περισσότερες δυνατότητες για καταστολή παρά για μεταρρύθμιση σε αυτό το στάδιο».

Ο Βακίλ δήλωσε ότι ακόμη και αν οι αρχές κάνουν παραχωρήσεις μέσω μικρών μεταρρυθμίσεων, το μεγαλύτερο ερώτημα θα είναι «πώς θα πείσουμε αυτές τις νεαρές γυναίκες να ξαναβάλουν τα χιτζάμπ τους».

Ένα αποτέλεσμα που θα έσωζε τα προσχήματα θα ήταν η αναδίπλωση της αστυνομίας ηθικής, είπε, προσθέτοντας ότι η πλήρης κατάργηση του νόμου για το χιτζάμπ είναι απίθανη. Ένα δημοψήφισμα που θα επέτρεπε στους Ιρανούς να ψηφίσουν για το θέμα του χιτζάμπ θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στην καταστολή των διαδηλώσεων, είπε, θέτοντας εν αμφιβόλω ότι θα συμβεί και αυτό.

Σε ποιο σημείο η κυβέρνηση γίνεται ευάλωτη και πόσο κοντά βρίσκεται σε αυτό το σημείο;

Παρά τις δεκαήμερες διαδηλώσεις που εξαπλώθηκαν σε όλη τη χώρα καθώς ο αριθμός των νεκρών αυξήθηκε, οι διαδηλώσεις συνεχίζουν να είναι χωρίς ηγέτη, με ορισμένους από τους πιο ηχηρούς και ορατούς υποστηρικτές των διαδηλώσεων να ζουν στην εξορία, καθώς η κυβέρνηση έχει περιορίσει την πρόσβαση στο διαδίκτυο στην πατρίδα τους.

«Πρόκειται για ένα ιθαγενές ιρανικό κίνημα», δήλωσε ο Βακίλ, «και είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι οι απλοί Ιρανοί εντός της χώρας είναι οι κινητοποιητές αυτού που συμβαίνει». Μια προσωπικότητα θα ήταν απαραίτητη τόσο για να διαπραγματευτεί την αλλαγή με την κυβέρνηση όσο και για να ηγηθεί εσωτερικά του ίδιου του κινήματος, δήλωσε ο Batmanghelidj.

Οι διαδηλώσεις έχουν ένα ευρύ φάσμα παραπόνων, που υπερβαίνουν την υποχρεωτική χιτζάμπ και τη βιαιότητα του κρατικού μηχανισμού ασφαλείας. Παραμένει επίσης ασαφές αν υπάρχουν μέλη εντός της ιρανικής κυβέρνησης που κατανοούν το διακύβευμα και είναι πρόθυμοι να πιέσουν για σημαντικές αλλαγές εντός της υπάρχουσας δομής εξουσίας, πρόσθεσε ο Batmanghelidj.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Δύσκολη συγκατοίκηση: Ο μεγαλύτερος εχθρός της Τζόρτζια Μελόνι βρίσκεται στο εσωτερικό του δεξιού συνασπισμού – Οι κόντρες με Σαλβίνι και Μπερλουσκόνι
• Τι δείχνουν 2 νέες δημοσκοπήσεις: Η διαφορά ΝΔ με ΣΥΡΙΖΑ – Τι πιστεύουν οι πολίτες για ελληνοτουρκικά, εξαγγελίες σε ΔΕΘ, κυβερνητικές συνεργασίες
• Ακραία Ρητορική Ερντογάν κατά Ελλάδας: Όσοι κρύβονται κάτω από τη φούστα άλλων δεν έχουν αξιοπρεπή στάση
• Ψηφιακά ΚΕΠΑ: Αλλάζουν όλα στην πιστοποίηση αναπηρίας – Ηλεκτρονικά οι αιτήσεις πλέον