«Είναι μια επανάσταση των γυναικών»: Πώς ο θάνατος της Μαχσά Αμινί άναψε τις φλόγες της εξέγερσης στο Ιράν

Όταν μια νεαρή Κούρδισσα, η Μαχσά Αμινί, πέθανε υπό κράτηση από το καθεστώς, οι κουρδικές περιοχές του Ιράν ήταν οι πρώτες που ξέσπασαν- η οργή για τους ηγέτες που λένε ότι τους καταπιέζουν εδώ και καιρό πλημμύρισε στις πόλεις τους.

Από τις κουρδικές περιοχές σε όλο το Ιράν

Ο θάνατος της 22χρονης, η οποία αρνήθηκε να φορέσει χιτζάμπ κατά την επίσκεψή της στην Τεχεράνη, έγινε γρήγορα ένα ισχυρό σύμβολο για μια μειονοτική ομάδα που έτρεφε από καιρό εθνικιστικές φιλοδοξίες, οι οποίες σπάνια έμεναν κρυφές και συχνά απέφευγαν τις αξίες των σκληροπυρηνικών ηγετών της χώρας.

Αλλά κάτι συνέβη στην πορεία σε αυτό που θα μπορούσε να είναι μια κουρδική εθνικιστική εξέγερση- οι Ιρανοί από όλη τη χώρα μοιράστηκαν γρήγορα την οργή για τον θάνατο της Αμινί και τη συλλογική ταπείνωση που αντιπροσώπευε σε έναν ευρύτερο πληθυσμό. Σύντομα οι διαδηλωτές στους δρόμους των περισσότερων επαρχιών της χώρας δοκίμαζαν τα όρια των κρατικών δυνάμεων. «Δεν είναι μια ιρανική επανάσταση, ούτε καν μια κουρδική επανάσταση», δήλωσε ο Rozhin, 25 ετών, από την κουρδική πόλη Kermanshah. «Είναι μια επανάσταση των γυναικών».

Οι διαδηλώσεις κατά της στάσης του θεοκρατικού καθεστώτος απέναντι στις γυναίκες δεν δείχνουν σημάδια επιβράδυνσης σε πολλές περιοχές του Ιράν. Οι γυναίκες, που σηκώνουν το βάρος των κρατικών περιορισμών, ήταν ιδιαίτερα δυναμικές, γκρεμίζοντας φωτογραφίες του μεγάλου αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ και του δολοφονημένου στρατηγού Κασέμ Σολεϊμανί. Και οι δύο πράξεις ήταν αδιανόητες ακόμη και πριν από μήνες, αλλά το ίδιο και το θέαμα μεγάλου αριθμού γυναικών - Κούρδων, Περσών και μειονοτήτων - που βγήκαν στους δρόμους χωρίς χιτζάμπ.

«Τώρα δεν πρόκειται για κουρδικό κίνημα, ούτε για Πέρσες», δήλωσε η Karim, 27 ετών, από την πόλη Bokan, στην εφημερίδα Guardian. «Πρόκειται για 85 εκατομμύρια ανθρώπους που αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους, κοινωνικά, οικονομικά και σε κάθε πτυχή της ζωής. Πριν από μία εβδομάδα ένα κουρδικό κορίτσι ήταν άγνωστο στην πρωτεύουσα του Ιράν και τώρα το πρόσωπό της είναι γνωστό παντού σε όλο τον κόσμο. Δεν πρόκειται για εθνικό κίνημα - αυτό είναι πέρα από αυτό- πρόκειται για τις γυναίκες, και πρόκειται για τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά μας. Αυτή τη στιγμή, κάθε άτομο σκέφτεται θεμελιώδεις στόχους και προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν. Αλλά δεν εγγυώμαι ότι μετά από ένα χρόνο οι Κούρδοι θα έχουν έναν άλλο τρόπο σκέψης για τους Πέρσες».

Οι Κούρδοι στο Ιράν αντιπροσωπεύουν περίπου το 10% του πληθυσμού της χώρας και αποτελούν περίπου το ένα τέταρτο της ευρύτερης κουρδικής παρουσίας στη Μέση Ανατολή, που είναι διάσπαρτη μεταξύ του δυτικού και ανατολικού Ιράν, του βόρειου Ιράκ, της βόρειας Συρίας και της νοτιοανατολικής Τουρκίας. Έναν αιώνα μετά την κατάρρευση των οθωμανικών συνόρων μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν υπάρχει κουρδικό κράτος και πολυάριθμες ομάδες ανταγωνίζονται μεταξύ των πληθυσμών για να διεκδικήσουν ηγετικούς ρόλους σε αυτό που παραμένει ένας κατακερματισμένος πληθυσμός, η αναζήτηση του οποίου για μια πατρίδα έχει παραμείνει άπιαστη.

Πριν από πέντε χρόνια, αυτή την εβδομάδα, οι Κούρδοι του Ιράκ διεξήγαγαν δημοψήφισμα για την κρατική υπόσταση, το οποίο εγκρίθηκε με συντριπτική πλειοψηφία. Ωστόσο, μέσα σε λίγες ημέρες, ο στρατός του Ιράκ, καθοδηγούμενος από ισχυρές πολιτοφυλακές και καθοδηγούμενος από τον Σολεϊμανί, επιτέθηκε βόρεια για να καταλάβει την πετρελαϊκή πόλη Κιρκούκ και να ανακαταλάβει μεγάλο μέρος της γης που είχαν καταλάβει οι Κούρδοι μετά την εκδίωξη του Σαντάμ Χουσεΐν το 2003.

Έκτοτε, υπήρξαν λίγες στιγμές που κινητοποίησαν τους Κούρδους είτε στο Ιράκ είτε στο Ιράν -μέχρι τον θάνατο του Αμινί υπό την κράτηση της ιρανικής αστυνομίας ηθικής. Οι επίφοβοι εκτελεστές έγιναν κεντρικοί στόχοι της διαδήλωσης και παρουσιάστηκαν ως παραδείγματα των σημείων όπου οι Κούρδοι αποκλίνουν από την κεντρική κυβέρνηση.

«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για τον κουρδικό επαναστατικό ζήλο που ο θάνατος της Μαχσά Αμινί έχει πυροδοτήσει στον επί μακρόν καταπιεσμένο κουρδικό πληθυσμό του Ιράν», δήλωσε ο Ranj Aladdin, ανώτερος συνεργάτης στο Middle East Council on Global Affairs. «Αλλά ο βάναυσος θάνατός της έχει έρθει να συμβολίσει κάτι πολύ μεγαλύτερο από την κουρδική υπόθεση στο Ιράν, που πλήττει την ίδια την καρδιά του πολιτικού και ιδεολογικού συστήματος που στηρίζει την Ισλαμική Δημοκρατία», είπε και συνέχισε

«Ενώ το όνομά της θα αξιοποιηθεί από άλλους αντιπάλους του καθεστώτος, για πρώτη φορά από το 1979 η υπόθεση των Κούρδων στο Ιράν έχει διαπλεχθεί με εκείνη άλλων καταπιεσμένων κοινοτήτων. Το τι σημαίνει αυτό για τα ανθρώπινα δικαιώματα των Κούρδων στο άμεσο μέλλον μένει να φανεί, αλλά -αν και όταν το καθεστώς επιβιώσει από αυτή την εξέγερση- οι Κούρδοι είναι αυτοί που πιθανότατα θα βρεθούν στο στόχαστρο της βίαιης απάντησής του».

Ο Rozhin λέει ότι τα επακόλουθα των διαδηλώσεων δεν εξετάζονται, προς το παρόν. «Οι γυναίκες αγωνίζονται τόσο πολύ με τόσα πολλά προβλήματα. Είναι προφανές ότι ο κόσμος δεν έχει θέμα μόνο με το χιτζάμπ, αλλά και με το σύστημα διακυβέρνησης. Έχουν αλλάξει τον ορισμό του Ισλάμ. Σκοτώνουν πολλούς ανθρώπους. Αρνούνται κάθε δικαίωμα των γυναικών. Δεν μας επιτρέπουν να επιλέξουμε. Δεν πρόκειται μόνο για το θέμα του χιτζάμπ - πρόκειται για το δικαίωμά μας να κάνουμε επιλογές».

Μια άλλη γυναίκα, κάτοικος της Τεχεράνης, η οποία αρνήθηκε να κατονομαστεί, δήλωσε ότι οι διαμαρτυρίες είχαν ηλεκτρίσει τις γυναίκες σε όλη τη χώρα. «Συμβαίνει με τρόπους που δεν έχουν ξαναγίνει ποτέ στο παρελθόν. Ακόμη και αν δεν κερδίσουμε, έχουμε ήδη κερδίσει με πολλούς τρόπους. Το κράτος δεν μπορεί πλέον να μας αγνοήσει. Η στάση μας τα έχει κάνει πιο αδύναμα».

ΌΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Δολιοφθορά πίσω από τις διαρροές στον αγωγό Nord Stream; Το βίντεο που ενισχύει το σενάριο για εκρήξεις
• Η εκπαιδευτικός που διδάσκει τα παιδιά με... τραγούδια - Μπέλλου και Αγγελάκας γίνονται μάθημα στα χείλη τους
• Ζωγράφου: Σκληρός κακοποιός ο 30χρονος που πυροβολήθηκε, λέει η ΕΛΑΣ - Καταγγελία για ύπαρξη φοιτητών κοντά στο συμβάν
• Persepolis: To εκπληκτικό κόμικ και animation της Μαρζάν Σατραπί για την καταπίεση των γυναικών στο Ιράν