Στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ η πανδημία έφυγε αφήνοντας πίσω της δεκάδες χιλιάδες νέο – άστεγους

Κατά μήκος του ποταμού American River, στην πρωτεύουσα της Καλιφόρνια, Σακραμέντο, έχουν δημιουργηθεί μαζικοί καταυλισμοί ανθρώπων που ζουν σε σκηνές. Οι γέφυρες των αυτοκινητοδρόμων έχουν μετατραπεί σε καταφύγια για τους άστεγους, ο αριθμός των οποίων, μέσα σε δύο χρόνια, έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 70%.

Ανάμεσα στους 9.300 άστεγους είναι και ο Έρικ Σάντος, ο οποίος έχασε τη δουλειά του σε μια ζυθοποιία με αποτέλεσμα, τον περασμένο Ιούλιο, να του κάνουν έξωση από το διαμέρισμα που νοίκιαζε. Πλέον, περιφέρεται έχοντας πάντα πάνω του μία λίστα με τα μέρη που διαθέτουν δωρεάν γεύματα, αλλά κι έναν κουβά στον οποίον αναμειγνύει σαπούνι με νερό, προκειμένου να πλένει τα χέρια του αλλά και να κάθεται πάνω. «Ο κουβάς είναι πλέον μέρος της ζωής μου», δηλώνει ο 42χρονος στο Associated Press, παρομοιάζοντάς τον με τον Wilson, τη μπάλα του βόλεϊ που γίνεται ο σύντροφος του ναυαγού Τομ Χανκς στην ταινία «Castaway».

Σε όλες τις ΗΠΑ, μικρές και μεγάλες πόλεις αντιμετωπίζουν καταστάσεις παρόμοιες με αυτές του Σακραμέντο. Σύμφωνα με την Εθνική Συμμαχία για τον τερματισμό της έλλειψης στέγης, ο συνολικός αριθμός των αστέγων, την αύξηση του οποίου τροφοδοτεί η μακροχρόνια έλλειψη, η άνοδος των τιμών των ενοικίων αλλά και η οικονομική κρίση που δημιουργήθηκε από την πανδημία, αναμένεται, σε έκθεση που θα δημοσιευτεί τους επόμενους μήνες, να ξεπερνάει τους 580.000, που ήταν ο αριθμός πριν το ξέσπασμα του κορονοϊού.

Οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρούνται, από τα μέχρι τώρα δεδομένα, σε πόλεις της δυτικής ακτής, όπως το Σακραμέντο και το Πόρτλαντ του Όρεγκον, όπου η έλλειψη στέγης, οι αριθμοί της οποίας ολοένα και αυξάνονται, έχει πάρει διαστάσεις ανθρωπιστικής κρίσης, ενώ αποτελεί πεδίο διεξαγωγής πολιτικών αντιπαραθέσεων εδώ και μία δεκαετία. Επίσης αυξημένοι κατά 30% περίπου είναι οι αριθμοί και στη Νότια Ντακότα, ενώ στο Άσβιλ της Βόρειας Καρολίνας, η αύξηση των αστέγων αγγίζει το 15%.

Στο Σακραμέντο, όπου οι τιμές των ενοικίων έχουν εκτοξευθεί, εν μέσω έντονων διαφωνιών των ομοσπονδιακών παραγόντων σχετικά με τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος, το ποσοστό αύξησης των αστέγων αγγίζει το 68% από το 2020 έως το 2022 – αριθμός – ρεκόρ μεταξύ των μεγαλύτερων πόλεων που έχουν δημοσιοποιήσει τα στοιχεία τους μέχρι στιγμής.

Εν μέρει η αύξηση οφείλεται στην κουλτούρα της πόλης – στο γεγονός ότι, σε σχέση με άλλες πόλεις της Καλιφόρνια παραμένει σχετικά προσιτή, γεγονός που ώθησε περισσότερους πολίτες να προχωρήσουν στην αγορά κατοικίας. Το μέσο ενοίκιο τον περασμένο Ιούλιο στο Σακραμέντο ήταν 2.300 δολάρια – αύξηση που αγγίζει το 28% από τον Ιούλιο του 2019, πριν ξεκινήσει η πανδημία. Σύμφωνα με το Γραφείο Απογραφής των ΗΠΑ, το μέσο ετήσιο εισόδημα της κομητείας του Σακραμέντο, το 2020, ήταν περίπου 70.000 δολάρια.

Ακόμα και με δεδομένο ότι, σε άλλες πόλεις της Καλιφόρνια που παλεύουν εδώ και χρόνια με το πρόβλημα των αστέγων, τα πράγματα έχουν βελτιωθεί, η κρίση ολοένα και βαθαίνει. Οι προσπάθειες του δήμου για την αντιμετώπιση του προβλήματος αμαυρώθηκαν από τις πολυετείς διαμάχες μεταξύ τοπικών και ομοσπονδιακών αρχών. Η μείωση των αστέγων έχει τεθεί ως προτεραιότητα από τον δήμαρχο, Ντάρελ Στάινμπεργκ, από τη χρονιά ανάληψης των καθηκόντων του, το 2017. Πλέον, η πόλη διαθέτει περισσότερες από 900 κλίνες σε δομές και ξενοδοχεία. Πριν από πέντε χρόνια αυτές έφταναν τις 100. Επιπλέον, η δημοτική αρχή έχει προχωρήσει στην απαγόρευση της οριοθέτησης μονοκατοικιών, η οποία θα μπορούσε να διευκολύνει την κατασκευή περισσότερων κατοικιών. Μέχρι στιγμής, τίποτα δεν φαίνεται να είναι αρκετό. «Οι ρυθμοί δημιουργίας αστέγων είναι πολύ γρηγορότεροι», δήλωσε ο δήμαρχος στο AP.

Ο ίδιος έχει ταχθεί υπέρ της νομικής κατοχύρωσης του δικαιώματος στη στέγαση αλλά και της νομικής δέσμευσης των αστέγων να αποδέχονται τη στέγη όταν τους προσφέρεται. Η εν λόγω προσέγγιση προκαλεί την επίκριση όσων υποστηρίζουν ότι πρόκειται απλώς για ένα τέχνασμα που θα «θάψει» το πρόβλημα από τη δημοσιότητα, χωρίς να παρέχεται ουσιαστική βοήθεια σε όσους τη χρειάζονται. Τον περασμένο Αύγουστο οι αξιωματούχοι της κομητείας ψήφισαν υπέρ της απαγόρευσης των σκηνών κατά μήκος του ποταμού, με την επιβολή ποινής σε πλημμεληματικό βαθμό εις βάρος όσων δεν συμμορφώνονται. Τον ερχόμενο Νοέμβριο οι ψηφοφόροι θα αποφασίσουν και για ένα ψήφισμα το οποίο θα απαιτεί από τη διοίκηση της πόλης το άνοιγμα εκατοντάδων περισσότερων κλινών στα καταφύγια. Ωστόσο, θα τεθεί σε ισχύ μόνο εφόσον η κομητεία συμφωνήσει να επωμισθεί τα κονδύλια για την ψυχική υγεία και την απεξάρτηση από τα ναρκωτικά.

Ωστόσο, η κατάσταση δεν είναι ίδια σε όλες τις ΗΠΑ. Σε ορισμένες πόλεις, το δόγμα «Πρώτα η στέγαση», το οποίο αποσκοπεί στη μετακίνηση των αστέγων σε μόνιμες κατοικίες, φαίνεται να αποδίδει καρπούς. Ενώ η πανδημία άφησε πίσω της οικονομικό χάος και μορατόριουμ εξώσεων, η ενίσχυση των επιδομάτων ανεργίας αλλά και οι φορολογικές διευκολύνσεις, απέτρεψαν ορισμένους πολίτες από το να μείνουν άστεγοι.