Αμάλ Χουσάιν, το σύμβολο της ντροπής

Μια εικόνα, λένε, αξίζει όσο χίλιες λέξεις. Στην περίπτωση, όμως, της Αμάλ Χουσάιν, του επτάχρονου κοριτσιού, που έγινε σύμβολο της ανθρωπιστικής κρίσης στην εμπόλεμη Υεμένη, οι λέξεις μπορούν να μετατραπούν σε οργή για το άδοξο τέλος της. Η Αμάλ, που φωτογραφήθηκε από τον Τάιλερ Χικς για τους New York Times, έχασε τη μάχη σε καταυλισμό προσφύγων την 1η Νοεμβρίου 2018. 

Το κορίτσι-σύμβολο του λιμού έσβησε πρόωρα. Στη θέση της μικρής Αμάλ θα μπορούσε να είναι οποιοδήποτε άλλο κορίτσι είτε στην ηλικία της είτε μεγαλύτερο είτε και μικρότερο. Μόνο που η Αμάλ έτυχε να γίνει γνωστή μέσα από τον φακό των New York Times. 

«Η Αμάλ πάντα χαμογελούσε»

Η Αμάλ ήταν ένα κορίτσι όπως τα περισσότερα παιδιά στην Υεμένη. Μόνο που το ταλαιπωρημένο από τις κακουχίες και αποστεωμένο από την πείνα κορμί της αλλά και η θλίψη στα μάτια της αποτυπώθηκαν στη μνήμη του κόσμου, όταν ο φωτογράφος Τάιλερ Χικς έκανε ένα κλικ. 

Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε στους New York Times και η φιγούρα του κοριτσιού έστρεψε την προσοχή του πλανήτη- έστω και για λίγο- στο έγκλημα που συντελείται στην Υεμένη. Στα 24ωρα απελπισίας, απόγνωσης και πόνου που διαδέχονται το ένα το άλλο εξαιτίας του αποκλεισμού ολόκληρων περιοχών στο πλαίσιο ενός ανηλεούς εμφυλίου πολέμου, στον οποίο έχουν εμπλακεί και εξωτερικές δυνάμεις με ηγέτιδα τη Σαουδική Αραβία. 

Η Αμάλ Χουσάιν, έγινε η εικόνα του λιμού στην Υεμένη, ένα θλιβερό σύμβολο ενός πολυαίμακτου πολέμου. Και λίγες μόλις ημέρες μετά την παγκόσμια κατακραυγή, η μικρή Αμάλ πέθανε... 

«Η καρδιά μου έχει ραγίσει», είπε η μητέρα του κοριτσιού, Μάριαμ Άλι, σημειώνοντας: «Η Αμάλ πάντα χαμογελούσε. Τώρα ανησυχώ και για τα άλλα μου παιδιά». 

Ο Χικς, με τη σειρά του, που έδωσε με ένα κλικ την πραγματική διάσταση του εμφυλίου στην Υεμένη, ανέφερε στη ραδιοφωνική εκπομπή «The Takeaway» ότι η φωτογράφηση της επτάχρονης ήταν «δύσκολη», «σημαντική», αλλά και «σπαρακτική». «Πραγματικά συνοψίζει το πόσο τραγικός και πόσο σοβαρός έχει γίνει ο υποσιτισμός και ο λιμός στην Υεμένη», δήλωσε ο φωτογράφος.

Λογοκρισία στα μάτια ενός παιδιού

Η φωτογραφία της επτάχρονης έδειξε στον κόσμο το άγριο πρόσωπο του πολέμου στην Υεμένη. Όμως, την ίδια στιγμή αποκάλυψε και τη λογοκρισία που μπορεί να υπάρξει γύρω από ένα παγκόσμιο πρόβλημα. 

Τουλάχιστον, ως... πρόβλημα μπορεί να είδε το Facebook τη φωτογραφία της Αμάλ. Γι' αυτό και διέγραψε αναρτήσεις αναγνωστών που αναδημοσίευαν το άρθρο της αμερικανικής εφημερίδας με θέμα τη φρίκη του πολέμου σε μια χώρα όπου ο εμφύλιος μετρά καθημερινά αρκετά θύματα. 
Απάντηση στη διαγραφή του ποστ έδωσαν οι New York Times, τονίζοντας ότι η «λογοκρισία» στο άρθρο που αναδημοσιεύτηκε από χιλιάδες χρήστες οφείλεται στη φωτογραφία που συνόδευε το άρθρο με ένα μικρό παιδί που λιμοκτονεί.

Η φωτογραφία, όμως, της επτάχρονης Αμάλ, δεν ήταν η μοναδική που υπήρχε στον εν λόγω άρθρο, όμως η σκληρότητα της εικόνας «γροθιά στο στομάχι» με τα οστά να διαγράφονται στο παιδικό της κορμί συγκλόνισε...

Θέση, όμως, πήραν και αναγνώστες ανά τον κόσμο για το θέμα του φρικτού πολέμου. Αρκετοί χρήστες του κοινωνικού δικτύου μοιράστηκαν την ιστορία που έγραψαν οι New York Times αλλά -προς μεγάλη τους έκπληξη- διαπίστωσαν ότι έλαβαν μια ενημέρωση που τους εξηγούσε ότι η δημοσίευσή τους ήταν αντίθετη με το σύμφωνο και τα πρότυπα της κοινότητας του Facebook. 

Αμέσως μετά τη διαγραφή της συγκεκριμένης φωτογραφίας, επικράτησε σάλος, γι' αυτό και ένας εκπρόσωπος έσπευσε να δικαιολογήσει τα... αδικαιολόγητα, τονίζοντας: «Όπως εξηγείται στα κοινωνικά μας πρότυπα, δεν επιτρέπουμε γυμνές εικόνες παιδιών στο Facebook, ωστόσο γνωρίζουμε ότι αυτή είναι μια σημαντική εικόνα παγκόσμιας σημασίας», «επαναφέρουμε τις δημοσιεύσεις που καταργήσαμε σε αυτή τη βάση», συμπλήρωσε στο τέλος.

Οι Έλληνες αγκάλιασαν την Αμάλ 

Ο δημοσιογράφος, Γιάννης Παντελάκης, στη σελίδα του στο Facebook, δημοσίευσε τη φωτογραφία της επτάχρονης, τονίζοντας: «Σ' ένα στρατόπεδο προσφύγων στην Υεμένη, η Αμάλ άφησε την τελευταία της πνοή. Είναι ένα από τις πολλές χιλιάδες θύματα της ανθρωπιστικής κρίσης στην Υεμένη, μιας από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, η οποία βρίσκεται σε εμφύλιο πόλεμο από το 2015 με πολλά εκατομμύρια ανθρώπους να βρίσκονται σε οριακές καταστάσεις». 

«Η Αμάλ ταξίδεψε σαν μήνυμα σ' όλο τον κόσμο για να ξυπνήσει συνειδήσεις», ήταν ένα ακόμη από τα χιλιάδες μηνύματα που κατέκλυσαν το ελληνικό διαδίκτυο. 
Την είδηση του θανάτου της επτάχρονης Αμάλ κοινοποίησε στη σελίδα του στο Facebook και ο δημοσιογράφος, Μιχάλης Ιγνατίου, τονίζοντας: «Η Άμαλ Χουσάιν, που έγινε σύμβολο της ανθρωπιστικής κρίσης στην εμπόλεμη Υεμένη αφού φωτογραφήθηκε από τον Τάιλερ Χικς, πέθανε σε καταυλισμό προσφύγων στη χώρα χθες, αναφέρουν οι Times». Αρκετοί, όμως, ήταν και οι απλοί χρήστες που αποχαιρέτησαν τη μικρή Αμάλ ως το κορίτσι που κατάφερε -έστω και για λίγο- να στρέψει την παγκόσμια προσοχή στη φρίκη της Υεμένης. 

Και, εννοείται, έγιναν και εκατοντάδες άλλες αναρτήσεις, πάντα για το ίδιο θέμα.

Στην Υεμένη απουσιάζει η ανθρωπιά

Η Υεμένη, η φτωχότερη χώρα της αραβικής χερσονήσου, σπαράσσεται εδώ και σχεδόν τέσσερα χρόνια από τον πόλεμο, στον οποίο αντιπαρατίθενται η κυβέρνηση που στηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία και οι σιίτες αντάρτες Χούτι, με καταστροφικά αποτελέσματα για τους αμάχους.

Στα τέλη Οκτωβρίου 2018, ο επικεφαλής ανθρωπιστικών επιχειρήσεων του ΟΗΕ, Μαρκ Λόουκοκ, προειδοποίησε το Συμβούλιο Ασφαλείας ότι «η Υεμένη κινδυνεύει από έναν άμεσο και μεγάλο λιμό», ο οποίος μπορεί να επηρεάσει 14 εκατομμύρια ανθρώπους, δηλαδή περίπου τον μισό πληθυσμό της χώρας.

Ο Λόουκοκ τόνισε ότι ο επικείμενος λιμός ενδέχεται να είναι «μεγαλύτερος από οποιονδήποτε έχουν αντιμετωπίσει ποτέ οι εργαζόμενοι σε ανθρωπιστικές οργανώσεις». Γι' αυτό και χρειάζεται άμεσα να παρέμβουν οι παγκόσμιες οργανώσεις ώστε να αποτραπεί ένα ενδεχόμενο έγκλημα με θύμα ακόμη ένα παιδί... 
Άλλωστε, οι αριθμοί καταδεικνύουν τη σκληρή πραγματικότητα: Στην Υεμένη, αν η κατάσταση παραμείνει ως έχει, σύμφωνα με τις προβλέψεις περίπου 14 εκατομμύρια άνθρωποι ενδέχεται να βρεθούν σε «πρώιμο στάδιο λιμού», τους επόμενους μήνες. 

«Η ανθρωπιστική κατάσταση στην Υεμένη είναι η χειρότερη στον κόσμο. Το 75% του πληθυσμού, δηλαδή 22 εκατομμύρια άνθρωποι, χρειάζονται βοήθεια και προστασία, από τους οποίους 8,4 εκατομμύρια βρίσκονται σε κατάσταση οξείας διατροφικής ανασφάλειας και εξαρτώνται από την επείγουσα διανομή τροφής», αποκαλύπτει στους πρεσβευτές των χωρών μελών του Συμβουλίου της Επικρατείας ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, υπεύθυνος για τις ανθρωπιστικές κρίσεις, Μαρκ Λόουκοκ.

«Στη χειρότερη περίπτωση, ο αριθμός αυτός ενδέχεται να μεγεθυνθεί κατά 5,6 εκατομμύρια, αυξάνοντας τον συνολικό αριθμό των ανθρώπων στην Υεμένη που βρίσκονται στο αρχικό στάδιο του λιμού στα 14 εκατομμύρια», συνεχίζει ο αξιωματούχος.

Βρίσκεται πάντως σε εξέλιξη στην Υεμένη η «μεγαλύτερη ανθρωπιστική επιχείρηση» με «πάνω από 200 εταίρους να προσφέρουν βοήθεια και προστασία» μέσω ενός διεθνούς προγράμματος αρωγής, τονίζει.

Για να αντιμετωπιστεί η επισιτιστική κρίση στη χώρα, είναι απαραίτητο να συνεχιστούν οι δωρεές, να διατηρηθούν και αν είναι δυνατό να επεκταθούν οι εισαγωγές σε όλα τα λιμάνια της Υεμένης, αναφέρει ακόμα ο Λόουκοκ.

Η Αμάλ αποτελεί, πια, άλλο ένα σύμβολο της ντροπής μας, της ήττας του πολιτισμού. Και, δυστυχώς, δεν θα είναι το τελευταίο.
 

Ο κόσμος αφήνει την Υεμένη να πεθάνει (infographic)

(Της Έρης Πανσεληνά)

Η φτωχότερη χώρα της Αραβικής Χερσονήσου ήταν «αόρατη» στον κόσμο και πριν από τον τετραετή εμφύλιο πόλεμο που έχει βυθίσει τη χώρα στις ασθένειες, τον λιμό και την οικονομική καταστροφή. Ήταν ήδη η φτωχότερη στην πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή και η επίσκεψη της Χίλαρι Κλίντον το 2011 είχε προκαλέσει έκπληξη ως η πρώτη Αμερικανού ΥΠΕΞ στη χώρα για 20 χρόνια. Ο αιματηρός εμφύλιος που ξέσπασε το 2014 με την κατάληψη της Σαναά από τους Χούτι (υποστηρίζονται από το Ιράν) και κλιμακώθηκε με τις αεροπορικές επιδρομές της Σαουδικής Αραβίας το 2015 (υποστηρίζει τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση που ανέλαβε μετά την Αραβική Άνοιξη) δεν έβγαλε τη χώρα από την αφάνεια.

Όμως οι αριθμοί της χειρότερης ανθρωπιστικής κρίσης των τελευταίων 100 χρόνων είναι πλέον πολύ ηχηροί για να περνούν στα «ψιλά γράμματα». Πάνω από 22 εκατ. άνθρωποι, από συνολικό πληθυσμό 29 εκατομμυρίων, έχουν ανάγκη για ανθρωπιστική βοήθεια, ενώ 18 εκατ. δε γνωρίζουν πού θα βρουν το επόμενο γεύμα τους. Το 80% των παιδιών στην Υεμένη αντιμετωπίζουν απειλές για την υγεία και την επιβίωσή τους.