Είναι τα κοινόβια η απάντηση στην κρίση του κόστους διαβίωσης; Το «πείραμα» του Old Hall στη Βρετανία το αποδεικνύει έμπρακτα

Είναι τα κοινόβια η απάντηση στην κρίση του κόστους διαβίωσης; Μία ομάδα 60 ανθρώπων που ζουν όλοι μαζί σε μία έπαυλη στο Σάφολκ της Βρετανίας, υποστηρίζουν ότι ναι.

Η κοινότητα Old Hall μοιράζεται ένα πρώην μοναστήρι στο East Bergholt. Γύρω από την έπαυλη, εκτείνεται το κτήμα, συνολικής έκτασης 65 στρεμμάτων. Οι συγκάτοικοι εργάζονται προς την κατεύθυνση της πλήρους ενεργειακής και επισιτιστικής αυτονομίας τους. Τα ομαδικά τους γεύματα προετοιμάζονται με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών. Η έπαυλη διαθέτει 130 δωμάτια, τα οποία μοιράζονται 44 ενήλικες και 15 παιδιά. Στα δωμάτια διαμένουν κατά καιρούς εθελοντές και επισκέπτες της κοινότητας.

«Έχω πάντα κάποιον να μιλήσω»

Ο David Hodgson ζει στο Old Hall από το 1988. Όπως εξηγεί στο BBC, εκεί μεγάλωσε δύο παιδιά. Εργαζόταν τρεις φορές την εβδομάδα ως λέκτορας σχεδιασμού, μέχρι που προχώρησε σε πρόωρη συνταξιοδότηση, προκειμένου να φροντίζει τους οπωρώνες. Είναι υπεύθυνος για τις 75 μηλιές και τις 30 δαμασκηνιές και αχλαδιές του κτήματος. «Εργαζόμαστε συλλογικά και συγκεντρώνουμε τους πόρους μας- στην κοινότητα ζουν άτομα με δεξιότητες δικηγόρων, αρχιτεκτόνων, άνθρωποι που μπορούν να εργαστούν στα κτήματα, οικοδόμοι και υδραυλικοί – είναι ένα βιώσιμο οικονομικά μοντέλο, το οποίο μάς απαλλάσσει και από το άγχος», υπογραμμίζει ο ίδιος και σημειώνει ότι, στα 75 χρόνια του, λυπάται τους συνομήλικούς τους που ζουν μόνοι και δεν έχουν «φανταστική κοινωνική ζωή», όπως η δικιά του. «Είναι πολύ μόνοι και αυτό είναι τρομερό πράγμα», τονίζει και συνεχίζει, «έχω πάντα κάποιον να μιλήσω, όπως ενδιαφέροντες εθελοντές από μέρη όπως η Γαλλία, η Ισπανία, η Ταϊλάνδη, η Ιαπωνία και η Αμερική».

Το Old Hall χρονολογείται από τον 16ο αιώνα. Αρχικά, υπήρξε μοναστήρι, στη συνέχεια στρατώνας, μετά ξανά μοναστήρι – όλα αυτά ως το  1974, όταν και αγοράστηκε από τις 14 οικογένειες που δημιούργησαν την κοινότητα. Στις εγκαταστάσεις εξακολουθούν να ζουν μερικά από τα αρχικά μέλη της κοινότητας, , συμπεριλαμβανομένου του γηραιότερου εν ζωή κατοίκου, ο οποίος σήμερα είναι 95 ετών.

«Υπάρχουν πάντα ενήλικες για να προσέχουν τα παιδιά»

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού, το Old Hall έκλεισε τις πύλες του και επέβαλε το δικό του lockdown πριν από την κυβέρνηση. Όλα τα ηλικιωμένα μέλη του κοινοβίου παρέμειναν ασφαλή. Κάθε κάτοικος είναι υποχρεωμένος να εργάζεται περίπου 15 ώρες την εβδομάδα στο κτίσμα ή στους κήπους. Απασχολείται με εργασίες όπως η καθαριότητα και η κηπουρική, μέχρι το άρμεγμα των αγελάδων και τη φροντίδα των προβάτων, των χοίρων, των κοτόπουλων και των μελισσών. Το Old Hall παράγει το δικό του βούτυρο, τυρί και γιαούρτι. Στο σημείο καλλιεργείται και το σιτάρι για το ψωμί που καταναλώνεται. Πολλά από τα μέλη διατηρούν και τις δικές τους θέσεις απασχόλησης επ’ αμοιβή, εκτός της κοινότητας. «Οι περισσότεροι κάτοικοι διαπιστώνουν ότι χρειάζεται να εργάζονται μόνο λίγες ημέρες την εβδομάδα προκειμένου να πληρώνουν τους λογαριασμούς τους, καθώς αυτοί είναι πολύ χαμηλότεροι. Ξέρουν ότι, όλες τις ώρες που απασχολούνται εκτός, υπάρχουν ενήλικες για να προσέχουν τα παιδιά τους», σημειώνει ο David.

Στους κοινόχρηστους χώρους του κοινοβίου περιλαμβάνονται μία μεγάλη κουζίνα με τραπεζαρία, μια αίθουσα ραπτικής, μια αίθουσα χορού, μια βιβλιοθήκη, εργαστήρια και ένα παρεκκλήσι. Τα μέλη έχουν τα δικά τους ιδιωτικά δωμάτια. Κάθε οικογένεια μπορεί να έχει παραπάνω από ένα δωμάτια, αλλά όλα τα μπάνια είναι κοινόχρηστα, όπως εξηγεί ο David. Αν κάποιο από τα μέλη επιθυμεί να αποχωρήσει, τα υπόλοιπα πρέπει να βρουν ένα νέο μέλος, να το αντικαταστήσει. Τα νέα μέλη του κοινοβίου οφείλουν να καταβάλλουν ένα ποσό σε μετρητά, τα οποία δίνονται απευθείας σε αυτόν που αποχωρεί. Σε αντάλλαγμα, τα νέα μέλη παίρνουν ένα πιστοποιητικό μετοχών δανείου το οποίο αγοράζει το μερίδιό τους στην ένωση κατοικιών.

Το 1988 ο David αγόρασε μια μονάδα δύο δωματίων έναντι 19.400 λιρών. Σήμερα, η αξία της είναι  125.000 λίρες, καθώς το Old Hall συμβαδίζει με τον δείκτη τιμών ακινήτων. Μηνιαίως, το κόστος συντήρησης που καταβάλλει είναι 240 λίρες, οι οποίες καλύπτουν το φυσικό αέριο, το ηλεκτρικό ρεύμα και την ασφάλιση. Το αντίτιμο για τη μηνιαία σίτισή του είναι 80 λίρες. Δεν έχει άλλα έξοδα.

«Υπάρχουν εντάσεις, αλλά τις ξεπερνάμε»

Κάθε χρόνο οι κάτοικοι εκλέγουν μία επιτροπή. Οι αποφάσεις της λαμβάνονται από όλη την ομάδα κατά τη διάρκεια των εβδομαδιαίων συνεδριάσεών της, κάθε Παρασκευή. «Δεν έχουμε θρησκευτική βάση - περιγράφουμε τους εαυτούς μας ως μια αγροτική, οικογενειακή κοινότητα», λέει ο David. «Τα μέλη μας εξετάζονται πολύ προσεκτικά, καθώς χρειαζόμαστε μέλη που θα προσφέρουν και θα λάβουν. Πρέπει να έχουν συγκεκριμένες δεξιότητες. Φυσικά, κατά τη διαβίωσή υπάρχουν εντάσεις, αλλά τις ξεπερνάμε. Συζητάμε το κάθε θέμα μέχρι να καταλήξουμε σε συναίνεση», λέει.

Πριν από σχεδόν πέντε χρόνια, η 46χρονη Helen Jolly μετακόμισε στο Old Hall με τον εξάχρονο -σήμερα- γιο της, Robin. Μέχρι και σήμερα εργάζεται σε τοπικό ξενώνα, ως γιατρός, με μερική απασχόληση. Πριν τη μετακόμισή της, είχε επισκεφθεί τις εγκαταστάσεις ως εθελόντρια. «Είναι υπέροχο για τον Robin να έχει πρόσβαση στη φάρμα, στο φρέσκο φαγητό, σε όλο το χώρο και να έχει πάντα φίλους για να παίζει. Όπως και με τα αδέλφια, οι φιλίες γίνονται έντονες κατά καιρούς. Υπάρχουν εντάσεις  που πρέπει να αντιμετωπιστούν, αλλά είναι ένας υπέροχος τρόπος ζωής. Σε σύγκριση με τη συμβατική ζωή έχει τόσα πολλά πλεονεκτήματα», λέει η ίδια.

«Μία πραγματικά αβίαστη εξέλιξη για μένα»

Η Helen απασχολείται στην προετοιμασία των καθημερινών γευμάτων της κοινότητας. Όπως εξηγεί, όποια από τα συστατικά δεν μπορούν να παράγουν οι ίδιοι, το αγοράζουν σε μεγάλες ποσότητες κρατώντας, έτσι, χαμηλά το κόστους τους. Μεταξύ των ευθυνών της είναι και η καλλιέργεια φασολιών. «Προστατευόμαστε από την κρίση του κόστους ζωής σε μεγάλο βαθμό, γιατί μοιραζόμαστε τους πόρους μας», υπογραμμίζει και επισημαίνει ότι, «δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου να επιστρέφει στον συμβατικό τρόπο διαβίωσης. Ανέκαθεν έβλεπα μειονεκτήματα σε αυτόν τον τρόπο ζωής. Ήταν μία πραγματικά αβίαστη εξέλιξη για μένα».

Και ενεργειακά, όμως, το Old Hall μπορεί, σε μεγάλο βαθμό, να αξιοποιεί την αυτονομία του. Τα φωτοβολταϊκά παράγουν ηλεκτρική ενέργεια. Το νερό -που προέρχεται από δική τους γεώτρηση- θερμαίνεται σε έναν μεγάλο λέβητα βιομάζας που καίει ξύλα. Ο λέβητας ονομάζεται «The Dragon». Μεταξύ των υποχρεώσεων της 46χρονης εθελόντριας Lara Lewington, είναι να «ταΐζει τον Δράκο» με καυσόξυλα. Επόμενος στόχος της εξάμηνης παραμονής της στο Old Hall είναι οι εγκαταστάσεις να γίνουν ακόμα περισσότερο αποδοτικές ενεργειακά.

Το κουδούνι στο παρεκκλήσι χτυπάει δίνοντας το σήμερα για την ώρα του γεύματος. Τα μέλη μπαίνουν στην κοινόχρηστη τραπεζαρία, για να απολαύσουν τα ζυμαρικά, τις σούπες και τα ψητά λαχανικά που έχουν μαγειρευτεί στην κουζίνα. Εκεί, η 13χρονη Lalima Watling βουτάει τα βατόμουρα που καλλιεργεί η οικογένειά της σε λιωμένη σοκολάτα. Με την οικογένειά της, μετακόμισαν  στο Old Hall πριν από τέσσερα χρόνια. Έμεναν σε ένα μικρό σπίτι κοντά στο κτήμα. Φοιτά στο τοπικό γυμνάσιο. «Θα ήταν πολύ δύσκολο να επιστρέψω στον συμβατικό τρόπο ζωής μετά από αυτό», λέει. «Εδώ ο τρόπος ζωής είναι τόσο κοινωνικός, ενώ υπάρχει άπλετος ελεύθερος χώρος», εξηγεί. Όταν μεγαλώσει, ελπίζει να γίνει γραφίστρια, ωστόσο, δεν μπορεί να φανταστεί τον εαυτό της να ζει διαφορετικά στο μέλλον. «Νομίζω ότι δε θα ξαναζήσω διαφορετικά. Πραγματικά, πιστεύω ότι ο τρόπος ζωής των ανθρώπων πρέπει να είναι κοινοβιακός», υπογραμμίζει.