Ο Μάικ Πομπέο για όλους και για όλα: Το παρασκήνιο των τεταμένων συναντήσεων με Τούρκους αξιωματούχους και η στήριξη στην Ελλάδα

Ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις, αλλά και πλούσιο παρασκήνιο από τις τεταμένες σχέσεις της κυβέρνησης Τραμπ με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, περιλαμβάνονται στο βιβλίο του πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο με τον τίτλο «Never Give an Inch».

Αρχικά ο Πομπέο αναφέρεται στην απόφαση των ΗΠΑ για κλιμάκωση του αγώνα κατά της τρομοκρατικής οργάνωσης ISIS, λέγοντας πως το πρώτο ζήτημα που αντιμετώπισε η τότε κυβέρνηση με την Τουρκία ήταν η ανακατάληψη της Ράκα στη Συρία από τους τζιχαντιστές.

Σύμφωνα με τον πρώην ΥΠΕΞ, οι ΗΠΑ είχαν δύο επιλογές:

• Να συνεργαστούν με το κουρδικό YPG/SDG
• Είτε να συνεργαστούν με την Τουρκία

«Ο Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Τζιμ Ματίς και ο αρχηγός του επιτελείου των ΗΠΑ Μάικ Ντάνφορντ είχαν μια διαφορετική ανησυχία: Ότι ο στρατός της Τουρκίας δεν ήταν ικανός να νικήσει το ISIS. Ο Ντάνφορντ πήγε να δει την “τουρκική δύναμη κατοχής” να εκπαιδεύεται εντός της Τουρκίας. Αφού οι Τούρκοι καθυστέρησαν επανειλημμένα αυτή την επίσκεψη, επιτέλους του επετράπη να επανεξετάσει τα στρατεύματα. Αυτό που είδε τον έπεισε ότι οι Τούρκοι είχαν μηδενικές πιθανότητες να νικήσουν το ISIS χωρίς τεράστια υποστήριξη των ΗΠΑ», γράφει ο Πομπέο.

«Εξηγήσαμε στον Πρόεδρο ότι έπρεπε να συνεργαστεί με το SDF και συμφώνησε. Σε αυτή την περίπτωση, εναπόκειται σε εμένα και στον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας ΜακΜάστερ να μεταφέρουμε τα άσχημα νέα στους Τούρκους. Η συνάντηση πήγε άσχημα», συνεχίζει ο πρώην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ προσθέτει:

«Στη συνάντηση στον Λευκό Οίκο, είπαμε ότι θα συνεργαστούμε με τους Κούρδους της Συρίας για να νικήσουμε το ISIS. Ποτέ δεν έχω δει θυμό να ξεσπά τόσο γρήγορα σε ένα δωμάτιο. Ο Καλίν και ο Φιντάν φώναξαν και μετά έφυγαν γρήγορα από το δωμάτιο».

Ο Πομπέο είπε ότι η επίσκεψή του στην Τουρκία το 2019 μαζί με τον τότε αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Πενς ήταν τεταμένη. Ο ίδιος, αφού είπε ότι υπήρξε σύγχυση μετά την εισβολή της Τουρκίας στη Συρία, εξήγησε τι συνέβη εκείνη τη στιγμή ως εξής:

«Όταν φτάσαμε στο παλάτι του Ερντογάν, ο αντιπρόεδρος ζήτησε να συναντηθεί ιδιωτικά με τον Πενς για λίγα λεπτά. Περίπου μισή ώρα αργότερα είπα στους οικοδεσπότες μας ότι έπρεπε να δω τον αντιπρόεδρο. Μάταια. Πέρασαν άλλα είκοσι λεπτά και ήμουν αποφασισμένος. Περπάτησα στο διάδρομο χωρίς άδεια και προσπάθησα να σπρώξω να ανοίξω την πόρτα του δωματίου όπου συναντήθηκαν ο Ερντογάν και ο Πενς. Ήταν κλειδωμένη.

Τότε είπα στον συνομιλητή μου ότι θα σπάσουμε την πόρτα. Ανησύχησα ότι ο Πενς εκτέθηκε στο ίδιο τρίωρο βίντεο που περιγράφει το πραξικόπημα του 2016 που έπρεπε να παρακολουθήσω κατά την πρώτη μου επίσκεψη στην Τουρκία ως διευθυντής της CIA το 2017. Το βίντεο του πραξικοπήματος του 2016 ήταν τόσο μεγάλο και τόσο χονδροειδές που νόμιζα ότι ήταν θέμα ψυχικής υγείας!

Χρειαζόταν επίσης να συζητήσουμε ευαίσθητα θέματα που προέκυψαν σε πραγματικό χρόνο. Έπρεπε λοιπόν να μπω μέσα. Η πραγματική προσπάθεια που έκανα για να σπάσω την πόρτα έκανε την ομάδα μου να ανησυχήσει για μια επιθετική αντίδραση των Τούρκων σωματοφυλάκων. Αλλά οι Τούρκοι φρουροί με άφησαν αμέσως να μπω και στο τέλος καθίσαμε όλοι στο δωμάτιο για να διαπραγματευτούμε.

Κάποια στιγμή στις διαπραγματεύσεις απλώσαμε τους χάρτες στο τραπέζι και επισημάναμε πού ήταν οι Αμερικανοί. Ο Ερντογάν μας ρώτησε αν είμαστε σίγουροι για τη θέση μας. Όταν το επιβεβαιώσαμε, κοίταξε την ομάδα του με ένα βλέμμα “μου είπες ψέματα”. Η ομάδα του ζήτησε ένα μικρό διάλειμμα».

Πώς η κυβέρνηση Τραμπ στήριξε την Ελλάδα

Μιλώντας με περηφάνια για την εμβάθυνση των σχέσεων με την Ελλάδα, ο Πομπέο είπε τα εξής σχετικά με τις σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας:

«Είμαι ιδιαίτερα περήφανος για το πώς ενισχύσαμε τους δεσμούς μας με την Ελλάδα, μια χώρα που ήταν λυσσαλέα κατά των ΗΠΑ τη δεκαετία του 1970, αλλά τώρα μας βλέπει ως εταίρους.

Μεγάλο μέρος της εστίασής μου με τον Μητσοτάκη ήταν στην παράνομη αναζήτηση υδρογονανθράκων της Τουρκίας στη Μεσόγειο. Για πρώτη φορά στην ιστορία, το 2019 Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ παρευρέθηκε στην τριμερή συνάντηση Ισραήλ-Ελλάδας-Κύπρου για να συζητήσουν την ενεργειακή εξερεύνηση στην περιοχή.

Τον Νοέμβριο του 2020 έκανα και κάτι που δεν έχει ξαναγίνει. Έγραψα επιστολή στον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών επαινώντας την Ελλάδα ως «πυλώνα σταθεροποίησης» στην περιοχή. Κάλεσα την Τουρκία «να τερματίσει τις υπολογισμένες προκλήσεις της και να ξεκινήσει αμέσως διερευνητικές συνομιλίες με την Ελλάδα».

Την τελευταία φορά που ένας Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ έκανε μια τόσο ανοιχτή δήλωση για την υποστήριξη των ΗΠΑ στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1970, υπό τον Χένρι Κίσινγκερ. Οι Έλληνες εντυπωσιάστηκαν πολύ με τα λόγια μου. Τα δύο ταξίδια μου στην Ελλάδα ενίσχυσαν τη σημασία αυτής της σχέσης για τις Ηνωμένες Πολιτείες».

Για την επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη

Ο Πομπέο μίλησε για την επίσκεψή του στην Κωνσταντινούπολη το 2020 ως εξής: «Τον Νοέμβριο του 2020, επισκέφτηκα τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Η τουρκική κυβέρνηση απειλεί την εκκλησία, γι' αυτό φρόντισα να μην συναντήσω κανέναν Τούρκο κυβερνητικό αξιωματούχο στο ταξίδι μου στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν ένα απλό μήνυμα: Αυτή η εκκλησία είναι ανεξάρτητη, πρέπει να παραμείνει χωριστή και ελεύθερη από το κράτος.

Ο Πρόεδρος Ερντογάν και ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δεν ήταν ευχαριστημένοι, αλλά ο Ορθόδοξος κόσμος κατάλαβε ότι η Αμερική υποστηρίζει το δικαίωμά τους να προστατεύουν την πίστη τους».