Εκλογές Κύπρος: Το φαβορί, τα παράδοξα και η δύσκολη επόμενη μέρα

Μετά από μια δεκαετία, το βράδυ της 12^ης Φεβρουαρίου η Κύπρος θα έχει νέο Πρόεδρο, καθώς ο Νίκος Αναστασιάδης αποφάσισε να μην διεκδικήσει εκ νέου την Προεδρία.

Αν και συνολικά 14 υποψήφιοι διεκδικούν την ψήφο του κυπριακού λαού στον πρώτο γύρο των εκλογών, που διεξάγεται σήμερα, ο Νίκος Χριστοδουλίδης εμφανίζεται ως το απόλυτο φαβορί για την πρώτη θέση, ενώ Αβέρωφ Νεοφύτου και Ανδρέας Μαυρογιάννης δίνουν μάχη ψήφο με ψήφο, προκειμένου να εξασφαλίσουν τη θέση που οδηγεί στον δεύτερο γύρο, την επόμενη Κυριακή.

Η πολύμηνη προεκλογική εκστρατεία κινήθηκε σε υψηλούς τόνους, χωρίς όμως ακρότητες και έντονες διαμάχες που χαρακτήριζαν παλιότερες προεκλογικές εκστρατείες. Παρ’ όλα αυτά, οι φετινές εκλογές διαθέτουν πολιτικές ιδιαιτερότητες, συγκριτικά με τις παραδοσιακές διαχωριστικές γραμμές που κυριαρχούσαν στην κυπριακή πολιτική σκηνή.

1. Οι τρεις επικρατέστεροι υποψήφιοι υπήρξαν όλοι τους στενοί συνεργάτες του απερχόμενου Προέδρου, Νίκου Αναστασιάδη. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης κυβερνητικός εκπρόσωπος και υπουργός Εξωτερικών. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού, του κόμματος του οποίου ο κ. Αναστασιάδης είναι επίτιμος πρόεδρος. Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, αν και στηρίζεται από το ΑΚΕΛ (το κόμμα της αριστερής αντιπολίτευσης) υπήρξε ο διαπραγματευτής της κυβέρνησης Αναστασιάδη για το Κυπριακό.
2. Ο ΔΗΣΥ, το παραδοσιακό δεξιό κόμμα, κατεβαίνει ουσιαστικά διασπασμένο, καθώς πέραν της επίσημης υποψηφιότητας του προέδρου του, Αβέρωφ Νεοφύτου, την Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας διεκδικεί και το μέχρι πρότινος υψηλόβαθμο στέλεχός του, Νίκος Χριστοδουλίδης.

Νίκος Χριστοδουλίδης: Φαβορί αλλά τα δύσκολα μπορεί να ξεκινήσουν μετά

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των μέχρι τώρα δημοσκοπήσεων, ο Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος στηρίζεται από τα κόμματα του λεγόμενου Κέντρου (ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ κ.λπ.), έχει εξασφαλισμένη την πρωτιά στον πρώτο γύρο των εκλογών. Επιπλέον, καταγράφει προβάδισμα νίκης και στον δεύτερο γύρο, ανεξάρτητα από το ποιος θα είναι ο αντίπαλός του. Καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, με τον αέρα του δημοσκοπικού του προβαδίσματος, απέφυγε να μπει σε συγκρούσεις με τους ανθυποψηφίους του και καλλιέργησε μια δημόσια παρουσία που είχε τον χαρακτήρα υπέρβασης των κομματικών εντάσεων.

Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, προγραμματική του θέση είναι ότι παραμένει δεσμευμένος στο συμφωνημένο πλαίσιο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Ωστόσο, η υποψηφιότητά του, στηρίζεται από τα κόμματα που παραδοσιακά εκπροσωπούν το λεγόμενο «απορριπτικό μπλοκ»: ΔΗΚΟ, ΔΗΠΑ, ΕΔΕΚ και Αλληλεγγύη. Τα συγκεκριμένα κόμματα εκφράζουν παραδοσιακά έντονες διαφωνίες και κριτική στις εκάστοτε κυβερνήσεις για τους χειρισμούς στο Κυπριακό, κατηγορώντας τόσο τον Νίκο Αναστασιάδη, όσο και τον προκάτοχό του Δημήτρη Χριστόφια για υποχωρητικές θέσεις στις διαπραγματεύσεις. Η ΕΔΕΚ, μάλιστα, είναι το μόνο από τα κοινοβουλευτικά κόμματα (πλην της ακροδεξιάς) που πλέον έχει απορρίψει τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία ως αποδεκτό πλαίσιο επίλυσης του Κυπριακού.

Επιπλέον, σε περίπτωση εκλογής του θα είναι ο πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας που δεν θα έχει επίσημο χρίσμα από ένα εκ των δύο μεγάλων κομμάτων. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι κόμματα που τον στηρίζουν διαφωνούν σε μια σειρά από ζητήματα της εσωτερικής διακυβέρνησης, προδιαγράφει ότι το πλαίσιο συναίνεσης σε μια πιθανή διακυβέρνηση του Νίκου Χριστοδουλίδη δεν είναι δεδομένο, την επόμενη των εκλογών.

Αβέρωφ Νεοφύτου: Μπορεί να αντιστρέψει προβλέψεις;

Με σύνθημα ο «Αβέρωφ μπορεί», ο πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού επένδυσε στα ζητήματα της αποτελεσματικότητας και της οικονομίας. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου εμφανίζεται ως ο συνεχιστής της διακυβέρνησης Αναστασιάδη –του οποίου έχει την επίσημη στήριξη– θέτοντας ως στόχο την περαιτέρω αναβάθμιση της κυπριακής οικονομίας. Παραδοσιακός πολιτικός, που κατάφερε παρά την κυβερνητική φθορά να διατηρήσει τον ΔΗΣΥ σε υψηλά ποσοστά, ο Αβέρωφ Νεοφύτου υποστηρίζει ότι η υποψηφιότητά του μπορεί να δώσει λύσεις τόσο σε ζητήματα εσωτερικής διακυβέρνησης, όσο και στο Κυπριακό. Προτείνει την ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ ως λύση στο ζήτημα της ασφάλειας που μπλοκάρει τις διαπραγματεύσεις και τάσσεται υπέρ ενός μοντέλου αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, με αυτονομία των δύο τοπικών κυβερνήσεων σε θέματα καθημερινότητας.

Ωστόσο, η επιλογή του να παρουσιάζεται ως συνεχιστής του Νίκου Αναστασιάδη τον αναγκάζει να απολογείται για τα κακώς κείμενα της προηγούμενης δεκαετίας, με κυριότερο το θέμα της διαφθοράς. Παράλληλα, η υποψηφιότητα του Νίκου Χριστοδουλίδη δείχνει να του αφαιρεί δυναμική, καθώς, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ποσοστό περίπου 30% των ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ θα ψηφίσει τον πρώην υπουργό Εξωτερικών.

Σε περίπτωση που ο Αβέρωφ Νεοφύτου καταφέρει να περάσει στον δεύτερο γύρο – ανεξαρτήτως του τελικού αποτελέσματος– κερδίζει χρόνο, προκειμένου να σχεδιάσει τις επόμενες πολιτικές του κινήσεις. Αν όμως δεν καταφέρει να βρεθεί στον δεύτερο γύρο, πιθανότατα θα κληθεί να αντιμετωπίσει εσωκομματική αμφισβήτηση, για πρώτη φορά μέσα στην τελευταία δεκαετία. Επιπλέον, ανάμεσα στις δύο Κυριακές θα κληθεί να πάρει μια σημαντική απόφαση σχετικά με το ποιον θα στηρίξει στον δεύτερο γύρο. Με δεδομένο ότι από τη μία θα βρίσκεται ο «αποστάτης» Χριστοδουλίδης και από την άλλη η Αριστερά, η επιλογή δεν θα είναι καθόλου εύκολη.

Ανδρέας Μαυρογιάννης: Ο διπλωμάτης που θέλει να γίνει Πρόεδρος

Το βασικό ζήτημα οξείας αντιπαράθεσης ΑΚΕΛ και κυβέρνησης Αναστασιάδη ήταν οι χειρισμοί που οδήγησαν στο ναυάγιο των διαπραγματεύσεων στο Κραν Μοντανά και στο τέλμα στην υπόθεση του Κυπριακού, την τελευταία διετία. Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης υπήρξε βασικός πρωταγωνιστής των τότε εξελίξεων ως διαπραγματευτής της ελληνοκυπριακής πλευράς και έμπιστος συνεργάτης του κ. Αναστασιάδη. Παρά το γεγονός αυτό, στο κόμμα της κυπριακής Αριστεράς εκτιμούν ότι ο κ. Μαυρογιάννης μπορεί να συσπειρώσει ευρύτερα ακροατήρια και να περάσει στον δεύτερο γύρο αλλά και να διεκδικήσει την Προεδρία.

Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, διπλωμάτης καριέρας, πρέσβης της Κύπρου στον ΟΗΕ και μέλος των διαπραγματευτικών ομάδων της Κυπριακής Δημοκρατίας στις τελευταίες τρεις κυβερνήσεις, βάσισε την προεκλογική του εκστρατεία κυρίως στο επιχείρημα της εντιμότητας, προσπαθώντας να χτυπήσει τους δύο αντιπάλους του στο πεδίο της διαφθοράς και ειδικά στο σκάνδαλο των χρυσών διαβατηρίων.

Αν δεν καταφέρει να βρεθεί στον δεύτερο γύρο, θα είναι η πρώτη φορά που το ΑΚΕΛ θα μείνει εκτός τελικής διεκδίκησης της Προεδρίας. Με δεδομένη τη δεκαετή διακυβέρνηση Αναστασιάδη και το γεγονός ότι η Δεξιά κατεβαίνει διασπασμένη, το μέγεθος μιας τέτοιας αποτυχίας είναι πιθανό να πυροδοτήσει εξελίξεις εντός του κόμματος.

Όποιο κι αν είναι το τελικό αποτέλεσμα, ο επόμενος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας θα έχει να αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις που αφορούν το πώς θα πλοηγηθεί η Κύπρος σε ένα ασταθές γεωπολιτικό και διεθνές περιβάλλον. Το Κυπριακό, τα ζητήματα της οικονομίας και της ενέργειας, αλλά και οι προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και ευρύτερων κοινωνικών ανακατατάξεων θα αποτελέσουν βασικά πεδία στα οποία ο νέος Πρόεδρος θα διαμορφώσει το στίγμα της δικής του Προεδρίας.