Σερβία-Κόσοβο: Έντονες αναταράξεις μετά την άρση του αδιεξόδου - Η «καραμπόλα» στη Βόρεια Μακεδονία και η εξήγηση όσων συμβαίνουν

Αναταράξεις τόσο στο Βελιγράδι και την Πρίστινα όσο και στα Σκόπια προκαλεί η άρση του αδιεξόδου για το ζήτημα του Κοσόβου μετά τις επαφές που είχαν ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, και ο πρωθυπουργός του Κοσόβου, Άλμπιν Κούρτι, με τον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Ζοζέπ Μπορέλ, και τον ειδικό απεσταλμένο για τον διάλογο Βελιγραδίου – Πρίστινας, Μίροσλαβ Λάιτσακ στις Βρυξέλλες την Δευτέρα.

Νέα συνάντηση στη Βόρεια Μακεδονία για τον τρόπο εφαρμογής των όσων συμφώνησαν Βούτσιτς και Κούρτι

Η επόμενη τριμερής συνάντηση (ΕΕ – Σερβίας – Κοσόβου) θα πραγματοποιηθεί στις 18 Μαρτίου στη Βόρεια Μακεδονία, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του Ζοζέπ Μπορέλ  με κύριο μενού αυτήν την φορά τον τρόπο εφαρμογής όσων συμφώνησαν οι δύο πλευρές. Βασικό αγκάθι για να υπάρξει πρόοδος στην υλοποίηση του ευρωπαϊκού σχεδίου, αποτελεί η σύσταση της Ένωσης Σερβικών Δήμων στο Κόσοβο. Και οι δύο πλευρές παραμένουν σταθερά στις θέσεις τους: η Σερβία θέλει να συγκροτηθεί η Ένωση Δήμων με Σερβική Πλειοψηφία στο Κόσοβο η οποία συμφωνήθηκε το 2013 στο πλαίσιο του διαλόγου Βελιγραδίου –Πρίστινας που διεξάγεται υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Πρίστινα αρνείται επίμονα να επιτρέψει την σύστασή της και να παραχωρήσει μάλιστα και εκτελεστικές εξουσίες, προβάλλοντας την δικαιολογία ότι αντίκειται στο Σύνταγμα το οποίο απαγορεύει μονοεθνικές ενώσεις.

Από την άλλη πλευρά, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ ζητούν από το Κόσοβο να σχηματίσει την Ένωση, η οποία θα περιλαμβάνει συνολικά δέκα δήμους με σερβική πλειοψηφία.

Ανάβουν φωτιές στα Σκόπια οι συζητήσεις Βελιγραδίου-Πρίστινας

Μια τέτοια εξέλιξη προσπαθούν να εκμεταλλευθούν ορισμένοι αλβανικοί εθνικιστικοί κύκλοι στη Βόρεια Μακεδονία προκειμένου να προωθήσουν την ατζέντα τους, η οποία μεταξύ άλλων περιλαμβάνει και την ίδρυση Κοινότητας Αλβανικών Δήμων- κατ΄ αντιστοιχία της Ένωσης Σερβικών Δήμων στο Κόσοβο- με απώτερο στόχο την συγκρότηση Ομοσπονδίας στη Βόρεια Μακεδονία. 

Την πρόταση έριξε στο τραπέζι μέσα στο Σαββατοκύριακο το αλβανικό κόμμα «Εναλλακτική» (Alternativa). «Η αλβανική κοινότητα στο Κοσσυφοπέδιο θα δημιουργήσει ένα ντόμινο στην περιοχή επειδή οι οικογένειές μας συνδέονται και οι μισοί βρίσκονται στο Κόσοβο και οι μισοί εδώ. Αν οι Σέρβοι με 4% μπορούν να έχουν Κοινότητα στο Κόσοβο και να έχουν ορατά δικαιώματα, τότε είναι προφανές ότι αυτό θα έχει αντίκτυπο και στους Αλβανούς που είναι τουλάχιστον 30% στη Βόρεια Μακεδονία και διεκδικούμε τα ίδια δικαιώματα», δήλωσε ο Izet Majiti αντιπρόεδρος του DUI, βουλευτής και μέλος της αντιπολιτευόμενης «ομάδας της φωτιάς» στο κόμμα,  ρίχνοντας και άλλο νερό στο μύλο.

Σε αντίθεση με τη θέση του, το DUI απέρριψε σθεναρά την πρόταση της Εναλλακτικής, όπως και οι υπόλοιποι κοινοβουλευτικοί σχηματισμοί. Πολιτικοί αναλυτές από την Βόρεια Μακεδονία τόνιζαν στο ethnos.gr ότι τα συστημικά αλβανικά κόμματα στη Βόρεια Μακεδονία δεν θα θέσουν τέτοιο ζήτημα γιατί σε αντίθετη περίπτωση, αυτομάτως, δημιουργείται μια κατάσταση αποσταθεροποίησης εντός της χώρας η οποία δεν ευνοεί την στρατηγική τους στόχευση που είναι η Ε.Ε.

Λάδι στη «φωτιά» έριξε την Δευτέρα και η διαφημιστική πινακίδα που τοποθετήθηκε στο Τέτοβο- μια περιοχή που το αλβανικό στοιχείο κυριαρχεί- και αφορά έργο που χρηματοδοτείται από κονδύλια της ΕΕ γραμμένη, όμως, μόνο, στα αλβανικά, αναστέλλοντας, ουσιαστικά, την επίσημη μακεδονική γλώσσα. Η κίνηση αυτή προκάλεσε τόσο την αποδοκιμασία του πρέσβη της ΕΕ στα Σκόπια, ενώ σόκαρε το Σλαβομακεδονικό στοιχείο της περιοχής.

Τι λέει η αντιπολίτευση στο Βελιγράδι

Την ίδια ώρα λίγες ώρες μετά τη συνάντηση Βούτσιτς-Κούρτι, στο Βελιγράδι η αντιπολίτευση κατηγορεί τον πρόεδρο της Σερβίας ότι αποδέχεται ξεκάθαρα την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου. Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Ζντράβκο Πόνος, ο οποίος κέρδισε το 18% των ψήφων στις προεδρικές εκλογές του 2022, ερχόμενος δεύτερος πίσω από τον Βούτσιτς, δήλωσε την Τρίτη ότι η συμφωνία ουσιαστικά αναγνωρίζει ότι το Κοσσυφοπέδιο είναι μια ανεξάρτητη οντότητα στις διεθνείς σχέσεις, ένα κράτος.

«Αυτό το χαρτί αλλάζει τα πάντα, ανεξάρτητα από το τι έχει κάνει ο Βούτσιτς μέχρι τώρα και τι θα κάνει στο μέλλον. Θα τον θυμούνται μόνο γι' αυτό – γι' αυτό θα τον θυμάται η ιστορία», είπε ο Πόνος. 

Η Milica Djurdjevic Stamenkovski, ηγέτης του δεξιού κόμματος Zavetnici, που κέρδισε το 3,8% των ψήφων στις εκλογές του 2022, είπε ότι οι συνομιλίες στις Βρυξέλλες έδειξαν ότι ο Βούτσιτς είναι έτοιμος να «δώσει στον Αλμπίν Κούρτι ένα κράτος».

Η Zorana Mihajlovic, φιλοδυτική πολιτικός και πρώην υπουργός στην κυβέρνηση Βούτσιτς, υποστήριξε, ωστόσο, ότι η συμφωνία δεν σημαίνει αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου, ούτε «προδοσία», όπως προσπαθούν να ισχυριστούν ορισμένοι εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης και της κυβερνητικής πλειοψηφίας.

Η πρωθυπουργός της Σερβίας Άνα Μπρνάμπιτς έγραψε επίσης στο Twitter ότι οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης δυσκολεύουν τη θέση της Σερβίας στις διαπραγματεύσεις μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας με την «ελπίδα να δημιουργήσουν ένα χιλιοστό χώρου για να έρθουν στην εξουσία». Ο βουλευτής του Δημοκρατικού Κόμματος Σρτζάν Μιλιβόγεβιτς πιστεύει ότι ο Βούτσιτς εκβιάστηκε. «Ο Βούτσιτς δεν διαπραγματεύτηκε για τη Σερβία, διαπραγματεύτηκε για τον εαυτό του», είπε ο Μιλιβόγεβιτς.

Διχασμένες οι πολιτικές δυνάμεις στην Πρίστινα

Από την άλλη πλευρά στην Πρίστινα, ο Μεμλί Κράσνικι, ο αρχηγός του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, του Δημοκρατικού Κόμματος του Κοσσυφοπεδίου, PDK, κατηγόρησε τον Πρωθυπουργό Κούρτι ότι απέφυγε το βασικό ζήτημα της αναγνώρισης του Κοσσυφοπεδίου από τη Σερβία.

«Θα πρέπει να το πούμε δυνατά και καθαρά: είναι επίσημα προφανές τώρα ότι η ευρωπαϊκή πρόταση δεν περιλαμβάνει την αμοιβαία αναγνώριση ως κριτήριο για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Κοσόβου και της Σερβίας και για το άνοιγμα μιας ευρωπαϊκής προοπτικής για τη χώρα μας», είπε ο Κράσνικι.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται ακόμη ένα κόμμα της αντιπολίτευσης ο Δημοκρατικός Σύνδεσμος του Κοσσυφοπεδίου, LDK, «Αυτή η συμφωνία δεν είναι οριστική και δεν περιλαμβάνει αμοιβαία αναγνώριση. Επιπλέον, περιλαμβάνει ερμηνευτική ασάφεια για το πολιτικό καθεστώς και των δύο χωρών. Όλα εκτός από την αναγνώριση ήταν ο στόχος της Σερβίας. Αυτή η συμφωνία που έγινε αποδεκτή και από τις δύο πλευρές έχει τα πάντα εκτός από την αναγνώριση», ανέφερε το LDK.

Η συμφωνία, ωστόσο, υποστηρίχθηκε από τον αρχηγό της αντιπολίτευσης Ramush Haradinaj της Συμμαχίας για το Μέλλον του Κοσόβου ο οποίος την χαρακτήρισε «ένα μεγάλο επίτευγμα».  «Η συμφωνία είναι μια πραγματική παραδοχή της ανεξαρτησίας του Κοσόβου που το επαναφέρει στην πολιτική και κανονικότητα της ασφάλειας, μια ευρωατλαντική προοπτική και νέες αναγνωρίσεις της ανεξαρτησίας του», είπε ο Χαραντινάι.