Οι γυναίκες που σπάνε τα κλουβιά του αραβικού κόσμου (pics)

Στις χώρες του αραβικού κόσμου και της Μέσης Ανατολής, όπου οι γυναίκες υποφέρουν και στερούνται βασικών δικαιωμάτων από δικτατορικά καθεστώτα, τον νόμο της Σαρίας και μια συντηρητική νοοτροπία αιώνων, ο φεμινισμός δεν είναι καινούριο φαινόμενο. Τάσεις, κινήματα και αποφάσεις- ορόσημα που έγιναν είδηση στον διεθνή Τύπο τη χρονιά που πέρασε, όπως η άδεια που δόθηκε για πρώτη φορά στις γυναίκες στη Σαουδική Αραβία να οδηγούν, είναι αποτελέσματα αγώνων δεκαετιών και πρωτοβουλιών γυναικών που έγιναν πρότυπα στις χώρες τους. 

Ωστόσο η πρόοδος είναι εξαιρετικά αργή, η ισότητα των φύλων στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική φαντάζει ακόμα κάτι πολύ μακρινό και ορισμένες χώρες, μάλιστα, γυρίζουν τον χρόνο πίσω κλειδώνοντας σε όλο και στενότερο «κλουβιά» τις γυναίκες. Ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας (8 Μαρτίου) το «Έθνος της Κυριακής» επικοινώνησε με μερικές από τις επιδραστικότερες φεμινίστριες του αραβικού κόσμου και της Μέσης Ανατολής που αγωνίζονται για τις ελευθερίες των γυναικών στις πατρίδες τους, ακόμα και με κίνδυνο της ζωής τους. 

Η Μαροκινή Σανά Αφουαϊζ, η οποία ζει στις Βρυξέλλες και με θλίψη παρακολουθεί στη χώρα της η νοοτροπία να «γίνεται όλο και πιο συντηρητική» και την κοινωνία να «προσπαθεί να βάλει τις γυναίκες σε κλουβιά», όπως λέει, αλλάζει τις συνειδήσεις και δίνει περισσότερη ανεξαρτησία στις γυναίκες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής (περιοχή ΜΕΝΑ) μέσω της επιχειρηματικότητας. 

Πέρυσι η Παγκόσμια Τράπεζα τη συμπεριέλαβε στις 10 πιο επιδραστικές γυναίκες του αραβικού κόσμου, επειδή έχει καταφέρει να προσεγγίσει 10.000 γυναίκες μέσω της πρωτοβουλίας «Womenpreneur» που βοηθά γυναίκες ακόμα και σε καταπιεστικά καθεστώτα να γίνουν επιχειρηματίες δίνοντας έμφαση στην καινοτομία και την τεχνολογία. Η Σανά γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Μαρόκο αλλά ταξίδεψε και εργάστηκε σε όλον τον κόσμο για να γνωρίσει από κοντά την καταπίεση που βιώνουν οι γυναίκες- οι συγκλονιστικές της εμπειρίες και ιστορίες γυναικών που άκουσε την οδήγησαν να γράψει πέρυσι το βιβλίο «Οι αόρατες γυναίκες της Μέσης Ανατολής».  

Όπως λέει στο «Έθνος της Κυριακής», η Σανά ήταν φεμινίστρια από μικρό κορίτσι. «Αμφισβητούσα τα πάντα, δεν καταλάβαινα γιατί οι άντρες έτρωγαν το καλύτερο φαγητό και οι γυναίκες τα αποφάγια, γιατί οι γυναίκες έτρωγαν σε ξεχωριστά και μικρότερα δωμάτια από τους άνδρες, γιατί έπρεπε να σέβομαι περισσότερο έναν άνδρα από μια γυναίκα», αναφέρει η Μαροκινή ακτιβίστρια και αφηγείται ότι από παιδί άρχισε να διαβάζει βιβλία φεμινιστριών, τα οποία καθόρισαν την πορεία της.

«Στα 10 μου είχα διαβάσει τόσα βιβλία που είχα αποφασίσει από τότε ότι δε θα δεχόμουν αυτό που συνέβαινε», μας λέει η Σανά, η οποία έχει διατελέσει σύμβουλος του ΟΗΕ και της Κομισιόν για θέματα φύλου και ισότητας. Ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας το μήνυμα της Σανά προς την Ευρώπη είναι ότι «το πρώτο που πρέπει να κάνει για να στηρίξει τις γυναίκες στην περιοχή ΜΕΝΑ είναι να μην υποστηρίζει τους δικτάτορες. Γιατί υπάρχει ένα παράδοξο, μια αντίφαση στον τρόπο που η μιλά και στον τρόπο που ενεργεί». 

Η Νούσα Εσγκιπούρ, η οποία σε ηλικία εννέα ετών κατά την Ιρανική Επανάσταση του 1979 δραπέτευσε από τη χώρα της μαζί με την οικογένειά της και μετακόμισε στη Βρετανία, εγκατέλειψε πρόσφατα τη δουλειά της ως δασκάλας στο Μπράιτον για να βοηθήσει εξ αποστάσεως τις γυναίκες στο Ιράν. Δέχεται διαρκώς απειλές κατά της ζωής της και δεν μπορεί να επιστρέψει στη χώρα της, όπου έχει στενούς συγγενείς που δεν έχει δει εδώ και 40 χρόνια, αφού είναι «σεσημασμένη» και κινδυνεύει με φυλάκιση. Ωστόσο δηλώνει στο «Έθνος της Κυριακής» ότι «το μόνο που με νοιάζει είναι να σώσω ζωές ακόμα κι αν χάσω εδώ τη δική μου».

Εμπνευσμένη από τις «Λευκές Τετάρτες» που ξεκίνησε η διάσημη Ιρανή ακτιβίστρια Μασίχ Αλινετζάντ, καμπάνια στην οποία Ιρανές έστελναν φωτογραφίες τους με το πρόσωπο ακάλυπτο, ένωσε τις δυνάμεις της μαζί της και ξεκίνησε εδώ και λίγους μήνες τη δική της εκστρατεία ονόματι «Κυανό Κίνημα». Διατηρώντας το κίνημά της πολιτικά ουδέτερο λαμβάνει χιλιάδες φωτογραφίες γυναικών που δείχνουν το πώς αψηφούν την καταπίεση που υφίστανται στο Ιράν- οι λογαριασμοί της στα social media, που έχουν δεκάδες χιλιάδες ακολούθους, έχουν μετατραπεί σε μια πλατφόρμα έκφρασης για τις συμπατριώτισσες της.

«Αργά ή γρήγορα όλες οι γυναικείες επαναστατικές καμπάνιες θα ενωθούν, αφού εμείς οι Ιρανές έχουμε στερηθεί κάθε ανθρώπινο δικαίωμα», αναφέρει η Νούσα στέλνοντας το μήνυμα ότι «ισχυρή είναι η γυναίκα που ενώνει και μπορεί να δημιουργεί όχι ακολούθους, αλλά περισσότερους ηγέτες». 

Γέφυρες μεταξύ των γυναικών από το Ιράν και τις χώρες του αραβικού κόσμου χτίζει και η δικηγόρος Λέιλα Μανσουρί μέσα από την καμπάνια #Femdiplomacy που από το 2017 διοργανώνει εκδηλώσεις που αφορούν στον πολιτισμό, την τέχνη, την τεχνολογία και τη μουσική. Γεννηθείσα στην Ουάσινγκτον DC η Αμερικανοϊρανή δικηγόρος, που έχει οργανώσει events και σε θεσμούς της ΕΕ, βλέπει ότι «οι αλλαγές στον αραβικό κόσμο συμβαίνουν πολύ ανεπαίσθητα, που είναι καλύτερο από το τίποτα, αλλά ελπίζω να γίνουν ταχύτερα».

«Θέλω να ενθαρρύνω περισσότερες γυναίκες να ξεκινήσουν καμπάνιες στη δημόσια σφαίρα. Υπάρχουν ήδη πολλές, αλλά κανείς δεν τις γνωρίζει γιατί σιωπούν από τον φόβο της αντεκδίκησης», λέει στο «Έθνος της Κυριακής». 

Πίσω από την πρόσφατη επιτυχία με το δικαίωμα οδήγησης των γυναικών στη Σαουδική Αραβία είναι η Μανάλ αλ-Σαρίφ, η γυναίκα που το 2011 τόλμησε να καταγράψει τον εαυτό της να οδηγεί χωρίς τη συνοδεία κάποιου άνδρα, όπως όριζε ο νόμος- το πρωτοφανές βίντεο που ανέβασε στο Διαδίκτυο στο πλαίσιο της εκστρατείας της Women2Drive συγκέντρωσε γρήγορα πολλές ακολούθους. Η διαζευγμένη τότε μητέρα ενός γιου, προγραμματίστρια στο επάγγελμα, απειλήθηκε, φυλακίστηκε, κακοποιήθηκε και έχασε τη δουλειά της λόγω της επαναστατικής της πράξης. 

Χρειάστηκε να αφήσει πίσω τον γιο της, να εγκαταλείψει τη χώρα μαζί με τον Βραζιλιάνο νέο της σύντροφο, με τον οποίο παντρεύτηκε και ζει μέχρι σήμερα στην Αυστραλία, όπου έχει αποκτήσει έναν δεύτερο γιο. Το καθεστώς του Ριαντ της απαγορεύει μέχρι σήμερα να δει το παιδί από τον πρώτο της γάμο, η κηδεμονία του οποίου δόθηκε υποχρεωτικά στον πρώην σύζυγό της, και τα δύο ετεροθαλή αδέρφια έχουν γνωριστεί μόνο μέσω Skype. H 40χρονη Μανάλ συνεχίζει μέχρι σήμερα την εκστρατεία της για τα δικαιώματα των γυναικών της Σαουδικής Αραβίας και μεγάλη ακτιβιστική της δράση έφερε αλλεπάλληλες απειλές εναντίον της- ακόμα και από λογαριασμούς- bots του Ριαντ στο Twitter.

Αντιδρώντας τον περασμένο Οκτώβριο στην αυξανόμενη απειλή από τα bots βασιλείου ανακοίνωσε ζωντανά στη σκηνή ενός τεχνολογικού συνεδρίου την απόφασή της να κλείσει το Twitter της χάνοντας την επαφή με τους σχεδόν 300.000 ακολούθους. Ωστόσο, όπως έχει αναφέρει, θα συνεχίσει «να μιλάει ανοιχτά, επειδή οι τύραννοι και οι δικτάτορες είναι εκείνοι που θα έπρεπε να φοβούνται και όχι εμείς».