Μιχάλης Ιγνατίου: Προς άγρια σύγκρουση οδεύουν Ουάσιγκτον και Άγκυρα

Η σύγκρουση των Ηνωµένων Πολιτειών και της Τουρκίας είναι άγρια, µου έλεγε ένας διπλωµάτης στην Ουάσιγκτον, που έχει µια καλή ιδέα για το παρασκήνιο αυτής της θυελλώδους σχέσης µεταξύ δύο παραδοσιακών συµµάχων, που κάλλιστα µπορεί σύντοµα να είναι πρώην φίλοι.

Αισθάνεται ότι οι επιθέσεις από την πλευρά των Τούρκων αξιωµατούχων, µε πρώτο τον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, περιέχουν το στοιχείο του «µίσους» προς την Αµερική και προέβλεψε µια κακή συνέχεια και τέλος. Θεωρεί ότι όσα λένε και υποστηρίζουν οι δύο πλευρές είναι η πραγµατικότητα της σηµερινής φάσης των σχέσεων. Και είναι και η πρώτη φορά, πιστεύει, που απουσιάζουν οι «λογικοί», οι αξιωµατούχοι που στο… παρά πέντε έκαναν παλαιότερα παρέµβαση για να διασωθεί η σχέση.

Στην Ουάσιγκτον προκάλεσε αίσθηση η απόφαση του υπουργού Εξωτερικών, Μάικ Ποµπέο, να λάβει µέρος σε µια σύναξη στην Ιερουσαλήµ, στην οποία θα συµµετάσχουν τρεις χώρες που ο Ταγίπ Ερντογάν κυριολεκτικά απεχθάνεται.

Πρόκειται για την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Κύπρο, που αποτελούν µια συµµαχία η οποία -όσο και να κάνει εντύπωση- θα µπορούσε να δηµιουργήσει προβλήµατα στην Τουρκία, ιδιαίτερα εάν υπό το βάρος της παρούσας κατάστασης των σχέσεων µε την Ουάσιγκτον προστεθεί στην τριάδα και η Αµερική. Το θέµα συζήτησης µε τον κ. Ποµπέο οµιλεί από µόνο του: Ενεργειακή ασφάλεια και προστασία της θαλάσσιας δραστηριότητας.

Αυτήν τη στιγµή οι Αµερικανοί είναι στο στάδιο σχεδιασµών, οι οποίοι θα υλοποιηθούν ακόµα και αν ο Ερντογάν υποχωρήσει και γίνει ξανά ένας καλός σύµµαχος για την Ουάσιγκτον.

Μου έλεγε ο διπλωµάτης ότι οι Αµερικανοί, ακόµα και αν εξοµαλυνθούν οι σχέσεις τους µε την Αγκυρα, δεν πρόκειται ποτέ ξανά να βάλουν τα αβγά τους µόνο στο τουρκικό καλάθι. Και θα σχηµατίσουν το «µέτωπο της Μεσογείου» µε δύο πόλους, έναν µε το Ισραήλ και έναν µε την Αίγυπτο, και πάντα µε τη συµµετοχή της Αθήνας και της Λευκωσίας και άλλων πρόθυµων χωρών.

Η κίνηση του Ποµπέο δεν είναι τυχαία. Είναι καλά ζυγισµένη και σχεδιασµένη για το µέλλον.

Ταυτόχρονα ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραµπ και οι συνεργάτες του «καίγονται» για να διασώσουν τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, ο οποίος έχει βρεθεί στη πιο δεινή θέση της πολιτικής του καριέρας.

Οι Αµερικανοί, είτε Ρεπουµπλικάνοι κατέχουν τον Λευκό Οίκο είτε ∆ηµοκρατικοί, διατηρούν εξαιρετική σχέση µε όποιον Ισραηλινό πολιτικό βρίσκεται στην εξουσία, µε εξαίρεση τον µοιραίο Μπαράκ Οµπάµα, ο οποίος τάχθηκε εναντίον του Μπέντζαµιν Νετανιάχου και επέλεξε την Τουρκία, και όχι το Ισραήλ ή την Αίγυπτο, ως τη βασική περιφερειακή δύναµη στην ευρύτερη γειτονιά µας.

Είναι επιθυµία του Λευκού Οίκου να µη χάσει στις εκλογές ο Νετανιάχου. Και για να έχουν έναν φίλο στην εξουσία αλλά και για να αναλάβει την ηγεσία της νέας οµάδας «πιστών συµµάχων» που σχηµατίζει η Ουάσιγκτον.

Ο διπλωµάτης µού έλεγε ότι το παρασκήνιο «κοχλάζει». Και εάν όλοι οι παίκτες µείνουν στη θέση τους, οι εξελίξεις θα είναι εντυπωσιακές.

Η παρουσία του κ. Ποµπέο στην τριµερή απο δεικνύει και την υποστήριξη της Αµερικής στον αγωγό EastMed, καθώς από το εβραϊκό κράτος διέρρευσε η πληροφορία την Τετάρτη το βράδυ ότι ο ενεργειακός πλούτος της Μεσογείου είναι τεράστιος. Το Ισραήλ, η Αίγυπτος και η Κύπρος µπορούν να λύσουν όλα τα ενεργειακά προβλήµατα όλης της Ευρώπης, ανέφερε η διαρροή.

Ο αγωγός EastMed εξυπηρετεί πάνω απ’ όλα τους σχεδιασµούς της Αµερικής, η οποία επιθυµεί να µειώσει όσο µπορεί την ενεργειακή επιρροή της Ρωσίας στην Ευρώπη. Ενας από τους λόγους του αµερικανικού θυµού απέναντι στην Τουρκία είναι και το γεγονός ότι, αν και χώρα-µέλος του ΝΑΤΟ, εξυπηρετεί τους ρωσικούς ενεργειακούς σχεδιασµούς, σε σηµείο που αντιστρατεύεται τα αµερικανικά στρατηγικά συµφέροντα.

Στην Ουάσιγκτον αντιµετωπίζουν την κατάσταση, όπως εξελίσσεται στην ευρύτερη γειτονιά της Μεσογείου, µε ψυχραιµία, καθώς έχει επιλογές εάν απολέσει την Τουρκία. Οµως κάποιος που παρατηρεί τα γεγονότα διά γυµνού οφθαλµού παρατηρεί και έναν ασύλληπτο θυµό που στρέφεται προσωπικά εναντίον του Ταγίπ Ερντογάν, τον οποίο εκτός των άλλων τον κατηγορούν για αντιαµερικανισµό και αντισηµιτισµό. Είναι δύο λέξεις-κλειδιά για τους Αµερικανούς διπλωµάτες. ∆ιότι οι αντιαµερικανοί και οι αντισηµίτες χαρακτηρίζονται εχθροί της Αµερικής.

Από τώρα µέχρι τον Ιούλιο, όταν και θα ξεκινήσει η εγκατάσταση του ρωσικού συστήµατος S-400, οι τουρκοαµερικανικές σχέσεις θα χειροτερεύουν. Εκτός εάν ο Ταγίπ Ερντογάν διακόψει τις στρατηγικές σχέσεις µε τη Ρωσία, όπως απαιτεί ο Λευκός Οίκος. Στην περίπτωση αυτή η Τουρκία θα πάρει µια καλή θέση στο πλευρό της Αµερικής, αλλά θα χρειαστούν χρόνια για να επιστρέψει η εµπιστοσύνη στην Ουάσιγκτον και την Αγκυρα.

Πάντως, δεν θα συναντήσετε κανέναν Αµερικανό αξιωµατούχο ο οποίος θα σας πει ότι ελπίζει πως ο Ερντογάν θα συνετιστεί. Αντίθετα…