«Υπό διωγμόν γλώσσα» τα Ισπανικά στην αμερικανική κοινωνία της εποχής του Τραμπ

Μία από τις πρώτες αποφάσεις του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ άμα τη αφίξει του στον Λευκό Οίκο ήταν να καταργήσει την ιστοσελίδα της προεδρίας στα ισπανικά.

Δύο χρόνια αργότερα κι ενώ ο πρόεδρος μάχεται στο Κογκρέσο για να εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση του τείχους στα σύνορα με το Μεξικό για να σταματήσει την μετανάστευση από την Κεντρική Αμερική, τα ρατσιστικά επεισόδια που συνδέονται με τη χρήση των ισπανικών έχουν πολλαπλασιασθεί, τεκμαίροντας έτσι την αυξανόμενη πόλωση εναντίον της γλώσσας αυτής, που ωστόσο στις ΗΠΑ είναι πανταχού παρούσα.

Το γλωσσικό ιδίωμα του Θερβάντες αποτελεί μητρική γλώσσα περίπου 41 εκατ. Αμερικανών, με την ισπανόφωνη κοινότητα να αποτελεί την πολυπληθέστερη μειονότητα στις ΗΠΑ (17%), σύμφωνα με το Pew Research Center.

Όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ βάσει όμως της έρευνας που πραγματοποίησε το ίδιο κέντρο τον Οκτώβριο, περίπου το 40% των ερωτηθέντων απαντά πως έχει δεχθεί προσβολές και άλλους είδους κακή συμπεριφορά εξαιτίας της καταγωγής του, περιλαμβανομένου και του γεγονότος ότι μιλούσαν ισπανικά δημόσια.

Μετά την εκλογή του Τραμπ «δεχόμαστε όλο και περισσότερες καταγγελίες από εργαζομένους που δηλώνουν πως τους πιέζουν να μη μιλούν άλλη γλώσσα εξόν από αγγλικά», τονίζει από την πλευρά του ο Κρίστοφερ Χο, δικηγόρος της οργάνωσης Legal Aid at Work στο Σαν Φρανσίσκο, η οποία παρέχει νομική εκπροσώπηση σε εργαζομένους και λειτουργεί γραμμή βοήθειας για καταγγελίες σχετικά με τις γλωσσικές διακρίσεις.

Αλλά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βρίθουν από επεισόδια αντιστοίχων διακρίσεων, που διαδίδονται ευρέως: όπως το πρόσφατο με πρωταγωνιστή έναν δικηγόρο από τη Νέα Υόρκη, ο οποίος τα έβαλε με εργαζομένους που μιλούσαν ισπανικά, απειλώντας τους ότι θα καλέσει το Αλλοδαπών για να τους απελάσει.

Σε ένα άλλο επεισόδιο, ο 24χρονος Χούλιο Σέσαρ Οβάγιε, με αμερικανική υπηκοότητα, περπατούσε στο Σαν Αντόνιο του Τέξας όταν συνελήφθη από αστυνομικό του Αλλοδαπών. Ο Οβάλιε, που γεννήθηκε στο Λος Άντζελες, αλλά μεγάλωσε στο Μεξικό, με αποτέλεσμα να μην μιλά καλά τα αγγλικά, δεν είχε χαρτιά πάνω του κατά τη σύλληψή του, με αποτέλεσμα να κατηγορηθεί ότι ζει παράνομα στις ΗΠΑ και απελάθηκε την επόμενη ημέρα, παρά τις προσπάθειες να εξηγήσει στις αρχές το τι είχε συμβεί.

Επίσης άλλες δύο Αμερικανίδες εργαζόμενες συνελήφθησαν στην Μοντάνα τον περασμένο Μάιο επειδή μιλούσαν μεταξύ τους στα ισπανικά.

«Η κυβέρνηση Τραμπ και η ρητορεία της έχουν ενθαρρύνει σαφώς τις χειρότερες αντιδράσεις της αστυνομίας μετανάστευσης», εκτιμά από την πλευρά του ο Κόντι Γούφσι, δικηγόρος της πανίσχυρης οργάνωσης για την προάσπιση των δικαιωμάτων ACLU, που εκπροσωπεί τις δύο γυναίκες στην αγωγή που κατέθεσαν κατά της μεθοριακής αστυνομίας. «Δεν υφίσταται επίσημη γλωσσα στις ΗΠΑ. Οι άνθρωποι μπορούν να μιλούν όπως θέλουν και στη χώρα ομιλούνται εκατοντάδες διαφορετικές γλώσσες», προσθέτει ο ίδιος.

Τα ισπανικά ήσαν πάντοτε ζωντανά και παρόντα ως γλώσσα στις ΗΠΑ, ιδίως στις δυτικές Πολιτείες, οι οποίες αντιστοιχούν στα παλαιά εδάφη του Μεξικού, που αγοράσθηκαν από το αμερικανικό κράτος στα μέσα του 19ου αιώνα. Καίτοι η χρήση τους μειώνεται με την διαδοχή των γενεών, στο πλαίσιο της ενσωμάτωσης των νεώτερων στην αμερικανική κοινωνία, η δύναμή τους συνεχίζεται άσβεστη χάρις στην διαρκή ανανέωση των μεταναστευτικών ροών από τις γειτονικές λατινοαμερικανικές χώρες.

Όμως για τη Μάρτα Ματέο, διευθύντρια του Παρατηρητηρίου για την Ισπανική Γλώσσα στο παν/μιο του Χάρβαρντ, δεν μπορούμε πλέον να μιλούμε για γλωσσική διάκριση εναντίον των ισπανικών, καθώς η «πανταχού παρουσία» τους στις ΗΠΑ είναι δεδομένη και μέσω πολλών υπηρεσιών που παρέχονται σε αυτήν τη γλώσσα, ενώ και από τη δεκαετία του ’70 η γλώσσα αυτή έχει εκτοπίσει τη γαλλική ως προς τη μελέτη και την εκμάθησή της.

«Ίσως απλώς σήμερα τα επεισόδια κατά ισπανόφωνων να είναι πιο ορατά. Θα ήταν καλλίτερα να μιλούσαμε για κοινωνικές διακρίσεις κι όχι γλωσσικές, διακρίσεις εναντίον των μεταναστών, που ενθαρρύνονται από τα λαϊκιστικά σαλπίσματα του Τραμπ», προσθέτει η ίδια. «Οι περισσότεροι μετανάστες είναι ισπανόφωνοι, συνεχώς επιτιθέμεθα και στη γλώσσα τους», υπογραμμίζει.

Αλλά και η Μαρία Καρέιρα, καθηγήτρια ισπανικών στο παν/μιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες υπογραμμίζει την κοινωνική διάσταση των διακρίσεων αυτών, καθώς παρά την διάδοσή τους, τα ισπανικά εξακολουθούν να θεωρούνται γλώσσα δευτέρας διαλογής , αντίθετα με άλλα ιδιώματα, όπως τα γαλλικά, ή τα ιταλικά.

«Τα ισπανικά έχουν συνδεθεί με τα ‘βάναυσα επαγγέλματα’, είναι η γλώσσα των οικιακών βοηθών, των καθαριστριών, των κηπουρών, των νταντάδων», προσθέτει η Καρέιρα.