Τουρκία: κάλπες στη σκιά της οικονομικής ύφεσης

Η ύφεση είναι πλέον… γεγονός στην Τουρκία, για πρώτη φορά έπειτα από δέκα χρόνια, µε τα φθίνοντα οικονοµικά στοιχεία να ρίχνουν δυσοίωνη τη σκιά τους πάνω από την κλονισµένη πολιτική κυριαρχία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, µόλις τρεις εβδοµάδες πριν από τις κρίσιµες δηµοτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου.

Σύµφωνα όσα έδωσε στη δηµοσιότητα χθες η ίδια η τουρκική Στατιστική Αρχή (TurkStat), η οικονοµία της γείτονος συρρικνώθηκε το τελευταίο τρίµηνο του 2018 κατά 2,4% σε σύγκριση µε το αµέσως προηγούµενο τρίµηνο, οπότε είχε επίσης συρρικνωθεί κατά 1,6%, µπαίνοντας έτσι και επισήµως σε φάση ύφεσης.

Για την ιστορία, η τελευταία φορά που η Τουρκία «έζησε» δύο διαδοχικά τρίµηνα οικονοµικής επιβράδυνσης (τον ορισµό, δηλαδή, της ύφεσης) ήταν πίσω, στα µέσα του 2009, εν µέσω διεθνούς οικονοµικής κρίσης, µε τη συρρίκνωση τότε να εκτοξεύεται στο 7,7% (κατά το δεύτερο τρίµηνο) προτού υποχωρήσει στο 2,9% (κατά το τρίτο). Συγκριτικά, αµέσως µετά την αποτυχηµένη απόπειρα πραξικοπήµατος, κατά το τρίτο τρίµηνο του 2016, το τουρκικό ΑΕΠ είχε συρρικνωθεί κατά 0,8%, προτού όµως αρχίσει και πάλι να ανακάµπτει.

Το 2017 έκλεισε για την Τουρκία µε την ετήσια ανάπτυξη στο 7,4%, ενώ το 2016 είχε προηγηθεί µε 3,2%. Το 2018, όµως, κλείνει µε την ετήσια ανάπτυξη στο 2,6% (τη χειρότερη επίδοση µετά το 2009) και µε δύο διαδοχικά τρίµηνα συρρίκνωσης, διαµορφώνοντας έτσι ένα κλίµα επιβράδυνσης, που ως φαίνεται… έχει έρθει για να µείνει.

Οµάδα 15 οικονοµολόγων, στην οποία απευθύνθηκε το ηµικρατικό τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων «Anadolu», προβλέπει ότι η οικονοµία της Τουρκίας πρόκειται να αναπτυχθεί το 2019 κατά 1,8% έως και 3,3%, µε τον µέσο όρο των προβλέψεων να τοποθετείται κοντά στο 2,5%, πολύ χαµηλότερα δηλαδή από τον µέσο όρο ανάπτυξης της περιόδου 2010-2019, που ήταν στο 6,3%.

Προβληµατισµό θα έπρεπε, ωστόσο, να προκαλούν και τα επιµέρους στοιχεία: η υποτίµηση της τουρκικής λίρας, που υποχώρησε κατά 30% έναντι του δολαρίου το 2018 (µε την ισοτιµία πλέον να διαµορφώνεται κοντά στις 5,5 λίρες ανά δολάριο, από 7,2 που ήταν τον περασµένο Αύγουστο), ο πληθωρισµός που φλερτάρει µε το 20%, η οικοδοµική δραστηριότητα, που συρρικνώνεται όπως άλλωστε και η βιοµηχανική, η κατανάλωση που βαίνει µειούµενη κ.ά.

Για τον Ερντογάν, που βρίσκεται στην εξουσία της Τουρκίας από το 2002, η οικονοµία θα µπορούσε να λειτουργήσει και ως «αχίλλειος πτέρνα» στον δρόµο προς τις δηµοτικές εκλογές της 31^ης Μαρτίου. ∆εν είναι λίγοι, άλλωστε, εκείνοι που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, υποστηρίζοντας ότι το κυβερνών ισλαµοσυντηρητικό Κόµµα ∆ικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) θα µπορούσε ακόµη και να «χάσει» τους δύο µεγαλύτερους δήµους της χώρας, την Αγκυρα δηλαδή και την Κωνσταντινούπολη, στις επερχόµενες κάλπες, που είναι και οι τελευταίες µέχρι τις επόµενες κρίσιµες (προεδρικές και βουλευτικές) «επετειακές» εκλογές του 2023 στη γείτονα.

Ο γαµπρός του Ερντογάν πάντως από την πλευρά του, Μπεράτ Αλµπαϊράκ, που τυχαίνει να είναι από το περασµένο καλοκαίρι και… υπουργός Οικονοµικών της Τουρκίας, δεν φαίνεται να ανησυχεί όταν διακηρύττει (µέσω Twitter) ότι τα χειρότερα έχουν πια περάσει και ότι η ανάπτυξη αναµένεται να επιστρέψει προς τα τέλη του 2019 χάρη στις εξαγωγές και στον τουρισµό.