Κόσμος|30.05.2023 17:56

Εκλογές Τουρκία: Πώς ο Ερντογάν κέρδισε τον πόλεμο των ταυτοτήτων - Τα σενάρια για την επομένη μέρα– Ο καθηγητής Σέρμπος εξηγεί στο ethnos.gr

Τίμος Φακαλής

Οι δημοτικές εκλογές του 2024 στην Τουρκία, ο βαθμός συνεκτικότητας της αντιπολίτευσης και οι διεργασίες στο χώρο της ακροδεξιάς θα καθορίσουν εν πολλοίς και την πολιτική που θα ακολουθήσει ο Ερντογάν τόσο στο εξωτερικό, όσο και στο εσωτερικό της Τουρκίας το επόμενο διάστημα αναφέρει, μιλώντας στο ethnos.gr, ο Σωτήρης Σέρμπος, αναπληρωτής καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.

Θα ακολουθήσει τις ανορθόδοξες πολιτικές ή θα γίνει πιο πραγματιστής;

Στο εξωτερικό πεδίο το πρώτο σενάριο θέλει τον Ερντογάν να μην αλλάζει δραστικά τίποτα. Να συνεχίζει τις ανορθόδοξες πολιτικές και τα αντίδωρα που λαμβάνει από τις χώρες του Κόλπου και την Ρωσία- που έχουν κοντά ποδάρια μεσοπρόθεσμα- προκειμένου να αποφευχθούν τα χειρότερα και να συνεχίσει η διολίσθηση της οικονομίας, η πτώση της λίρας στέλνοντας ένα λάθος μήνυμα στο σκέλος των διεθνών επενδύσεων.

Το δεύτερο και αισιόδοξο σενάριο θέλει τον Ερντογάν- χωρίς να αλλάζει η μεγάλη εικόνα και ο στρατηγικός προσανατολισμός του που είναι ο νέος αιώνας της Τουρκίας- να είναι ορθολογιστής, πραγματιστής και συνεργάσιμος έστω και για ένα μικρό διάστημα. Μια τέτοια στάση θα ήθελαν να την αξιοποιήσουν οι Δυτικοί και να βάλουν κάποια γεωπολιτικά ζητήματα. Αυτός είναι και ο λόγος που θα ήθελε να αποφύγει όπως ο διάολος το λιβάνι την εμπλοκή του ΔΝΤ o Ερντογάν γιατί ενδεχομένως να τεθούν και άλλα γεωπολιτικά θέματα από τις ΗΠΑ, εξηγεί ο κ.Σέρμπος.

«Τα γρήγορα μηνύματα και τα συγχαρητήρια των δυτικών είναι με τα βλέμματα στραμμένα στο ΝΑΤΟ ενόψει και των ανοικτών ζητημάτων ειδικά λόγω του πολέμου στην Ουκρανία». Το πρώτο κρας τεστ θα είναι το θέμα της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και η απόκτηση των F16 από την Άγκυρα.

Γιατί εμμένει ο Ερντογάν στην τακτική της πόλωσης

Κοιτώντας στο εσωτερικό της Τουρκίας η στάση του Ερντογάν, σύμφωνα με τον κ. Σέρμπο, θα εξαρτηθεί και από το βαθμό συνοχής της αντιπολίτευσης με αφορμή και τη σύνθεση του τουρκικού κοινοβουλίου. 

«Ο Ερντογάν κέρδισε έναν πόλεμο των ταυτοτήτων για μια σειρά από λόγους. Κατάφερε κάτω από τις ταυτότητες να περάσει και τον μεγάλο ασθενή της τουρκικής οικονομίας. Ήδη από προχτές προϊδέασε ότι συνεχίζει την μάχη που στόχος είναι οι δημοτικές εκλογές του 2024 προκειμένου να πάρει πίσω ειδικά το δικό του κάστρο της Κωνσταντινούπολης και ακολουθεί και η Άγκυρα. Για αυτό και συνεχίζει να εμμένει στην τακτική της πόλωσης και να μην περνάει ένα μήνυμα εθνικής συνεννόησης και συμφιλίωσης».   

Βαρόμετρο για την επόμενη μέρα του Ερντογάν είναι και τα μέτρα που θα πάρει για την εξισορρόπηση της οικονομίας, δεδομένου ότι αν πάρει μέτρα που θα πονέσουν τον λαό αυτό θα μπορούσε να επιδράσει στην επόμενη μάχη που έχει, τις δημοτικές εκλογές.

Κρίσιμες θα είναι οι διεργασίες και στο χώρο της ακροδεξιάς. Η μεταγραφή του Σινάν Ογάν δεν έγινε μόνο με στόχο την εκλογική δεξαμενή του δεύτερου γύρου αλλά μας προετοιμάζει και για ευρύτερες κινήσεις με στόχο να παραμείνει κύριος εκφραστής τριών δεξαμενών του ισλαμισμού, του συντηρητισμού και του εθνικισμού.

Ο Ερντογάν αναμετράται με την υστεροφημία του 

Σε κάθε περίπτωση όποια και αν είναι η βραχυπρόθεσμη εικόνα του Ερντογάν, αυτός αναμετράται στην τελευταία του πενταετία με την υστεροφημία του, με το πως θα τον γράφουν τα βιβλία της ιστορίας στο μέλλον ενταφιάζοντας, την κεμαλική κληρονομιά (τον 1 αιώνα της τουρκικής Δημοκρατίας) και βάζοντας την παρακαταθήκη του στον 2ο αιώνα της.

«Κακώς η Ελλάδα μπήκε στην κουβέντα αν την συμφέρει μια επανεκλογή Ερντογάν ή μια νίκη Κιλιντσάρογλου»

Σε ότι αφορά τις σχέσεις Αθήνας-Άγκυρας ο καθηγητής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης εκτιμά ότι «κακώς η Ελλάδα μπήκε στην κουβέντα αν την συμφέρει μια επανεκλογή Ερντογάν ή μια νίκη Κιλιντσάρογλου. Τα ελληνοτουρκικά για την Τουρκία είναι ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Έτσι τα προσλαμβάνει και τα αντιλαμβάνεται».

Σημειώνει, μάλιστα, ότι η Αθήνα δεν θα πρέπει να έχει ιδιαίτερες προσδοκίες. «Για ένα διάστημα δεν θα έχουμε εντάσεις επί του πεδίου. Το περιτύλιγμα πιθανόν να αλλάξει. Θα επανεκκινηθεί ένας νέος διάλογος με τον Ερντογάν αλλά δεν μπορεί να αλλάξει το κουτί. Δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για έναν έντιμο συμβιβασμό. Οι προσδοκίες θα πρέπει να είναι μετρημένες».

Από την άλλη, όπως υπενθυμίζει ο ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, η Ελλάδα δεν είναι μια ετερόφωτη χώρα. «Πρέπει εκ νέου η εθνική της στρατηγική όσον αφορά το σκέλος του αμυντικού ρεαλισμού να συνεχιστεί. Από την άλλη αν ο Ερντογάν αποδειχθεί μια από τα ίδια υπάρχει ένας επιπλέον λόγος η Δύση να βοηθήσει την Ελλάδα για να υπάρχει μία ισορροπία δυνάμεων και η χώρα μας να παραμείνει ένα ακρωτήριο καλής ελπίδας. σε μια εύθραυστη γεωπολιτικά περιοχή».

Μικρό περιθώριο για αλλαγές στο Κυπριακό

Αναφερόμενος στο Κυπριακό ο κ. Σέρμπος αφήνει ένα μικρό περιθώριο για αλλαγές εφόσον οι εξελίξεις στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής μετά την ρωσική εισβολή μπορέσουν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του διεθνούς παράγοντα. «Μην ξεχνάτε ότι ο Ερντογάν λειτουργεί συναλλακτικά. Κουβαλάει ένα πολύ πλούσιο διπλωματικό καλάθι έναντι των συμμάχων του. Εξάλλου, μετά το Κραν Μοντάνα η Τουρκία θεώρησε πως η Κύπρος βολεύεται από το status quo κι ως εκ τούτου κινήθηκε στη συνέχεια στην έμπρακτη αμφισβήτησή του από κοινού με τα νέα δεδομένα που θέτει στο τραπέζι μιας μελλοντικής διαπραγμάτευσης ήτοι της κυρίαρχης ισότητας». 

Γιατί έχασε ο Κιλιντσάρογλου; 

Αναλύοντας, τέλος, το αποτέλεσμα των τουρκικών εκλογών ο κ. Σέρμπος εκτιμά ότι ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου έχασε γιατί ένα κομμάτι συντηρητικών ψηφοφόρων αν και ήταν δυσαρεστημένο με τον Ερντογάν εξακολουθούσε να μην εμπιστεύεται τους κοσμικούς. Αναρωτιόταν αν θα τα κατάφερνε σε επίπεδο κυβερνησιμότητας ο συνασπισμός του Κιλιντσάρογλου δεδομένου ότι θα κυβερνούσαν πολλοί και όχι ένας, όπως στην περίπτωση Ερντογάν.

Την ίδια ώρα χαρακτηρίζει ατυχή την κίνηση Κιλιντσάρογλου να κρατήσει και τους Κούρδους και τους εθνικιστές. «Νομίζω ότι του στοίχισε. Άλλαξε εντελώς την καμπάνια του και από τον φιλελεύθερο εκσυγχρονιστικό λόγο, βούτηξε και αυτός στα νερά του εθνικισμού. Ο εθνικισμός συνεχίζει να ενώνει την Τουρκία. Είναι αναβαθμισμένος και αποτελεί ένα κεντρικό ενοποιητικό στοιχείο γύρω από το οποίο χτίζεται η νέα Τουρκία. Κάνοντας αυτήν την στροφή ο Κιλιτσντάρογλου, τον έφερε στο γήπεδό του. Έτσι ο κόσμος ήταν πιθανότερο να επιλέξει το πρωτότυπο από μία απομίμηση». 

Από την άλλη οι μεγαλύτερης ηλικίας δεν ξεχνούν τα έργα και τις ημέρες των Κεμαλιστών  που ήταν αποκλεισμένοι από την κοινωνία. Ο Ερντογάν τους ενέταξε στο σύστημα μαζί με ένα εκτεταμένο πελατειακό σύστημα.

Παράλληλα, ο Τούρκος πρόεδρος επικοινώνησε ένα όραμα μεγαλείου για την νέα Τουρκία με όλα τα επιτεύγματα στην αμυντική βιομηχανία, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και την ενέργεια. Ο συνδυασμός αυτών των δύο συνέβαλε στην επανεκλογή του σημειώνει ο. κ. Σέρμπος.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

εκλογέςειδήσεις τώραΤουρκίακιλιντσάρογλουΡετζέπ Ταγίπ Ερντογάν