Γκρέτα Τούνμπεργκ: Η 16χρονη σύμβολο της μάχης κατά της κλιματικής αλλαγής

Η Σουηδέζα έφηβη Γκρέτα Τούνμπεργκ, από την οποία ξεκίνησαν οι μαθητικές "απεργίες" για το κλίμα, έχει εμπνεύσει μαθητές σε όλον τον κόσμο για να απέχουν από τα μαθήματά τους κάθε Παρασκευή με αίτημα την ενίσχυση των δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Η Γκρέτα εμπνεύστηκε από τους μαθητές του Πάρκλαντ, στη Φλόριντα των ΗΠΑ, οι οποίοι έκαναν αποχή διαμαρτυρόμενοι για τους νόμους περί οπλοκατοχής και οπλοχρησίας στις ΗΠΑ που επέτρεψαν την πολύνεκρη επίθεση στους χώρους του σχολείου τους. Η Γκρέτα ήθελε να κάνει κάτι ανάλογο για την κλιματική αλλαγή και να κινητοποιήσει τους συμμαθητές της. Αλλά δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν.

Μια ημέρα το περασμένο καλοκαίρι, έπειτα από έναν καύσωνα με θερμοκρασίες ρεκόρ που έπληξε τη βόρεια Ευρώπη και από τις δασικές πυρκαγιές που κατέκαψαν εκτάσεις στη Σουηδία, η Γκρέτα αποφάσισε να προχωρήσει μόνη της. Το ημερολόγιο έδειχνε 20 Αυγούστου 2018.

Και εκείνη ήταν μόλις 15 ετών. Δεν πήγε στο σχολείο, κάθισε στο πλακόστρωτο έξω από το σουηδικό κοινοβούλιο και άθελά της οδήγησε στη γέννηση ενός παγκόσμιου κινήματος. Έκτοτε βρισκόταν στο ίδιο σημείο σχεδόν κάθε Παρασκευή με χιόνι, πάγο, βροχή...

Οι γονείς της προσπάθησαν να την αποτρέψουν. Οι συμμαθητές της αρνήθηκαν να συμμετάσχουν. Οι περιστατικοί μάλλον οίκτο έδειχναν στη θέα μιας έφηβης καθισμένης έξω από το κοινοβούλιο κρατώντας ένα πανό με συνθήματα που είχε γράψει η ίδια με μαρκαδόρο.

Οκτώ μήνες μετά η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική και η ίδια υποψήφια για Νόμπελ Ειρήνης στα 16 της χρόνια.

Πρόεδροι χωρών και επικεφαλής πολυεθνικών έχουν μπει στο στόχαστρό της και το σύνθημα που είχε γράψει στο πανό της:"skolstrejk för klimatet" (σχολική απεργία για το κλίμα) έχει μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες. Και κυρίως η ίδια δεν είναι μόνη της. Τουναντίον.

Ήδη μαθητές στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Αυστραλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιρλανδία, την Ουγκάντα, την Ταϊλάνδη, την Κολομβία και την Πολωνία έχουν ακολουθήσει το παράδειγμά της ζητώντας την ανάληψη δράσης από τις κυβερνήσεις των χωρών τους για την κλιματική αλλαγή.

Χιλιάδες νεαροί ακτιβιστές για την κλιματική αλλαγή από τουλάχιστον 71 χώρες θα απέχουν σήμερα από τα μαθήματά τους για να ενώσουν τις φωνές τους σε μια από τις μεγαλύτερες διαμαρτυρίες για το περιβάλλον.

"Είμαστε το βουβό μέλλον της ανθρωπότητας", ανέφεραν οι ακτιβιστές σε επιστολή τους που δημοσιεύτηκε την 1η Μαρτίου στην Guardian. “Τώρα θα κάνουμε τις φωνές μας να ακουστούν. Στις 15 Μαρτίου θα διαδηλώσουμε σε κάθε ήπειρο".

Το κίνημα έχει ήδη εξαπλωθεί στις ΗΠΑ με κινητοποιήσεις και αποχές από τα μαθήματα να είναι προγραμματισμένες για σήμερα σε περισσότερες από 100 πόλεις και διοργανώτριες τρία κορίτσια: την Αλεξάντρια Βιλασενόρ, τη Χέιβεν Κόουλμαν και την Ίσρα Χίρσι -- κόρη της Δημοκρατικής βουλευτού Ιλχάν Όμαρ, μίας από τις δύο πρώτες μουσουλμάνες γυναίκες στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, η οποία μάλιστα σήμερα θα παραστεί στις κινητοποιήσεις στην Ουάσιγκτον.

"Είναι απίστευτο. Είναι πάνω από 71 χώρες και τουλάχιστον 700 σημεία και αυξάνονται...", λέει σήμερα η Γκρέτα.

Όταν ξεκίνησε τη δράση της η Γκρέτα ήταν ένα εξαιρετικά εσωστρεφές άτομο, ξύπναγε κάθε πρωί στις 6 για το σχολείο και επέστρεφε στις 3. Μικροκαμωμένη η ίδια λέει: "Πάντα υπήρξα το κορίτσι εκείνο που καθόταν στο τελευταίο θρανίο και δεν μίλαγε. Τίποτα δεν συνέβαινε ουσιαστικά στη ζωή μου. Νόμιζα ότι δεν μπορώ να κάνω τη διαφορά γιατί είμαι πολύ μικρόσωμη".

Πράγματι δεν ήταν ένα συνηθισμένο παιδί. Η μητέρα της, η Μαλένα Έρνμαν, είναι μία από τις πιο διάσημες τραγουδίστριες της όπερας. Ο πατέρας της, ο Σβάντε Τούνμπεργκ, είναι ηθοποιός και συγγραφέας. Και η ίδια η Γκρέτα υπήρξε πάντα εξαιρετικά ευφυής. Πριν από τέσσερα χρόνια διαγνώστηκε με σύνδρομο Άσπεργκερ.

Η Γκρέτα πάσχει από επιλεκτική αλαλία και εξαιτίας αυτού έχει την τάση να ανησυχεί περισσότερο από άλλους.

"Σκέφτομαι υπερβολικά πολύ. Κάποιοι άνθρωποι δεν ασχολούνται. Εγώ δεν μπορώ, ειδικά αν είναι κάτι που με προβληματίζει ή με στενοχωρεί. Θυμάμαι όταν ήμουν μικρότερη και στο σχολείο οι δάσκαλοί μας μας έδειχναν ταινίες με πλαστικά στον ωκεανό, πολικές αρκούδες που λιμοκτονούσαν και άλλα τέτοια. Έκλαιγα σε όλη τη διάρκεια. Οι συμμαθητές μου προβληματίζονταν όταν παρακολουθούσαν την ταινία αλλά όταν σταματούσε άρχιζαν να σκέφτονται άλλα πράγματα. Εγώ δεν μπορούσα να το κάνω αυτό. Οι εικόνες αυτές ήταν καρφωμένες στο κεφάλι μου".

Τώρα το έχει αποδεχτεί και το θεωρεί μέρος του εαυτού της. Το έχει πλέον μετατρέψει σε κινητήριο δύναμη αντί για πηγή κατάθλιψης που σε παραλύει, κάτι που συνέβαινε παλιά.

Σε ηλικία περίπου οκτώ ετών, όταν για πρώτη φορά πληροφορήθηκε για την κλιματική αλλαγή, σοκαρίστηκε που οι ενήλικες δεν έδειχναν να παίρνουν στα σοβαρά το θέμα. Βέβαια δεν ήταν αυτός ο μοναδικός λόγος που λίγα χρόνια αργότερα εμφάνισε κατάθλιψη, ήταν όμως ένας επιβαρυντικός παράγοντας.

"Το σκεφτόμουν συνεχώς και αναρωτιόμουν αν θα έχω μέλλον. Και το κράτησα για τον εαυτό μου γιατί δεν είμαι από αυτούς που τα συζητάνε και αυτό δεν ήταν υγιές. Έπαθα βαριά κατάθλιψη και σταμάτησα να πηγαίνω στο σχολείο. Όταν ήμουν στο σπίτι με φρόντιζαν οι γονείς μου και αρχίσαμε να μιλάμε γιατί δεν είχαμε τίποτα άλλο να κάνουμε. Και τότε τους μίλησα για τις ανησυχίες μου για την κλιματική κρίση και το περιβάλλον. Και ένιωσα καλά γιατί το έβγαλα από μέσα μου".

Οι πρώτοι στους οποίους είχε επίδραση η Γκρέτα ήταν οι ίδιοι οι γονείς της: ο πατέρας της έγινε χορτοφάγος για παράδειγμα. Λέει: "Μας έδειχνε συνέχεια ντοκιμαντέρ και διαβάζαμε μαζί βιβλία. Προηγουμένως δεν είχα ιδέα. Θεωρούσα ότι το είχαμε λύσει το ζήτημα του κλίματος. Μας άλλαξε και τώρα αλλάζει πάρα πολύ κόσμο. Δεν έδειχνε κάτι τέτοιο όταν ήταν παιδί. Είναι απίστευτο. Αν μπορεί να συμβεί αυτό τότε μπορούν να συμβούν τα πάντα".

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οι επιθέσεις εναντίον της είναι σκληρές, τόσο για τη φήμη της όσο και για την εμφάνισή της.

Ήδη εξοικειωμένη με τον σχολικό εκφοβισμό, δεν πτοείται. "Το περίμενα όταν ξεκίνησα ότι αν αυτό γιγαντωνόταν, τότε θα υπήρχε πολύ μίσος. Είναι μια θετική ένδειξη. Θεωρώ ότι αυτό συμβαίνει γιατί μας θεωρούν απειλή. Αυτό σημαίνει ότι κάτι έχει αλλάξει στον διάλογο και ότι κάνουμε τη διαφορά".

Η Γκρέτα λέει ότι θα παραμείνει πιστή στο "ραντεβού" της έξω από το σουηδικό κοινοβούλιο μέχρι οι πολιτικές της σουηδικής κυβέρνησης να εναρμονιστούν με τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Και πλέον δεν είναι μόνη της, δεν είναι σιωπηλή, δεν έχει κατάθλιψη. Είναι μάλιστα πολυάσχολη στην προσπάθειά της να κάνει τη διαφορά. Και το διασκεδάζει.