F-16, τελωνειακή ένωση και αλλαγή της σουηδικής νομοθεσίας για τους Κούρδους: Όσα κερδίζει ο Ερντογάν με την επιστροφή στη «δυτική αγκαλιά»

Η αμερικανική κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν προχωρά, όπως όλα δείχνουν, στη μεταφορά μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία σε συνεννόηση με το Κογκρέσο, όπως έκανε γνωστό ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας Τζέικ Σάλιβαν, μία ημέρα αφότου η Άγκυρα άναψε το «πράσινο φως» για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Ο Λευκός Οίκος σε ανακοίνωσή του έκανε γνωστό ότι Μπάιντεν και Ερντογάν συζήτησαν τις προσπάθειες για την ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας. «Ο Μπάιντεν συνεχάρη τον Ερντογάν για την επίτευξη συμφωνίας με τη Σουηδία και το ΝΑΤΟ. Συζητήθηκαν περιφερειακά θέματα, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης της Ουκρανίας και της σημασίας της σταθερότητας στο Αιγαίο», ανέφερε χαρακτηριστικά η ανακοίνωση.

Η Τουρκία, η οποία αποτελούσε το κύριο εμπόδιο στην ένταξη της Σουηδίας προς τη συμμαχία, είχε ζητήσει τον Οκτώβριο του 2021 να αγοράσει για 20 δισεκατομμύρια δολάρια μαχητικά F-16 της Lockheed Martin και σχεδόν 80 κιτ εκσυγχρονισμού για τα υπάρχοντα πολεμικά της αεροσκάφη.

Μιλώντας πριν από τη σύνοδο κορυφής των ηγετών του ΝΑΤΟ στη Λιθουανία, ο Σάλιβαν είπε ότι ο Μπάιντεν «ήταν ξεκάθαρος ότι υποστηρίζει τη μεταφορά». Ωστόσο, ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της αμερικανικής Γερουσίας Μπομπ Μενέντεζ, ο οποίος είχε μπλοκάρει την πώληση των F-16, δήλωσε τη Δευτέρα ότι βρίσκεται σε συνομιλίες με την κυβέρνηση Μπάιντεν.

Ο σουηδικός εκβιασμός πέτυχε τον σκοπό του

Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι ο Ερντογάν χρησιμοποιούσε το βέτο που είχε θέσει για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ώστε να πιέσει την Ουάσιγκτον για να λάβει τα πολεμικά αεροσκάφη και όπως φαίνεται αυτός ο εκβιασμός απέφερε καρπούς.

«Φαίνεται ότι υπήρξε μια μεγάλη πίεση από την κυβέρνηση Μπάιντεν για να επιτρέψει στην Τουρκία να εκσυγχρονίσει την πολεμική της αεροπορία και να αποκτήσει νέα F-16», δήλωσε ο Καμίλ Γκραντ, ειδικός σε θέματα άμυνας στο think tank του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. «Αυτή η ώθηση μαζί με τις σουηδικές προσπάθειες στο μέτωπο του PKK μπορεί να έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο να πεισθεί ο Ερντογάν να προχωρήσει στο θέμα της Σουηδίας».

Ένας πρώην πρεσβευτής της Γαλλίας στην Ουάσινγκτον, ο Ζεράρ Αρό, έγραψε στο Twitter ότι «Ο "σουηδικός εκβιασμός"  πλήρωσε» και ποιος θα μπορούσε να τον διαψεύσει;

Όλα αυτά στην πρώτη «διπλωματική αποστολή» του προέδρου της Τουρκίας μετά την νίκη του στις εκλογές του Μαΐου. Όπως τόνισε η ανταποκρίτρια του ethnos.gr και του OPEN στην Τουρκία Μαρία Ζαχαράκη, όλα δείχνουν πως ο «άσωτος υιός» Ερντογάν επιστρέφει στην δυτική αγκαλιά από την οποία είχε απομακρυνθεί την τελευταία πενταετία.

Τι κέρδισε ο πρόεδρος της Τουρκίας

Τι κέρδισε όμως στο τέλος ο πρόεδρος της Τουρκίας;

1. Πρώτον η Σουηδοί αλλάζουν τη νομοθεσία για τους Κούρδους, όχι στον βαθμό που θα ήθελαν οι Τούρκοι.
2. Έλαβε δεσμεύσεις για την επανεκκίνηση της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κυρίως άμεσες εξελίξεις που θα αφορούν την τελωνειακή ένωση με την ΕΕ (αν και η Τουρκία θα πρέπει να πληροί ορισμένες σημαντικές προϋποθέσεις, όπως βήματα προς τα μπροστά για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων  και του Κράτους Δικαίου).
3. Ο σύμβουλος της Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου υποστήριξε ότι είναι προς το συμφέρον της Αμερικής να στείλει F16 στην Τουρκία χωρίς κανέναν όρο.

Όλοι αντιλαμβάνονται ότι από εδώ και στο εξής οι πιέσεις στο Κογκρέσο θα γίνουν ασφυκτικές. Ο γερουσιαστής Μενέντέζ και κάποιοι ακόμη θα δώσουν τη μάχη ώστε να περάσουν κάποια δέσμευση για την περίπτωση που οι Τούρκοι χρησιμοποιούν αυτά τα μαχητικά εναντίον της Ελλάδας, αλλά η θέση τους θα είναι πολύ δύσκολη. 

Τίποτα δεν έχει αλλάξει στην ουσία των τουρκικών θέσεων

Σύμφωνα με την ανάλυση του Σωτήρη Δανέζη «ο Ερντογάν μετά τις εκλογές στην Τουρκία απέδειξε ότι είναι κυρίαρχος στο εσωτερικό της χώρας και σημαντικός διαπραγματευτής διεθνώς».

«Είναι ο μόνος που μιλάει ταυτόχρονα με Πούτιν και Ζελένσκι, είναι ο μόνος που μπορεί να μπλοκάρει την ένταξη χωρών στο ΝΑΤΟ χωρίς καμία συνέπεια. Αν ο Ερντογάν φύγει από το τραπέζι αυτού του διπλωματικού πόκερ με νέες παραχωρήσεις και νέες μάρκες, ίσως κάθε μελλοντική σημαντική απόφαση του ΝΑΤΟ να είναι ευκαιρία για τουρκικό εκβιασμό.

Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να κινηθεί η Ελλάδα. Το Μητσοτάκης γιοκ μπήκε στο ράφι ωστόσο τίποτα δεν έχει αλλάξει στην ουσία των τουρκικών θέσεων. Στη συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν θα είναι σημαντικό αν επιτευχθεί συμφωνία για παράταση του μορατόριουμ και κάποιες συμφωνίες για τα υπόλοιπα. Τα υπόλοιπα θα κριθούν σε βάθος χρόνου».