Οι επιστήμονες προειδοποιούν: Η γη κοντά στα επίπεδα άνθρακα που συνδέονται με 19 μαζικές εξαφανίσεις - Πώς απειλείται η βιοποικιλότητα

Τον «κώδωνα του κινδύνου» κρούουν οι επιστήμονες για τις συγκεντρώσεις του διοξειδίου του άνθρακα, που αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο στην ατμόσφαιρα της Γης. Σε νέα τους έρευνα προειδοποιούν ότι μέσα σε μερικά χρόνια, αν δεν γίνει η επιβράδυνση αυτών, θα μπορούσαμε να φτάσουμε επίπεδα που σχετίζονται με 19 μαζικές εξαφανίσεις ειδών που έλαβαν χώρα τα τελευταία 534 εκατομμύρια χρόνια.

Το 2100 θα διπλασιαστούν τα επίπεδα του άνθρακα

Μέχρι το 2100, τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα θα μπορούσαν να αυξηθούν σε 800 μέρη ανά εκατομμύριο όγκου (ppmv) – σχεδόν διπλάσια από τη συγκέντρωση των περίπου 421 ppmv που καταγράφηκε φέτος – αν δεν περιοριστούν οι εκπομπές από την καύση ορυκτών καυσίμων και τη μετατροπή της γης σε γεωργική.

Αυτό θα πλησίαζε τις μέσες συγκεντρώσεις CO2 (870 ppmv) που σχετίζονται με τεράστια κατάρρευση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας τα τελευταία 534 εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Earth’s Future». Αυτά τα γεγονότα εξαφάνισης που διατηρούνται στο αρχείο απολιθωμάτων επιτρέπουν στους επιστήμονες να καταγράψουν πώς εξελίχθηκε η βιοποικιλότητα και το ατμοσφαιρικό CO2 σε όλη την ιστορία της Γης.

«Η σχέση μεταξύ του διοξειδίου του άνθρακα και της μαζικής εξαφάνισης στο παρελθόν μας δίνει ένα είδος κριτηρίου που μπορούμε να εφαρμόσουμε στο παρόν», είπε στο Live Science ο συγγραφέας της μελέτης Γουίλιαμ Τζάκσον Ντέιβις, βιολόγος και πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού Ινστιτούτου Περιβαλλοντικών Μελετών στη Σάντα Κρουζ της Καλιφόρνια.

Το ατμοσφαιρικό CO2 συμβάλλει στην απώλεια της βιοποικιλότητας μέσω της οξίνισης των ωκεανών, εξήγησε ο επιστήμονας. Οι ωκεανοί απορροφούν το ατμοσφαιρικό διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο καθιστά το νερό πιο όξινο, μειώνοντας τη διαθεσιμότητα των ιόντων ανθρακικού ασβεστίου που χρειάζονται οι οργανισμοί για να δημιουργήσουν τους σκελετούς και τα κελύφη τους. Όταν αυτές οι επιπτώσεις είναι αρκετά σημαντικές ώστε να επηρεάσουν ολόκληρη την τροφική αλυσίδα, μπορούν να οδηγήσουν σε μαζικές εξαφανίσεις.

«Άμεσος μηχανισμός θανάτου»

Στη μελέτη του, ο ερευνητής διαπίστωσε πως όταν αυξάνεται το διοξείδιο του άνθρακα, αυξάνονται και τα ποσοστά εξαφάνισης, ενώ όταν μειώνεται το διοξείδιο του άνθρακα, μειώνονται και τα ποσοστά εξαφάνισης, εξήγησε. Στη συνέχεια, ο επιστήμονας χρησιμοποίησε αυτή τη σχέση για να εκτιμήσει την απώλεια βιοποικιλότητας υπό τις σημερινές ατμοσφαιρικές συνθήκες.

«Η τρέχουσα συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα είναι 421 ppmv», είπε. «Όταν το συνδέσουμε αυτό με τη σχέση μεταξύ βιοποικιλότητας και συγκέντρωσης CO2 στο παρελθόν, αντιστοιχεί σε απώλεια βιοποικιλότητας της τάξης του 6,39%».

Αυτό αντιστοιχεί στο ποσοστό της βιοποικιλότητας που χάθηκε στο μικρότερο γεγονός μαζικής εξαφάνισης που εξετάστηκε στη μελέτη – το λεγόμενο «γεγονός εξαφάνισης #10» – το οποίο εξαφάνισε το 6,4% των ειδών πριν από 132,5 εκατομμύρια χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι «ο άνθρωπος έχει ήδη προκαλέσει απώλειες βιοποικιλότητας σε βαθμό μαζικής εξαφάνισης», δήλωσε ο Ντέιβις.

Ωστόσο υπάρχουν άλλα 45 γεγονότα κατά τα οποία σημειώθηκε απότομη απώλεια της βιοποικιλότητας και θα μπορούσαν να θεωρηθούν μαζικές εξαφανίσεις, σημείωσε ο Ντέιβις. Στο πλαίσιο της μελέτης του, η μαζική εξαφάνιση ορίστηκε ως κάθε αύξηση απώλειας βιοποικιλότητας που πλαισιώνεται από μικρότερα χρονικά διαστήματα. Σύμφωνα με αυτόν τον ορισμό, υπήρξαν 50 μαζικές εξαφανίσεις κατά τα τελευταία 534 εκατομμύρια χρόνια, οι οποίες κυμαίνονταν από 6,4% έως 96% των θαλάσσιων ειδών που εξαφανίστηκαν.

Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η οξίνιση των ωκεανών που προκύπτει από τις αυξημένες συγκεντρώσεις CO2 είναι «ο άμεσος μηχανισμός θανάτου» των περισσότερων μαζικών εξαφανίσεων, σύμφωνα με τη μελέτη.

«Η σχέση μεταξύ του CO2 στην ατμόσφαιρα, της παγκόσμιας θερμοκρασίας και της απώλειας της βιοποικιλότητας είναι καλά τεκμηριωμένη», δήλωσε ο Μάικ Μπέντον, καθηγητής παλαιοντολογίας σπονδυλωτών στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις CO2 αυξάνονται σήμερα κατά περισσότερο από 2 ppmv κάθε χρόνο, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει απώλεια 10% της βιοποικιλότητας τις επόμενες δεκαετίες, προειδοποίησε ο Ντέιβις.