Μπορεί να πετύχει η αντεπίθεση των Ουκρανών χωρίς τα F-16; Οι εκτιμήσεις στρατιωτικών αναλυτών

Η αντεπίθεση της Ουκρανίας ξεκίνησε πριν από δύο μήνες, αλλά από πολλές απόψεις οι δυνάμεις της προετοιμάζονταν γι' αυτήν εδώ και χρόνια, μαθαίνοντας πώς να πολεμούν όπως οι στρατοί του ΝΑΤΟ, με ένα μείγμα πεζικού, πυροβολικού, τεθωρακισμένων οχημάτων και αεροπορικής ισχύος, αναφέρουν οι New York Times σε εκτενή τους ανάλυση για τις εξελίξεις στα πεδία των μαχών.

Μπορεί να πετύχει η αντεπίθεση των Ουκρανών;

Αλλά η κυβέρνηση Μπάιντεν περίμενε περισσότερο από ένα χρόνο πριν επιτρέψει στις χώρες του ΝΑΤΟ να στείλουν μαχητικά αεροσκάφη F-16 στην Ουκρανία. Μέχρι να εκπαιδευτούν οι πιλότοι στα προηγμένα αεροσκάφη, θα είναι πολύ αργά για να βοηθήσουν και να προστατεύσουν τις χερσαίες δυνάμεις που σέρνονται σε αυτή τη φάση των μαχών.

Όλα αυτά έχουν εγείρει ένα ερώτημα: Χωρίς σημαντική αεροπορική ισχύ - πυλώνα της πολεμικής τακτικής που η Δύση έχει παροτρύνει την Ουκρανία να υιοθετήσει - μπορεί να πετύχει η αντεπίθεση;

Η απάντηση φαίνεται να είναι θετική, όπως δήλωσαν νυν και πρώην αξιωματούχοι στην Ουκρανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, καθώς και δυτικοί αμυντικοί αναλυτές, σε συνεντεύξεις τους την περασμένη εβδομάδα, καθώς η αντεπίθεση προχωρούσε, με ομοβροντίες πυρών πυροβολικού και χτυπήματα με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, αλλά χωρίς σημαντικά κέρδη για το Κίεβο.

Αλλά είναι πιθανό να είναι πολύ πιο δύσκολο χωρίς τα αεροσκάφη. «Θα πρέπει να γίνει χωρίς τα F-16», δήλωσε ο Philip M. Breedlove, στρατηγός εν αποστρατεία της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ και πρώην διοικητής του ΝΑΤΟ, «αλλά πιστεύω ότι μπορούν».

Πρώην πιλότος των F-16, ο κ. Breedlove δήλωσε ότι υπάρχει «μεγάλο όφελος» για τις δυνάμεις της Ουκρανίας να μάθουν και να αναπτύξουν τις λεγόμενες τακτικές συνδυασμένων όπλων που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του σύγχρονου χερσαίου πολέμου, δεδομένου ότι «θα είναι εφαρμόσιμες σε πολλές διαφορετικές φάσεις αυτού που κάνετε, ό,τι κι αν γίνει».

Παρ' όλα αυτά, πρόσθεσε, «αν περιμένετε από την Ουκρανία να πολεμήσει όπως πολεμάμε εμείς, τότε θα πρέπει να έχουν τα εργαλεία που έχουμε εμείς, και εμείς δεν τους έχουμε δώσει αυτά τα εργαλεία».

Ο στρατηγός Valery Zaluzhny, ο κορυφαίος Ουκρανός διοικητής, έχει κάνει την ίδια επισήμανση με μεγάλη απογοήτευση.

Σε μειονεκτική θέση

Ορισμένοι εμπειρογνώμονες είπαν ότι η έλλειψη αεροπορικής ισχύος έθεσε την Ουκρανία σε μειονεκτική θέση αυτό το καλοκαίρι απέναντι στα ρωσικά επιθετικά ελικόπτερα που έβγαλαν εκτός μάχης ουκρανικά άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα. Τουλάχιστον ορισμένα από τα ελικόπτερα είναι εξοπλισμένα με αντιαρματικούς πυραύλους που εκτοξεύονται είτε πολύ μακριά είτε πολύ χαμηλά για να αναχαιτιστούν από την αεράμυνα της Ουκρανίας, σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας της Βρετανίας.

Ο συνταγματάρχης Markus Reisner, ο οποίος επιβλέπει την ανάπτυξη δυνάμεων στην κύρια στρατιωτική ακαδημία εκπαίδευσης της Αυστρίας, δήλωσε ότι με περισσότερα πολεμικά αεροσκάφη, η Ουκρανία θα μπορούσε να υπερασπιστεί καλύτερα τα χερσαία στρατεύματά της από αυτές τις επιθέσεις.

«Για αυτό ακριβώς προορίζεται στην πραγματικότητα», δήλωσε ο συνταγματάρχης Reisner, ένας εκπαιδευμένος αξιωματικός των μυστικών υπηρεσιών. «Η στρατιωτική λογική σου λέει ότι πρέπει να έχεις αεροπορική υπεροχή για να διεξάγεις επιτυχημένες χερσαίες επιχειρήσεις».

Και πρόσθεσε: «Κάποιοι Αμερικανοί στρατηγοί, λένε: 'Λοιπόν, δεν είναι αυτό που χρειάζονται οι Ουκρανοί αυτή τη στιγμή. Νομίζω ότι αυτό είναι μια πολιτική δήλωση, δεν είναι μια στρατιωτική λογική δήλωση».

Ούτε η Ουκρανία ούτε η Ρωσία - παρά το φαινομενικά συντριπτικό πλεονέκτημά της - δεν έχει καταφέρει να επιτύχει αεροπορική υπεροχή από την έναρξη του πολέμου τον Φεβρουάριο του 2022.

Πώς η Ουκρανία ακύρωσε την αεροπορική υπεροχή της Ρωσίας

Τότε, η Ρωσία διέθετε 10 φορές περισσότερα μαχητικά αεροσκάφη από την Ουκρανία - 772 έναντι 69 - συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που ήταν πολύ πιο προηγμένα τεχνολογικά, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Πυροβολικού, ο οποίος κατατάσσει τις συμβατικές πολεμικές ικανότητες. Ωστόσο, στους 18 μήνες που πέρασαν από τότε, και οι δύο πλευρές βασίστηκαν σε πυροβολικό, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς για να επιτεθούν.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τόσο η Ουκρανία, με τους πυραύλους Patriot, μεταξύ άλλων όπλων, όσο και η Ρωσία με τα συστήματα αεράμυνας S-400, διαθέτουν τρομερή αεράμυνα που έχουν αποτρέψει σε μεγάλο βαθμό η μία την άλλη από το να εξαπολύει αεροπορικές επιδρομές κοντά ή πίσω από τις γραμμές του μετώπου με πιλοτικά πολεμικά αεροσκάφη.

Ως επί το πλείστον, οι Ουκρανοί πιλότοι που πετούν σήμερα τα μαχητικά αεροσκάφη MiG και Sukhoi της σοβιετικής εποχής φροντίζουν να μην πλησιάζουν πολύ κοντά στους στόχους τους ή να μην παραμένουν στον αέρα για πολύ ώρα, για να μην γίνουν οι ίδιοι στόχοι. Πλησιάζουν όσο πιο κοντά τολμούν και στη συνέχεια εκτοξεύουν πυραύλους, συμπεριλαμβανομένων πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς που πρόσφατα παραχωρήθηκαν από τη Βρετανία και τη Γαλλία, σε αποθήκες καυσίμων και πυρομαχικών και άλλους στρατιωτικούς στόχους πριν απομακρυνθούν.

Λαμβάνοντας υπόψη αυτούς τους περιορισμούς, ένας αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν δήλωσε σε συνέντευξή του την περασμένη εβδομάδα ότι δεν ήταν σαφές αν οι δυνάμεις της Ουκρανίας θα ήταν σε θέση να παρέχουν υποστήριξη στα χερσαία στρατεύματα ακόμη και αν διέθεταν τα F-16. Ο αξιωματούχος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας για να συζητήσει ένα ζήτημα που έχει γίνει ένα ευαίσθητο σημείο για τους Ουκρανούς.

Αφού η Ουκρανία υπέστη βαριές απώλειες στις αρχές της αντεπίθεσης προσπαθώντας να ακολουθήσει την προσέγγιση των συνδυασμένων όπλων, ορισμένοι διοικητές αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την προσπάθεια και να επιστρέψουν στην τακτική που γνωρίζουν καλύτερα - να ρίχνουν πυροβολικό και πυραύλους για να υποβαθμίσουν τη μαχητική ικανότητα της Ρωσίας σε έναν πόλεμο φθοράς.

Αυτό δεν αποτέλεσε πλήρη έκπληξη για τους στρατιωτικούς εμπειρογνώμονες, οι οποίοι δήλωσαν ότι τα προβλήματα ξεπερνούσαν κατά πολύ την απουσία αεροπορικής ισχύος. Ο συνταξιούχος συνταγματάρχης Steve Boylan, εκπαιδευμένος αεροπόρος του αμερικανικού στρατού και πρώην εκπρόσωπος του Κέντρου Συνδυασμένων Όπλων του στρατού στο Φορτ Λέβενγουορθ, δήλωσε ότι χρειάστηκαν χρόνια για να μάθουν οι αμερικανικές δυνάμεις «πώς να το κάνουν αποτελεσματικά - και όχι στη μέση μιας μάχης».

Όπως υποδηλώνει και το όνομά της, η σύγχρονη μέθοδος μάχης συνδυάζει στρατεύματα πεζικού, τεθωρακισμένα άρματα μάχης, πυροβολικό εδάφους και αεροπορικές δυνάμεις σε μια προσπάθεια να κυριαρχήσει σε όλους τους τομείς του χερσαίου πολέμου. Ο κ. Boylan δήλωσε ότι η τακτική αναπτύχθηκε ως καλύτερος τρόπος μάχης μετά τον αιματηρό πόλεμο χαρακωμάτων του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά μόλις στον πόλεμο του Περσικού Κόλπου το 1990-91 τα αμερικανικά στρατεύματα πολέμησαν σε μονάδες συνδυασμένων όπλων, όπως αναπτύσσονται σήμερα.

Η μάχη χωρίς ένα από τα στοιχεία -όπως η αεροπορική ισχύς, στην περίπτωση της Ουκρανίας- μπορεί να αναγκάσει τις μονάδες να προσαρμοστούν, αλλά «θα υποπτευόμουν ότι θα έπαιρναν τις οδηγίες, την εκπαίδευση και την τακτική μας ως βάση και θα τις τροποποιούσαν με βάση αυτό που λειτουργεί καλύτερα για αυτούς», δήλωσε ο κ. Boylan.

Ωστόσο, για όλα όσα μπορεί να προσφέρει η αεροπορική δύναμη σε μια μάχη, είπε, «μέχρι να βάλεις στρατεύματα στο έδαφος και να το καταλάβεις πραγματικά, δεν σου ανήκει. Και δεν μπορείς να την κρατήσεις».

Όπως είναι, είπε ο κ. Breedlove, ο στρατός της Ουκρανίας είναι ήδη ένας από τους καλύτερα εξοπλισμένους και πιο δοκιμασμένους στην Ευρώπη. Την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι δήλωσε ότι τα σχέδια για την απόκτηση δυτικών πολεμικών αεροσκαφών προχωρούν, προσθέτοντας: «Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι τα F-16 θα βρίσκονται στον ουρανό μας».

Αλλά αυτό θα απαιτήσει μια μακρά περίοδο εκπαίδευσης, που για πολλούς θα ξεκινήσει με μαθήματα γλώσσας. Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η Ουκρανία έχει εντοπίσει μόνο οκτώ πιλότους μάχης - λιγότερο από μία μοίρα - οι οποίοι μιλούν αρκετά καλά αγγλικά για να ξεκινήσουν τουλάχιστον ένα χρόνο εκπαίδευσης. Περίπου 20 άλλοι αποστέλλονται αυτόν τον μήνα στη Βρετανία για να μάθουν αγγλικά.

Η αποστολή μόνο μιας χούφτας F-16 στη μάχη δεν θα έκανε μεγάλη διαφορά στον πόλεμο, δήλωσε ο Douglas Barrie, ειδικός σε θέματα στρατιωτικής αεροδιαστημικής στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Σπουδών στο Λονδίνο. «Πρέπει να είναι επαρκή, πρέπει να είναι στο ύψος των περιστάσεων», είπε.