Γουατεμάλα: Στις κάλπες για να αναδείξουν τον επόμενο πρόεδρο - Επεισοδιακή η προεκλογική εκστρατεία

Οι ψηφοφόροι στη Γουατεμάλα κλήθηκαν σήμερα στις κάλπες για να αναδείξουν τον επόμενο ή την επόμενη πρόεδρο της χώρας, στον δεύτερο γύρο των εκλογών η εκστρατεία για τον οποίο σημαδεύτηκε από τις απόπειρες αποκλεισμού του φαβορί των δημοσκοπήσεων, που υπόσχεται να καταπολεμήσει τη διαφθορά στο πολυπληθέστερο κράτος της κεντρικής Αμερικής, που μαστίζεται από τη φτώχεια και τη βία.

Τα εκλογικά κέντρα άνοιξαν στις 07:00 (σ.σ. 16:00 ώρα Ελλάδας) και θα κλείσουν στις 18:00 (03:00 της Δευτέρας ώρα Ελλάδας). Τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα αναμένονται μετά τις 20:00 (05:00 ώρα Ελλάδας).

Ο νέος ή η νέα πρόεδρος θα αναλάβει την εξουσία τη 14η Ιανουαρίου 2024.

Τον Αρέβαλο δείχνουν οι δημοσκοπήσεις

Όποιος κι από τους δύο υποψήφιους κι αν κερδίσει, είτε είναι ο Μπερνάρντο Αρέβαλο είτε η Σάντρα Τόρες, θα τερματίσει δώδεκα χρόνια διακυβέρνησης της Γουατεμάλας από τη δεξιά, συμπεριλαμβανομένης της τετραετούς θητείας του απερχόμενου αρχηγού του κράτους Αλεχάντρο Γιαματέι, την οποία σημάδεψε η καταστολή δικαστικών και δημοσιογράφων που έδωσαν μάχες κατά της διαφθοράς.

Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση πριν από τις εκλογές, που δημοσιοποιήθηκε την Τετάρτη, ο κ. Αρέβαλο, 64 ετών, κοινωνιολόγος, πρώην διπλωμάτης, πιστώνεται το 50% των προθέσεων ψήφου, μπροστά από την κυρία Τόρες, 67 ετών, επιχειρηματία, που προσελκύει το 32%.

Ο Μπερνάρντο Αρέβαλο, γιος του πρώτου δημοκρατικά εκλεγμένου προέδρου της χώρας, του Χουάν Χοσέ Αρέβαλο (1945-1951), που προκάλεσε γενική κατάπληξη περνώντας στον δεύτερο γύρο, υπόσχεται να ακολουθήσει τα βήματα του πατέρα του και να βελτιώσει την παιδεία, να καταπολεμήσει τη βία, τη φτώχεια και να επιτεθεί στη διαφθορά. Ενσαρκώνει την ελπίδα για αλλαγή, ειδικά μεταξύ των νέων, που αποτελούν το 16% των 9,4 εκατ. εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους.

«Ήμασταν για χρόνια τα θύματα –η λεία– διεφθαρμένων πολιτικών. Πηγαίνοντας να ψηφίσετε θα στείλετε ξεκάθαρο μήνυμα πως είναι ο λαός της Γουατεμάλας αυτός που κυβερνά τούτη τη χώρα, όχι οι διεφθαρμένοι», είπε κλείνοντας την εκστρατεία του.

Ο Αρέβαλο πατέρας είχε βάλει τέλος το 1945 στη δεκατριάχρονη δικτατορία του Χόρχε Ουβίκο, θαυμαστή του Αδόλφου Χίτλερ, που είχε επιβάλει καταναγκαστική εργασία στον πληθυσμό των αυτοχθόνων Μάγια.

Τρεις φορές ατυχήσασα υποψήφια για την προεδρία, η Σάντρα Τόρες, 67 ετών, η πρώην σύζυγος του κεντροαριστερού άλλοτε προέδρου Άλβαρο Κολόμ (2008-2012), που απεβίωσε νωρίτερα φέτος, υποσχέθηκε στη δική της εκστρατεία αγώνα κατά των συμμοριών και κατά της φτώχειας, εξαγγέλλοντας προγράμματα διατροφικής βοήθειας και κατάρτισης.

Και πολλαπλασίασε τις επιθέσεις κατά του αντιπάλου της, τον οποίο χαρακτηρίζει «ξένο», επειδή γεννήθηκε στην Ουρουγουάη κατά τη διάρκεια της εξορίας του πατέρα της.

«Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε η Γουατεμάλα να πέσει στα χέρια ριζοσπαστών. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε η Γουατεμάλα να γίνει Βενεζουέλα ή Κούβα», σύμφωνα με την κυρία Τόρες, η οποία είχε δεχθεί παρόμοιες κατηγορίες από τη δεξιά σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις.

Στην τελική ευθεία της κούρσας, η Σάντρα Τόρες είπε προχθές Παρασκευή πως «αμφισβητεί την εκλογική διαδικασία» δηλώνοντας «ανήσυχη» για την «ενδεχόμενη αλλοίωση των δεδομένων» κατά την καταμέτρηση των ψήφων από την εκλογική επιτροπή, το ανώτατο εκλογοδικείο (TSE).

Η υποψήφια της Εθνικής Ένωσης Ελπίδας (UNE) διερωτήθηκε αν ο θεσμός αυτός είναι «αμερόληπτος» ή μήπως «ανήκει στο Semilla», αναφερόμενη στο κίνημα του αντιπάλου της.

Ο απερχόμενος πρόεδρος Γιαματέι «επαναβεβαίωσε» προχθές πως θα εγγυηθεί «διαφανή» και «ομαλή» μεταβίβαση της εξουσίας.

«Ο Μπερνάρντο Αρέβαλο παρουσιάζεται ως η επιλογή της πολιτικής αλλαγής» απέναντι στη Σάντρα Τόρες, «που έχει πάρει θέση υπεράσπισης του παραδοσιακού συστήματος των τελευταίων δεκαετιών», κατά την άποψη του Αρτούρο Ματούτε του ινστιτούτου Gobernalisis.

Εισαγγελία εναντίον Αρέβαλο

Μετά την απρόσμενη επιτυχία του την 25η Ιουνίου, στον πρώτο γύρο των εκλογών που σημαδεύτηκε από τη μεγάλη αποχή και τον υψηλό αριθμό άκυρων ψηφοδελτίων, η εισαγγελία πολλαπλασίασε τις έρευνές της εναντίον του Μπερνάρντο Αρέβαλο, τροφοδοτώντας υποψίες πως οι ελίτ της Γουατεμάλας τον θεωρούν κίνδυνο για τα συμφέροντά τους.

Κατόπιν αιτήματος εισαγγελέα, δικαστής διέταξε τη 12η Ιουλίου να αναιρεθεί η νομική υπόσταση του κόμματός του, του κινήματος Semilla («Σπόρος»), για υποτιθέμενες παρατυπίες κατά τη δημιουργία του, το 2017. Η απόφαση ανεστάλη από το Συνταγματικό Δικαστήριο. Ωστόσο οι υπηρεσίες του εισαγγελέα έκαναν έρευνα στην έδρα του κόμματος.

Την Πέμπτη, τρεις ημέρες πριν από τον δεύτερο γύρο, ο εισαγγελέας Ραφαέλ Κουρουτσίτσε –στον οποίο έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ για «διαφθορά» και «αντιδημοκρατικές» ενέργειες– ανήγγειλε πιθανές συλλήψεις ηγετικών στελεχών του Σεμίγια, χωρίς να αποκλείσει «εφόδους, εντάλματα σύλληψης, αιτήματα για άρσεις ασυλίας μετά την 20ή Αυγούστου».

Η διεθνής κοινότητα και αναλυτές εξέλαβαν τις ενέργειες της εισαγγελίας ως απόπειρα αποκλεισμού του κ. Αρέβαλο από τις εκλογές.

Τρεις δεκαετίες μετά το τέλος του βάρβαρου εμφυλίου πολέμου, η πολυπληθέστερη χώρα της κεντρικής Αμερικής μαστίζεται από τη φτώχεια, τη βία και τη διαφθορά, κατάσταση που ωθεί κάθε χρόνο χιλιάδες Γουατεμαλτέκους να μεταναστεύουν, κυρίως στις ΗΠΑ, όπου ζουν πλέον τρία εκατομμύρια πολίτες της χώρας, οι περισσότεροι παράτυπα.

Τα δέκα από τα 17,6 εκατ. κατοίκους της Γουατεμάλας ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, σύμφωνα με επίσημες στατιστικές.