Ανάλυση στο Αναντολού μετά την συνάντηση Γεραπετρίτη - Φινταν: «Η Ελλάδα πόρτα της Τουρκίας για τη Δύση»

Ο Τούρκος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Αϊντίν της Κωνσταντινούπολης, Ταρίκ Ογουζλού, σε ανάλυσή του στο πρακτορείο ειδήσεων Αναντολού για τη χθεσινή συνάντηση μεταξύ του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, και του Έλληνα ομολόγου του Γιώργου Γεραπετρίτη, υποστήριξε ότι αποτελεί ένα νέο έναυσμα για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ αλλά και της προσέγγισης των ΗΠΑ. Με λίγα λόγια, ο Τούρκος καθηγητής υποστηρίζει ότι το άνοιγμα της πόρτας της Δύσης περνάει μέσα από την Ελλάδα.

Διπλωματία «Συρτάκι» στην ενταξιακή διαδικασία της ΕΕ

«Η ανθρωπιστική βοήθεια που παρείχε η Ελλάδα για την αντιμετώπιση της σεισμικής καταστροφής στην Τουρκία νωρίτερα φέτος και η αμοιβαία υποστήριξη που παρείχαν οι δύο πλευρές για την κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών που ξέσπασαν στις δύο χώρες κατά την τρέχουσα θερινή περίοδο δημιούργησαν ένα ψυχολογικό περιβάλλον που κατέστησε δυνατές τις συνομιλίες μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας.

Μια παρόμοια κατάσταση παρατηρήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Μετά τους σεισμούς, ξεκίνησε μια διαδικασία που ονομάζεται "διπλωματία συρτάκι" μεταξύ των δύο χωρών και η Ελλάδα υποστήριξε την απόφαση να ανακηρυχθεί η Τουρκία υποψήφια χώρα στη διαδικασία ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Εκείνη την εποχή, συνήφθη το συμπέρασμα ότι μια Τουρκία που θα έστρεφε το πρόσωπό της προς την Ευρώπη θα ήταν συμβατή με τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας. Θεωρήθηκε επίσης ότι η Τουρκία θα ήταν ευκολότερο να ολοκληρώσει τη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ με την υποστήριξη της γειτονικής της Ελλάδας. Είναι δύσκολο να πούμε ότι βρισκόμαστε τώρα στην ίδια ακριβώς κατάσταση. Ωστόσο, αυτές τις μέρες που η Τουρκία έρχεται πιο κοντά στη Δύση, δεν θα πρέπει να εκπλήσσει κανέναν το ενδεχόμενο να δούμε μια άνοιξη στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Δεδομένης της οικονομικής και πολιτικής τους κατάστασης, το τελευταίο πράγμα που θέλουν η Τουρκία και η Ελλάδα είναι μια τεταμένη σχέση με την πιθανότητα κλιμάκωσης σε ένοπλη σύγκρουση».

Τα οφέλη της προσέγγισης για Τουρκία

Όπως τονίζει ο Τούρκος καθηγητής, τα οφέλη από την επαναπροσέγγιση της Ελλάδας και της Τουρκίας είναι περισσότερα της σύγκρουσης και προσελκύει επίσης τη συμπάθεια της Δύσης.

«Οι κυβερνήσεις του προέδρου Ερντογάν και του πρωθυπουργού Μητσοτάκη, οι οποίοι αναδείχθηκαν νικητές από τις εκλογές που διεξήχθησαν το πρώτο εξάμηνο του 2023, φαίνονται αποφασισμένες να πάνε τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών πολύ παραπέρα από το σημερινό επίπεδο. Οι πρόσφατες προσπάθειες της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής για τη βελτίωση των σχέσεων με τις χώρες της περιοχής περιλαμβάνουν αναμφίβολα και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Η πιθανή βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας θα μπορούσε να έχει θετικό αντίκτυπο στη διαδικασία σχετικά με τα μαχητικά αεροσκάφη F-16 που η Τουρκία ελπίζει να αγοράσει από τις Ηνωμένες Πολιτείες (ΗΠΑ). Το κλίμα σταθερότητας και συνεργασίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο θα έχει αναμφίβολα θετικό αντίκτυπο στις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Πράγματι, οι χώρες της ΕΕ και οι ΗΠΑ φαίνεται να υποστηρίζουν την προσέγγιση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις».

Τι συζητήθηκε;

Σύμφωνα με τον Ογουζλού, στη συνάντηση Γεραπετρίτη-Φιντάν επιτεύχθηκε συναίνεση για την εξεύρεση λύσης στα προβλήματα στο Αιγαίο μέσω της διπλωματίας και του διεθνούς δικαίου, η οποία θα ευνοεί τα συμφέροντα και των δύο πλευρών. Ομοίως, πρέπει να σημειωθεί ότι δόθηκε στήριξη στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος.

«Ο καθένας μπορεί να διαπιστώσει ότι τα προβλήματα μεταξύ των μερών έχουν οστεοποιηθεί και δεν μπορούν να επιλυθούν εύκολα. Παρ' όλα αυτά, σε μια περίοδο αυξανόμενης περιφερειακής αστάθειας, η Τουρκία και η Ελλάδα είναι αποφασισμένες να βρουν μια μόνιμη λύση στα μεταξύ τους προβλήματα. Η αύξηση του όγκου των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών, η αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης στο Αιγαίο στο πλαίσιο του κοινού νου, η στενότερη συνεργασία σε θέματα όπως οι δασικές πυρκαγιές που προκαλούνται από την κλιματική κρίση, η αύξηση των τουριστικών δραστηριοτήτων μεταξύ των δύο χωρών και η στενότερη συνεργασία κατά της τρομοκρατίας είναι μεταξύ των προγραμματισμένων στόχων. Η Τουρκία απαιτεί περισσότερη συνεργασία από τη γειτονική της Ελλάδα στον αγώνα της κατά των τρομοκρατικών οργανώσεων, όπως η FETO, το PKK και η DHKP-C. Η απαίτηση αυτή είναι απολύτως κατανοητή, δεδομένου ότι οι δύο χώρες είναι μέλη του ΝΑΤΟ από το 1952 και ότι η καταπολέμηση όλων των μορφών τρομοκρατίας συγκαταλέγεται στις προτεραιότητες της συμμαχίας στο πλαίσιο της διαδικασίας μετασχηματισμού του ΝΑΤΟ.

Συμφωνήθηκε επίσης ότι οι υφυπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών θα συναντηθούν στην Ελλάδα τον Οκτώβριο για να συζητήσουν την πρόοδο που έχει σημειωθεί στο πλαίσιο του "κοινού σχεδίου δράσης".

Η Τουρκία και η Ελλάδα είναι δύο σημαντικές χώρες που ζουν στην ίδια περιοχή και οι τύχες τους επηρεάζονται η μία από την άλλη. Αν και η ανάδειξη μιας διαρκούς ειρήνης μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα επηρεάζεται από τις συστημικές γεωπολιτικές εντάσεις και τους ανταγωνισμούς μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, η Άγκυρα και η Αθήνα θα πρέπει να προσεγγίσουν τα προβλήματά τους από μια "γειτονική" προοπτική και να μην είναι μέρος των στρατηγικών παιχνιδιών των εξωπεριφερειακών παραγόντων. Αυτή η συνειδητοποίηση γίνεται ήδη ορατή στην Τουρκία. Ας ελπίσουμε ότι μπορούμε να αρχίσουμε να τη βλέπουμε και στη γειτονική μας Ελλάδα το συντομότερο δυνατό».