Μεταναστευτικό - ΕΕ: Συμφωνία για «εξπρές» διαδικασίες ασύλου και μετεγκαταστάσεις μεταξύ των 27 - Τι περιλαμβάνει και οι διαφορετικές προσεγγίσεις

Οι 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν το πρωί της Τετάρτης (04/10) σε μία ιστορική συμφωνία για τη διαχείριση του μεταναστευτικού αλλά και τους τρόπους αντίδρασης των κρατών – μελών στην περίπτωση ραγδαίας αύξησης των μεταναστευτικών ροών.

Σύμφωνα με τους νέους κανόνες τα κράτη πρώτη γραμμής θα μπορούν να διεκπεραιώνουν με ταχείς ρυθμούς τις αιτήσεις ασύλου, ώστε οι αιτούντες να μετακινούνται άμεσα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Με αυτό τον τρόπο επιδιώκεται να αποφευχθεί μία επανάληψη του 2015, όταν πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι από τη Συρία έφτασαν στην ΕΕ. Ροές μεταναστών υπήρξαν και από άλλες χώρες, όμως, με την Ελλάδα να δέχεται πάνω από 800.000 ανθρώπους.

Σύμφωνα με τον Guardian κύριος στόχος της συμφωνίας των 27 είναι να διανεμηθεί το «βάρος» της μετανάστευσης σε ολόκληρη την ΕΕ, με τα κράτη που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή «να έχουν τη δυνατότητα να ζητούν μέτρα αλληλεγγύης και στήριξης από την ΕΕ και τα κράτη - μέλη», σύμφωνα με τον Φερνάντο Γκράντε-Μαρλάσκα Γκόμεζ, υπηρεσιακό υπουργό Εσωτερικών της Ισπανίας.

Επιπλέον, προβλέπεται για τους αιτούντες άσυλο επιταχυνόμενη διαδικασία καταγραφής σε κατάσταση κρίσης. Αυτό δίνει στα κράτη – μέλη μόλις τέσσερις εβδομάδες για να κάνουν την αρχική γραφειοκρατία πριν ζητήσουν από άλλες χώρες να φιλοξενήσουν ανθρώπους. Στη συνέχεια, το κράτος μέλος που θα υποστηρίζει θα αναλαμβάνει την ευθύνη να εξετάζει τις αιτήσεις ασύλου, κάτι που συχνά μπορεί να διαρκέσει χρόνια. Η Ευρωπαία επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον, την περασμένη εβδομάδα αποκάλυψε ότι, φέτος, στην ΕΕ έφθασαν 250.000 άνθρωποι μέσω παράτυπης μετανάστευσης. Το νούμερο, ωστόσο, επισκιάζεται από την καθυστέρηση στις εξετάσεις ασύλου 600.000 ανθρώπων.

Νωρίς το πρωί της Τετάρτης σφραγίστηκε το σύμφωνο, το οποίο και τερματίζει τρία χρόνια διαφωνιών μεταξύ των κρατών – μελών της ΕΕ. Την Παρασκευή (06/10), οι ηγέτες των 27 θα συναντηθούν στην ισπανική πόλη Γρανάδα. Την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ ασκεί πλέον η ισπανική κυβέρνηση, η οποία, σε συνάντηση των υπουργών Εσωτερικών στις Βρυξέλλες την περασμένη Πέμπτη (28/09), προέβλεψε ότι η συμφωνία θα έχει την υποστήριξη της πλειοψηφίας.

Ωστόσο, την τελευταία στιγμή, η Ιταλία δήλωσε ότι δε θα υποστηρίξει τη συμφωνία, αφού συντάχθηκαν δύο ρήτρες για να ικανοποιηθούν οι γερμανικές ανησυχίες σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ενώ πιστεύεται ότι η ΕΕ είχε τους αριθμούς για να προωθήσει τη συμφωνία με πλειοψηφία, οι υπουργοί αποφάσισαν ότι δεν θα είχε ισχύ εκτός εάν η Τζόρτζια Μελόνι, η ακροδεξιά πρωθυπουργός της Ιταλίας -χώρας που έχει υποδεχθεί περίπου τους μισούς από τους 250.000 ανθρώπους που έχουν φθάσει στην ΕΕ φέτος - ήταν σύμφωνη.

Την ίδια στιγμή, οι ηγέτες της ΕΕ, μεταξύ των οποίων και ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε αλλά και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εργάστηκαν προκειμένου να διασφαλιστεί ότι, το υπόλοιπο μπλοκ, θα έδειχνε αλληλεγγύη. Όπως ανακοίνωσε η ισπανική προεδρεία στο Twitter, «οι πρεσβευτές της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με τον κανονισμό για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης και ανωτέρας βίας στον τομέα της μετανάστευσης και του ασύλου».

Διαφορετικές προσεγγίσεις μεταξύ των 27

Η σύγκρουση Ιταλίας – Γερμανίας για το μεταναστευτικό είναι χαρακτηριστική του διαφορετικού τρόπου προσέγγισης του ζητήματος μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.

Η Ιταλία επιθυμούσε μια ρήτρα που θα επέτρεπε την παράκαμψη των προτύπων στα κέντρα κράτησης σε περίπτωση αιχμής των αφίξεων λόγω κρίσης, κάτι στο οποίο είχε αντιταχθεί η Γερμανία. Η Ιταλία επιτέθηκε επίσης στη Γερμανία για την υποστήριξή της προς τις ΜΚΟ στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο.

Η ΕΕ έχει ήδη συμφωνήσει νέους κανόνες για την αντιμετώπιση των παράτυπων αφίξεων στα σημερινά επίπεδα με αλληλέγγυα μετεγκατάσταση των μεταναστών μακριά από τις χώρες της πρώτης γραμμής. Σύμφωνα με τη νέα συμφωνία, αυτό θα επαναληφθεί σε περίπτωση αύξησης των αριθμών.

Η Πολωνία, με το βλέμμα στραμμένο στις γενικές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 15 Οκτωβρίου, όπου το μεταναστευτικό έχει αναχθεί σε βασικό ζήτημα, εξακολουθεί να αντιτίθεται στη συμφωνία.

«Σήμερα, πετύχαμε ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός σε ένα κρίσιμο ζήτημα για το μέλλον της ΕΕ. Με τη σημερινή συμφωνία είμαστε πλέον σε καλύτερη θέση για να καταλήξουμε σε συμφωνία για ολόκληρο το σύμφωνο για το άσυλο και τη μετανάστευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μέχρι το τέλος του εξαμήνου», δήλωσε ο Φερνάντο Γκράντε-Μαρλάσκα Γκόμεζ, υπηρεσιακός υπουργός Εσωτερικών της Ισπανίας. Ο νέος νόμος πρέπει ακόμη να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Σολτς: «Ιστορική καμπή»

Η συμφωνία που επιτεύχθηκε σήμερα στις Βρυξέλλες από τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ για τη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής συνιστά μια «ιστορική καμπή», σύμφωνα με τον καγκελάριο της Γερμανίας Όλαφ Σολτς.

Η εφαρμογή αυτού του κειμένου, που έχει ως στόχο την από κοινού οργάνωση της απάντησης της ΕΕ στην περίπτωση μαζικής εισροής μεταναστών σε μια χώρα «θα περιορίσει δραστικά την παράτυπη μετανάστευση στην Ευρώπη και θα ελαφρύνει χώρες όπως η Γερμανία», χαιρέτισε ο Γερμανός καγκελάριος με ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter).

Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου: Οι αιτούντες στην Ελλάδα κατευθύνονται προς τη Γερμανία

Την Τρίτη, ο Έλληνας υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Δημήτρης Καιρίδης, τόνισε πως, πάνω από 60.000 άνθρωποι έχουν έρθει παράτυπα στην Ελλάδα τα τελευταία δυόμιση χρόνια. «Τα τελευταία δυόμιση χρόνια που είχαμε πολύ χαμηλές ροές, χάρη και στην πολιτική μας και βέβαια στην πανδημία, ιδίως στο 2021. Ταυτόχρονα, δίπλα σε αυτούς τους 60.000 έχουμε 92.000 εκδόσεις προσφυγικών διαβατηρίων, 92.000 προσωπικά διαβατήρια και ως επί το πλείστον, αυτός που μπαίνει στη διαδικασία να αιτηθεί διαβατήριο κάνει αίτηση για να φύγει», είπε στην ΕΡΤ.

«Στην Ελλάδα οι ροές κατευθύνονται κυρίως προς τη Γερμανία. Έχουν εκεί δημιουργηθεί συγγενικά δίκτυα που προσελκύουν. Πάνε εκεί, γιατί πληρώνονται πολύ καλύτερα, γιατί οι παροχές είναι πολύ περισσότερες που δίνει το γερμανικό κράτος με επιδόματα στον πρόσφυγα που φτάνουν τα 1.500 ευρώ τον μήνα. Και γιατί στη Γερμανία στα πέντε χρόνια μπορούν να ζητήσουν ιθαγένεια, να πάρουν δηλαδή το πιο μεγάλο βραβείο που υπάρχει, να γίνουν πολίτες», σημείωσε.