Πόλεμος στο Ισραήλ: Ο Ερντογάν ψάχνει ρόλο στη σύρραξη - «Η ανθρωπότητα κάνει τα στραβά μάτια»

Στη σκακιέρα του πολέμου του Ισραήλ τοποθετούνται σιγά – σιγά οι παίκτες. Μετά την πολιτική των ίσως αποστάσεων, ο Ταγίπ Ερντογάν πήρε πλέον ξεκάθαρη θέση υπέρ των Παλαιστινίων ενώ, το τελευταίο 24ωρο, εξαπέλυσε και επίθεση κατά των ΗΠΑ, και κατά του Ισραήλ, αναφέροντας πως, η ανθρωπότητα κάνει τα στραβά μάτια.

Ένας διαφορετικός Ερντογάν το τελευταίο 24ωρο, όσον αφορά την κρίση στη Γάζα. Αρχικά ουδέτερος και με ίσες αποστάσεις και εκτόξευση κατηγοριών προς πάσα πλευρά, αλλά από την Τρίτη έχει αρχίσει και παίρνει θέση υπέρ των Παλαιστινίων και να εξαπολύει συνεχείς επιθέσεις κατά των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Όλοι αναρωτιούνται γιατί άλλαξε τη ρητορική του; Τι συνέβη;

Από τη μια, δέχεται μία εσωτερική, λαϊκή πίεση να παίξει το ανθρωπιστικό χαρτί της στήριξης των αδελφών μας, των Μουσουλμάνων Παλαιστινίων. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η αξιοπρόσεκτη θέση του Τούρκου υπουργού Παιδείας, Ναζίφ Γιλμάζ, προς τον Νετανιάχου, ότι «Μια μέρα θα πυροβολήσουν και εσένα. Θα μαρτυρήσεις». Από την άλλη, ο Ερντογάν προσπαθεί να ακουστεί. Να δηλώσει παρών στο διεθνές γίγνεσθαι αυτή τη στιγμή. Δεν κρύβει ότι θέλει να ηγηθεί μίας διαμεσολαβητικής προσπάθειας και γι’ αυτό σηκώνει τους τόνους, να τον ακούσουν ως έναν περιφερειακό ηγέτη.

Πυρά κατά του Ισραήλ για τους βομβαρδισμούς και τον αποκλεισμό της Γάζας

Προσπαθεί με τη γνωστή γνώριμη γλώσσα του να πει στις μεγάλες δυνάμεις, ότι εκείνος είναι το κατάλληλο πρόσωπο να φέρει την ειρήνη. Κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι έρχονται στην περιοχή με αεροπλανοφόρα ή παρεμβαίνουν στη σύγκρουση, αλλά άλλοι είναι οι αφεντάδες αυτού του τόπου, που γνωρίζουν καλύτερα πώς αντιμετωπίζεται μία διένεξη. Δηλαδή ότι η Τουρκία καταλαβαίνει καλύτερα τους συσχετισμούς αυτού του τόπου, κι όχι η Αμερική, που είναι σαφώς υπέρ της μίας πλευράς, του Ισραήλ.

Εκφράζει εξάλλου τη γενική αντίληψη που επικρατεί στη Μέση Ανατολή ότι, όπου εμπλέκεται η Αμερική, το αποτέλεσμα είναι αιματοχυσία στον κόσμο. Ο Τούρκος πρόεδρος δηλώνει ξεκάθαρα ότι εκείνος γνωρίζει καλύτερα αυτήν την περιοχή και υπενθυμίζει παράλληλα στην Αμερική ότι, αν συνεργαστεί με την Τουρκία, θα προαχθούν καλύτερα και τα κοινά τους συμφέροντα. Το πρώτο 48ωρο, ο Ερντογάν παρακολουθούσε άβολα και αμέτοχα τις εξελίξεις με την επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ σε μια περιοχή που επιδιώκει μάλιστα να ηγηθεί. Ένα δίκοπο μαχαίρι εμφανίστηκε ξαφνικά μπροστά του. Αν ταχθεί εναντίον του Ισραήλ, ξεχνά για πάντα τα F-16. Αν ταχθεί εναντίον της Χαμάς, όλο του το αφήγημα περί ‘αδελφών’ καταπιεσμένων μουσουλμάνων και η προσπάθειά του να ηγηθεί του μουσουλμανικού κόσμου πάει στο βρόντο.

Έπειτα άρχισε σιγά - σιγά να παίρνει θέση. Κάνοντας ένα βήμα προς την πλευρά του πιο συντηρητικού ακροατηρίου του, που τάχθηκε αμέσως υπέρ των ομοδόξων Παλαιστινίων, τόνισε την πάγια θέση της Τουρκίας «υπέρ της ίδρυσης κυρίαρχου, ανεξάρτητου και ενιαίου Κράτους της Παλαιστίνης με βάση τα σύνορα του 1967 και πρωτεύουσα την ανατολική Ιερουσαλήμ». Η πλειοψηφία του τουρκικού τύπου προσπάθησε επίσης αρχικώς να τηρήσει ίσες αποστάσεις στο πνεύμα της επίσημης γραμμής, ενώ κάποιοι επιδίωξαν ακόμη και να ‘απομυθοποιήσουν’ την παθιασμένη στήριξη των Παλαιστινίων από την Τουρκία, δεδομένου ότι «ποτέ δε μας στήριξαν εναντίον της Ελλάδας ή στην ανατολική Μεσόγειο». Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η είδηση της συγκέντρωσης προς υποστήριξη των Παλαιστινίων που διοργανώθηκε στην Κωνσταντινούπολη το Σαββατοκύριακο δεν προβλήθηκε από τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ.

Ρευστότητα στη στάση της Άγκυρας

Με στόχο λοιπόν να βγει από την αμήχανη και επικριτέα, εντός και εκτός, θέση της ‘ουδετερότητας’ που κήρυξε, τελικά το απόγευμα της Δευτέρας ο Ταγίπ Ερντογάν άρχισε να υφαίνει ένα διπλωματικό γαϊτανάκι και να επικοινωνεί με όλους τους βασικούς ‘παίκτες’ της διένεξης για να βρει στήριξη. Τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ άρχισαν μάλιστα να επενδύουν στη διάσταση: «η νέα κρίση στη Μέση Ανατολή αναδεικνύει τον ρόλο της Άγκυρας ως ειρηνοποιού». Την άποψη αυτή δε συμμερίστηκε, ωστόσο, η πλειοψηφία της τουρκικής πολιτικής ανάλυσης, η οποία θεωρεί ότι η δυναμική της σύγκρουσης εδώ δεν είναι πολύ ευνοϊκή για μία τουρκική διαμεσολάβηση. Η επιρροή της Τουρκίας στη Χαμάς δεν είναι τόσο ισχυρή όσο πιστεύεται. Η Τουρκία δεν παίζει σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις που θα λάβει η Χαμάς, ούτε και οι σχέσεις του Ερντογάν με τον Νετανιάχου έφτασαν σε επίπεδο τέτοιας ισχυρής επιρροής. Στο μόνο θέμα που ίσως ο Ερντογάν να μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο είναι στην άσκηση επιρροής στη Χαμάς για ανταλλαγή αιχμαλώτων.

Η μέχρι στιγμής αποτύπωση του ζητήματος πάντως στην Τουρκία καταδεικνύει μία ρευστότητα στη στάση της Άγκυρας, η οποία βλέπει τους στόχους της πλέον της εξομάλυνσης με τον Ισραήλ και της συμμετοχής της στην ενεργειακή σκακιέρα της ανατολικής Μεσογείου να εξαϋλώνονται.